I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo điện tử Một thế giới có bài: Lãnh đạo ký những văn bản “trên trời” phải bị kỷ luật! Bài báo phản ánh: “Muốn ngăn chặn được tình trạng ban hành văn bản “trên trời”, nếu cán bộ làm sai là phải kỷ luật, cách chức ngay, ngay cả người lãnh đạo ký những văn bản đó cũng phải xem xét kỷ luật”. Đó là nhận định của TS. Lê Hồng Sơn – Cục trưởng cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (bộ Tư pháp) khi trao đổi với PV về thực trạng văn bản “trên trời”.
Theo TS. Lê Hồng Sơn, việc ban hành văn bản sai trái có rất nhiều lý do, từ nhận thức, trình độ, thái độ, trách nhiệm cho đến cách thức, cơ chế hiện nay còn nhiều bất cập, kẽ hở; trong đó phải khẳng định rằng yếu tố con người là quan trọng nhất. Chúng ta chưa để ý đến việc tuyển chọn, đào tạo, sử dụng cán bộ chuyên nghiên cứu, xây dựng văn bản quy phạm pháp luật. Thực tế đã cho thấy những cán bộ đang được giao nhiệm vụ xây dựng chính sách còn thiếu kinh nghiệm, bản lĩnh...
Ở một góc độ khác, TS. Lê Hồng Sơn cũng nhắc tới hiện tượng lobby để có lợi ngay từ khâu thể chế chính sách. “Trên thực tế, chúng tôi đã phát hiện chùm văn bản của một số bộ vừa ban hành đã gây phản ứng của ngưòi dân và dư luận. Thậm chí, có câu chuyện cán bộ cấp vụ, cấp cục cố tình bày đặt ra những quy trình, thủ tục, giấy phép con để “hành” doanh nghiệp, người sản xuất kinh doanh và người dân.
Trong khi đó, cơ chế giám sát và xử lý các văn bản sai trái của ta chưa rõ ràng, thì đây là một vấn đề khó. Có những văn bản sau khi được ban hành, ai cũng nhận diện được là “có vấn đề”, nhưng ngăn chặn, xử lý như thế nào là cả một quãng đường dài. Thậm chí việc lấy ý kiến đóng góp, tham vấn rất qua loa, hình thức khiến chính sách dự kiến trong dự thảo văn bản đó không đủ độ chín”, ông Sơn phân tích.
Chính vì vậy, nhiều ý kiến çhuyên gia cho rằng, để xảy ra hậu quả trong quá trình ban hành văn bản có thể phải xem xét đến trách nhiệm hình sự nếu có căn cứ khẳng định có hành vi cố ý làm trái. Thậm chí, phải bồi thường trách nhiệm do văn bản trái luật gây ra.
Trao đổi với PV, TS. Lê Hồng Sơn cho hay: “Theo tôi, muốn ngăn chặn được tình trạng ban hành văn bản “trên trời”, các cơ quan phải tăng cường trách nhiệm trong việc kiểm tra, thanh tra, giám sát ban hành văn bản. Nếu cán bộ làm sai là phải kỷ luật, cách chức ngay, ngay cả ngưòi lãnh đạo ký những văn bản đó cũng phải xem xét kỷ luật. Ngay như việc 4-5 cán bộ ở các bộ ngành bị kỷ luật, điều chuyển công tác khác thực chất cũng chỉ là hình thúc “kỷ luật mềm.
Theo quan điểm của ông Sơn, những trường hợp này nếu xem xét trách nhiệm đến cùng, thì phải cách chức, buộc thôi việc, phải bồi thường. Thậm chí, nếu gây hậu quả nghiêm trọng phải truy cứu trách nhiệm hình sự. Cũng như chuyện cán bộ dùng bằng giả, không chỉ xử lý cảnh cáo, phê bình, rút kinh nghiệm. Với những trường hợp đó phải cho buộc thôi việc.
Được biết, sắp tới bộ Tư pháp sẽ xây dựng Luật Ban hành quyết định hành chính, trong đó sẽ tính tới cơ chế buộc cơ quan ban hành văn bản trái luật, có quy định “trời ơi đất hỡi” gây thiệt hại cho cá nhân, tổ chức phải bồi thường, xin lỗi xứng đáng.
Về vấn đề này, Văn phòng đề xuất Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật theo dõi.
2. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài: Có nhất thiết phải đối xử với luật sư Võ An Đôn như thế? Bài báo phản ánh: Tòa án, viện công tố và luật sư (LS) hợp thành cái kiềng ba chân của nền tư pháp quốc gia.
