I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
|
1. Thời báo Kinh tế Sài Gòn online có bài: Pháp luật rối rắm. Bài báo phản ánh: Cách đây khoảng 15 năm, báo Pháp luật TPHCM tổ chức một dịch vụ miễn phí cho doanh nghiệp và người dân: đó là phòng cung cấp văn bản, cung cấp theo yêu cầu các văn bản quy phạm pháp luật Việt Nam (xin gọi tắt là văn bản), chủ yếu là dưới luật như nghị định, thông tư hướng dẫn... Ý tưởng này xuất phát từ việc thường xuyên chứng kiến các doanh nghiệp rất khó nắm đầy đủ và kịp thời các văn bản pháp luật trong lĩnh vực, thậm chí với những văn bản hết sức quan trọng như thay đổi thuế suất, danh mục mặt hàng xuất/nhập khẩu... Không ít cơ quan nhà nước cũng gặp tình trạng tương tự.
Thời điểm ấy con đường ban hành văn bản pháp luật chủ yếu từ các cơ quan đầu ngành dọc truyền đạt xuống cho cấp dưới (người ngoài hầu như không biết làm cách nào để có được) và qua Công báo. Công báo là tập hợp chính thức và đầy đủ nhất các văn bản, nhưng định kỳ đến nửa tháng mới xuất bản một lần. Trong thời gian đó, các văn bản mới ra - dù có hiệu lực ngay tức thì cũng sẽ không được cập nhật kịp thời.
Tuy nhiên, điểm yếu là văn bản in trên giấy khiến lưu trữ và cập nhật rất khó. Nhất là với tình hình làm luật, sửa đổi và bổ sung luật khá thường xuyên của Việt Nam, khi nghị định sau có thể chỉ sửa đổi một điều của nghị định trước, hoặc một nghị định có đến vài thông tư hướng dẫn thì đúng là cả một rừng luật, ngay cả người chuyên nghiên cứu pháp luật cũng chưa chắc nắm kịp và nắm đầy đủ được.
Năm 1946, Hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam ra đời chỉ gồm có bảy chương, 70 điều, là bản hiến pháp ngắn gọn nhất so với các lần sửa đổi sau đó, nhưng cho đến giờ các nhà làm luật Việt Nam vẫn coi đây là một mẫu mực vì sự rõ ràng, dễ hiểu và không thể hiểu sai của nó.
Để cả một xã hội không phải nhảy nhổm lên mỗi khi có một điều luật khó hiểu nào đó được ban hành, một bộ luật cần được viết rõ ràng, dễ hiểu và đặc biệt là khả thi để khi ban hành thì sẽ thực hiện được ngay. Sẽ không phải khóc cười với cảnh phải có hàng chục nghị định và thông tư hướng dẫn, nhiều khi cái sau mâu thuẫn với cái trước, hoặc bất hợp lý đến nỗi vừa ban hành được vài ngày phải vội vàng hủy bỏ, vừa gây tốn kém cho xã hội vừa làm yếu đi hiệu lực nói chung của pháp luật.
Về vấn đề này, Văn phòng đề xuất Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật và Vụ Pháp luật hình sự - hành chính theo dõi. |
2. Báo Pháp luật Việt Nam điện tử có bài: Lo ngại nợ đọng văn bản. Bài báo phản ánh: Theo đánh giá của Bộ Tư pháp, thời gian qua các Bộ, cơ quan ngang Bộ đã có nhiều cố gắng trong công tác xây dựng, ban hành văn bản quy định chi tiết, số lượng văn bản nợ đọng đã giảm xuống còn 20 văn bản, giảm 63 văn bản so với tháng 01/2014.
Theo thống kê của Bộ Tư pháp, trong tháng 10/2014, các Bộ, cơ quan ngang Bộ cần xây dựng, trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền 128 văn bản quy định chi tiết (gồm 47 nghị định, 05 quyết định, 61 thông tư, 15 thông tư liên tịch).
Đến hết tháng 10, đối với 29 văn bản quy định chi tiết 15 luật, pháp lệnh đã có hiệu lực, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các Bộ, cơ quan ngang Bộ chỉ ban hành 07 văn bản, giải quyết được 7/29 văn bản nợ, đạt 24,14%, nợ chưa ban hành là 22 văn bản, chiếm 75,86%.