Theo báo Pháp Luật TP.HCM ngày 8-1-2015, Thường trực Tỉnh ủy Phú Yên đã yêu cầu Thành ủy TP Tuy Hòa chỉ đạo các cơ quan tiến hành tố tụng (công an, kiểm sát, tòa án) của TP này kiểm điểm, rút kinh nghiệm việc ra văn bản kiến nghị thu hồi chứng chỉ hành nghề của LS Võ An Đôn. Tuy nhiên, có một thông tin khác là Sở Tư pháp tỉnh Phú Yên vừa thông báo sẽ tiến hành thanh, kiểm tra một số tổ chức tư pháp và bổ trợ tư pháp. Riêng hoạt động LS, Sở Tư pháp chỉ thanh tra văn phòng (VP) của LS Võ An Đôn.
Tất nhiên, trên nguyên tắc chung, Sở Tư pháp tỉnh Phú Yên có quyền làm như vậy. Nhưng khi chỉ có VP của LS Võ An Đôn là đối tượng thanh tra lần này khiến người ta đặt câu hỏi: Có sự liên quan nào giữa phản ứng của các cơ quan tiến hành tố tụng Phú Yên với quyết định thanh tra của Sở Tư pháp tỉnh Phú Yên? Và nên hiểu thế nào về cách xử sự của sở này đối với ý kiến nêu trên của Thường trực Tỉnh ủy Phú Yên?
Nhân vô thập toàn, có thể đoàn thanh tra sẽ phát hiện một số sai sót tại VPLS Võ An Đôn và sẽ có biện pháp xử lý nào đó. Nhưng việc chọn VPLS Võ An Đôn để thanh tra vào thời điểm này, phải chăng Sở Tư pháp tỉnh Phú Yên muốn chứng tỏ mình là chiếc kiềng thứ tư của hệ thống tố tụng? Như một nguyên tắc hình học, cái chân thứ tư sẽ làm cho chiếc ghế có nguy cơ khập khiễng nhiều hơn. Mới biết nghề LS còn lắm gian truân trên con đường tiến tới một nhà nước pháp quyền XHCN mà Hiến pháp đã quy định.
Về vấn đề này, Văn phòng đề xuất Cục Bổ trợ tư theo dõi, kiểm tra thông tin,báo cáo Lãnh đạo Bộ.
3. Báo Xây dựng có bài: Tiếp vụ “Phở gà, bia hơi “át” công trình xây dựng” tại Thái Nguyên: Sai phạm rõ ràng nhưng vẫn “cố đấm ăn xôi”. Bài báo phản ánh: Không những không chịu tiếp thu phản ánh của báo chí, Công ty TNHH Minh Thuận còn có những hành động mang tính thách thức khi ban hành văn bản gửi các cơ quan chức năng tại địa phương thông báo khởi công xây dựng công trình.
Sau khi Báo điện tử Xây dựng đăng bài viết với nhan đề “Thái Nguyên: Phở gà, bia hơi “át” công trình xây dựng”, phản ánh việc “Hơn 4 năm kể từ ngày chấp thuận đầu tư và hơn 2 năm “đắp chiếu”, Dự án xây dựng Trường Trung cấp Nghề Việt Mỹ, tại tổ 6 phường Thịnh Đán vẫn không bị cơ quan chức năng của tỉnh Thái Nguyên “rờ” tới”... Ngày 20/11/2014, UBND tỉnh Thái Nguyên đã ban hành Công văn số 3203/UBND-KTN giao Giám đốc Sở Kế hoạch & Đầu tư chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan kiểm tra, làm rõ nội dung báo nêu.
Tại Văn bản số 1782/SKHĐT-ĐKKD ngày 9/12/2014 của Sở Kế hoạch & Đầu tư báo cáo UBND tỉnh Thái Nguyên, nêu rõ: “Trong khi chưa được giao đất và cấp phép, Công ty (Công ty TNHH Minh Thuận, chủ đầu tư Dự án Trường Trung cấp nghề Việt Mỹ - PV) đã tiến hành xây dựng trái phép các hạng mục: cổng, hàng rào và 2 dãy nhà cấp 4. Ngày 16/2/2012 UBND phường Thịnh Đán đã lập biên bản vi phạm hành chính và ngừng thi công xây dựng công trình. Ngày 6/4/2012, Thanh tra Sở Xây dựng Thái Nguyên đã lập biên bản xử phạt hành chính về hoạt động xây dựng, yêu cầu Công ty ngừng thi công các công trình để thực hiện các thủ tục cấp phép xây dựng.
Như vậy, có thể thấy rõ phản ánh của cơ quan báo chí là hoàn toàn chính xác. Tuy nhiên đại diện Công ty TNHH Minh Thuận, chủ đầu tư Dự án Trường Trung cấp nghề Việt Mỹ không những không chịu tiếp thu mà còn có những hành động mang tính thách thức, khi ngày 21/11/2014 có văn bản số 13/TB-2014 gửi các cơ quan chức năng tại địa phương, thông báo khởi công xây dựng công trình với các hạng mục cổng, tường rào và san lấp mặt bằng vào ngày 02/12/2014.
Dư luận cho rằng, chưa nói đến văn phong lủng củng khó có thể chấp nhận đối với một văn bản hành chính thì việc đưa nội dung trên vào Giấy chứng nhận đầu tư là không cần thiết, không hợp lý mà lại thể hiện rất rõ sự thiên vị bênh vực đối với doanh nghiệp này.
Minh chứng cho luận điểm trên, các bạn đọc chỉ ra rằng: Nếu như Công ty TNHH Minh Thuận chỉ cần tuân thủ đúng theo Giấy chứng nhận đầu tư chứng nhận lần đầu, cấp ngày 8/12/2010 với “Tiến độ thực hiện dự án (Trường Trung cấp nghề Việt Mỹ): Khởi công xây dựng tháng 4/2011, hoàn thành và đi vào hoạt động tháng 10/2012” thì không có chuyện “vướng” vào Nghị định 42/2012/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý, sử dụng đất trồng lúa, bởi Nghị định này đến ngày 11/5/2012 mới ban hành và kể từ ngày 01/7/2012 mới có hiệu lực thi hành.
Về vấn đề này, Văn phòng đề xuất Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật và Cục Quản lý xử lý vi phạm hành chính và theo dõi thi hành pháp luật theo dõi.
4. Báo Thanh niên online có bài: Hàng trăm học sinh THCS kết hôn. Bài báo phản ánh: Tại hội thảo Xây dựng kế hoạch giảm thiểu tình trạng trẻ em kết hôn sớm tại tỉnh Quảng Ngãi, do Hội LHPN VN tỉnh Quảng Ngãi phối hợp với Tổ chức Tầm nhìn thế giới tổ chức ngày 7.1, đại diện Sở GD-ĐT cho biết từ năm 2011 - 2013 có 500 học sinh bậc THCS ở 6 huyện miền núi (chủ yếu là nữ) tảo hôn khi đang học. Trong đó hầu hết những trường hợp đều mang thai ngoài ý muốn.
Ở 3 huyện miền núi: Trà Bồng, Minh Long và Sơn Tây, tỷ lệ trẻ kết hôn dưới tuổi quy định của pháp luật chiếm tỷ lệ cao. Độ tuổi kết hôn sớm khoảng từ 12 - 17. Nguyên nhân chính dẫn đến tảo hôn là do hiểu biết về sức khỏe sinh sản vị thành niên của trẻ rất hạn chế và những hủ tục của từng địa phương.
Về vấn đề này, Văn phòng đề xuất Vụ Pháp luật dân sự - kinh tế và Cục Hộ tịch, quốc tịch, chứng thực theo dõi.
5. Báo VTV điện tử có bài: Nóng bỏng vấn nạn tảo hôn thời hiện đại. Bài báo phản ánh: Bất chấp có thể bị truy tố theo Bô luật hình sự Việt Nam song vấn nạn tảo hôn vẫn đang tồn tại ở khá nhiều địa phương trên cả nước.
Cụ thể, Bộ luật hình sự Việt Nam qui định rõ những hình phạt từ cảnh cáo đến tù giam cho các tội tổ chức kết hôn cho những người chưa đủ tuổi, và nghiêm trọng hơn là quan hệ với người chưa đủ tuổi vị thành niên.
Song bất chấp những hình phạt trên, vấn nạn tảo hôn vẫn đang tồn tại ở khá nhiều địa phương trên cả nước.
Theo thống kê, tại tỉnh Lai châu có đến 1/3 dân số ở độ tuổi 15 đến 19 đã từng tảo hôn. Hay ở Kontum, trong một cuộc khảo sát với 333 trường hợp ngẫu nhiên, thì 80% kết hôn trước 18 tuổi.
Hậu quả của tình trạng tảo hôn đa phần rất nặng nề khi hầu hết những gia đình tảo hôn thường có cuộc sống vô cùng khó khăn. Ngoài ra, tảo hôn còn là nguyên nhân chính dẫn đến sự suy giảm chất lượng dân số, gây ảnh hưởng đến sức khoẻ của người mẹ và ảnh hưởng đến sức khoẻ, tinh thần và tính mạng của trẻ em.
Về vấn đề này, Văn phòng đề xuất Vụ Pháp luật dân sự - kinh tế và Cục Hộ tịch, quốc tịch, chứng thực theo dõi.