Đối với 99 văn bản (34 nghị định, 05 quyết định, 48 thông tư và 12 thông tư liên tịch) quy định chi tiết 12 luật có hiệu lực kể từ ngày 1/01/2015, các Bộ, cơ quan ngang Bộ chỉ ban hành được 01 văn bản (Thông tư số 50/2014/TT-BGTVT ngày 17/10/2014).
Riêng 39 nghị định, quyết định của Thủ tướng Chính phủ (theo kế hoạch phải trình trước 15/10/2014), các Bộ, cơ quan ngang Bộ đã trình Chính phủ 07 nghị định; còn 32 nghị định, quyết định chưa trình và hiện đã trong tình trạng “nợ trình”.
Sang tháng 11/2014, thống kê cho thấy các Bộ, cơ quan ngang Bộ cần xây dựng, trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền 120 văn bản quy định chi tiết (42 nghị định, 05 quyết định, 59 thông tư, 14 thông tư liên tịch).
Tuy nhiên, đến hết tháng 11, đối với 22 văn bản quy định chi tiết 14 luật, pháp lệnh đã có hiệu lực, Chính phủ, các Bộ, cơ quan ngang Bộ mới ban hành được 02 văn bản (01 nghị định, 01 thông tư), giải quyết được 02/22 văn bản nợ, đạt 9,09%; nợ chưa ban hành 20 văn bản, chiếm 90,91%.
Đối với 98 văn bản quy định chi tiết 12 luật có hiệu lực kể từ ngày 01/01/2015, các Bộ, cơ quan ngang Bộ mới trình Chính phủ ban hành được 03 nghị định và ban hành theo thẩm quyền được 04 thông tư, còn lại 91 văn bản chưa ban hành. Riêng đối với 36 nghị định, quyết định của Thủ tướng Chính phủ, phải trình trước ngày 15/10/2014 thì vẫn còn 16/36 văn bản chưa được trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.
Trong khi đó, theo tính toán của Bộ Tư pháp, trong tháng 12/2014, các Bộ, cơ quan ngang Bộ có nhiệm vụ chỉnh lý, hoàn thiện trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền 20 văn bản nợ ban hành; tiếp tục nghiên cứu soạn thảo, chỉnh lý để trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền 91 văn bản quy định chi tiết thi hành 12 luật có hiệu lực kể từ ngày 01/01/2015; chủ động rà soát và phối hợp chặt chẽ với Văn phòng Chính phủ, Bộ Tư pháp trong việc rà soát 18 luật được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 8 để xác định đầy đủ các nội dung được giao, lập dự kiến danh mục văn bản, phân công cơ quan chủ trì soạn thảo. Khối lượng công việc khổng lồ của tháng 12 này dự báo trước một kết quả “nợ đọng” không mấy khả quan hơn so với các tháng trước đó trong năm.
Tại sao tình hình nợ đọng văn bản được chấn chỉnh quyết liệt, thường xuyên nhưng kết quả vẫn không mấy khả quan? Theo đánh giá của Bộ Tư pháp, thời gian qua các Bộ, cơ quan ngang Bộ đã có nhiều cố gắng trong công tác xây dựng, ban hành văn bản quy định chi tiết, số lượng văn bản nợ đọng đã giảm xuống còn 20 văn bản, giảm 63 văn bản so với tháng 01/2014.
Báo cáo của Bộ Tư pháp gửi Chính phủ khẳng định: “Nguyên nhân chủ yếu là do các Bộ, cơ quan ngang Bộ phải xây dựng, ban hành một số lượng lớn văn bản, nhiều nội dung giao quy định chi tiết là khó, phức tạp cần có nhiều thời gian, nghiên cứu, khảo sát thực tiễn”.