II- THÔNG TIN KHÁC
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài: Tạm đình chỉ nhiệm vụ đại biểu HĐND TP Hà Nội đối với bà Châu Thị Thu Nga. Bài báo phản ánh:
Sáng 8-1, Văn phòng Quốc hội (QH) phát thông báo đến các cơ quan thông tấn báo chí cho biết: Ủy ban Thường vụ QH đã ban hành nghị quyết về việc tạm đình chỉ việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của đại biểu (ĐB) QH đối với bà Châu Thị Thu Nga, ĐBQH khóa XIII thuộc Đoàn ĐBQH TP Hà Nội, để cơ quan bảo vệ pháp luật tiến hành thủ tục tố tụng hình sự theo quy định của pháp luật. Nghị quyết căn cứ vào Luật Tổ chức QH và đề nghị của viện trưởng VKSND Tối cao ngày 31-12-2014, đồng ý đề nghị của viện trưởng VKSND Tối cao về việc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với ĐBQH Châu Thị Thu Nga vì có dấu hiệu phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Theo ông Sơn Hà Minh Sơn (Phó Trưởng ban Công tác ĐB thuộc Ủy ban Thường vụ QH) với nghị quyết vừa được Ủy ban Thường vụ QH ban hành, bà Nga chỉ “mất quyền ĐB có thời hạn” cho đến khi tòa án tuyên bà Nga có tội bằng một bản án có hiệu lực pháp luật. Bởi theo quy định, ĐBQH bị tòa án kết án thì đương nhiên mất quyền ĐBQH kể từ ngày bản án, quyết định của tòa có hiệu lực pháp luật.
2. Hà Nội mới có bài: Khủng bố thách thức nước Pháp. Bài báo phản ánh: Nước Pháp đang trải qua thời khắc đau thương mất mát nhất kể từ khi nền hòa bình được thiết lập. Một cú sốc khiến hàng triệu con tim quặn thắt khi chứng kiến những gì mà chủ nghĩa khủng bố đã gây ra tại tòa soạn Tạp chí Charlie Hebdo nổi tiếng về tranh biếm họa ngay tại thủ đô Paris. Nỗi đau chưa nguôi ngoai thì lại thêm một vụ xả súng ở ngoại ô Montrouge cũng tại thủ đô của nước Pháp.
3. Báo Vietnam.net có bài: Tăng thuế hạn chế ôtô: Dân lãnh đủ? Bài báo phản ánh: Những đề xuất của TP. Hồ Chí Minh về hạn chế xe cá nhân không có gì mới. Với tư duy tăng thuế, phí đi cùng là các biện pháp hành chính thì chưa chắc hạn chế được ùn tắc mà càng khiến người dân thêm gánh nặng.
Chẳng hạn như việc tăng lệ phí trước bạ ôtô vào năm 2012. Sau khi Hà Nội tăng lệ phí trước bạ ôtô từ 12% lên 20% và tp Hồ Chí Minh tăng từ 10% lên 15%, trả lời cơ quan truyền thông, một số quan chức 2 thành phố này cho rằng, mục đích tăng lệ phí trước bạ là nhằm tăng thu cho ngân sách, để tái đầu tư lại cho các dự án giao thông và giảm ôtô cá nhân.
Tuy nhiên, đi lại là nhu cầu không thể thiếu và ngày càng phát triển nên cho dù có hạn chế ô tô, xe máy, nhưng nếu các phương tiện giao thông công cộng không đảm bảo "gánh vác" phần lớn nhu cầu đi lại, thì bắt buộc người dân sẽ phải tìm phương tiện cá nhân khác thay thế.
Nếu thay thế xe máy bằng xe đạp với hệ thống giao thông chật hẹp và mật độ dân cư đông đúc như vậy, thì ách tắc đường sẽ còn trầm trọng hơn. Chẳng lẽ, khi đó lại đánh thuế, phí cao với cả xe đạp để giảm ắch tắc giao thông?. Giải pháp như vậy có khác nào chỉ cắt ngọn mà không xử lý tận gốc rễ vấn đề.
Hiện tại, thuế và các loại phí với ô tô xe máy vốn đã cao, nay lại đề xuất tăng lên thì ai chịu nổi. Đi lại là nhu cầu thiết yếu của mỗi người dân, khi chính quyền chưa đáp ứng đủ các phương tiện giao thông công cộng, sẽ có nhu cầu sử dụng phương tiện xe cá nhân. Nay lại tăng thuế, phí và đủ cách hạn chế xe cá nhân thì chỉ khiến người dân thêm gánh nặng?