Trước sự quá tải này, Bộ Tư pháp đã đề nghị các Bộ trong thời gian tới phải xây dựng, ban hành nhiều văn bản cần ưu tiên, tập trung nguồn lực, bố trí kinh phí cho công tác xây dựng, ban hành văn bản, đồng thời tăng cường sự phối hợp với Văn phòng Chính phủ, Bộ Tư pháp và các cơ quan có liên quan nhằm bảo đảm chất lượng, tiến độ xây dựng, ban hành, hạn chế tối đa tình trạng nợ đọng văn bản. Tuy nhiên, về lâu dài, phải có giải pháp triệt để cho tình hình nợ đọng văn bản, tránh tình trạng “luật chờ nghị định, nghị định chờ thông tư” nên luật mãi treo “lơ lửng”, không đi vào thực tế cuộc sống.
Về vấn đề này, Văn phòng đề xuất Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật theo dõi.
|
3. Báo Công an Đà Nẵng có bài: Thi hành án bán tàu trên… giấy! Bài báo phản ánh: Sự kiện hy hữu trên xảy ra với gia đình ông Nguyễn Tuấn Anh (xã Phổ Thạnh, H. Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi): đã hơn 8 năm mua tàu đánh cá QNg 94852 từ phiên bán đấu giá của Chi cục Thi hành án dân sự (THADS) H. Đức Phổ, ông Anh chỉ mới nhận được... giấy bàn giao tàu!
Theo tường trình của ông Nguyễn Tuấn Anh, sau phiên đấu giá, ngày 21-12-2006, ông đưa đủ 75 triệu đồng cho THADS H. Đức Phổ tại trụ sở của đơn vị này. 10 giờ 45 ngày 28-12-2006, THADS H. Đức Phổ tổ chức cuộc họp tại Xí nghiệp đóng tàu thuộc Cty CP thủy sản H. Hoài Nhơn, nơi tàu cá đang neo đậu tiến hành lập biên bản giao nhận tàu cá trước sự chứng kiến của các ngành Tư pháp, VKSND, Ngân hàng AgriBank H. Đức Phổ, Phòng THADS H. Hoài Nhơn, Đồn Biên phòng 308 Tam Quan... Biên bản lập xong, các bên ra hiện trường nhận tàu cá. Bất ngờ, chủ của chiếc tàu bị bán đấu giá là vợ chồng bà Huỳnh Thị Nga và ông Võ Văn Học cùng gần 30 người xuất hiện dùng đá, gậy tấn công và đánh đuổi. Mọi người chạy tán loạn nên việc giao nhận tàu cá bất thành. Sau lần đó, Chi cục THADS nói đã hết trách nhiệm, việc có lấy được tàu hay không là của ông Nguyễn Tuấn Anh.
Làm việc với ông Nguyễn Xuân Thảo, Chi cục trưởng Chi cục THADS H. Đức Phổ nói: “Năm 2008, ông Tuấn Anh có đơn khiếu nại nhưng Chi cục (lúc đó ông Võ Trung Cường làm Chi cục trưởng) đã bác đơn. Ông Nguyễn Tuấn Anh tiếp tục khiếu nại lên Cục thi hành án tỉnh Quảng Ngãi. Tuy nhiên, Cục này cũng bác đơn”. Không những vậy, còn “đá” trách nhiệm qua cho UBND xã Tam Quan Bắc (H. Hoài Nhơn, Bình Định) là đơn vị quản lý địa phương (nơi chiếc tàu neo đậu) vì cho rằng, tài sản nằm trên địa phương nào thì địa phương đó phối hợp với ông Tuấn Anh và chủ tàu ngăn cản để giải quyết.
Ông Thảo cho biết. “Trường hợp ông Tuấn Anh đã có quyết định giải quyết khiếu nại cuối cùng của Cục trưởng Cục thi hành án tỉnh Quảng Ngãi rồi nên phải chấp hành. Không có cách nào khác thay đổi được hết. Thẩm quyền của Chi cục thi hành án không giải quyết được. Nếu tranh quyết định khiếu nại có gì sai trái của chấp hành viên dẫn đến xem xét phải bồi thường thì phải có ý kiến của Bộ trưởng Bộ Tư pháp xem xét lại quyết định giải quyết của Cục trưởng Cục Thi hành án tỉnh Quảng Ngãi rồi mới ra quyết định thay thế”, ông Thảo lý giải.
Về vấn đề này, Văn phòng đề xuất Tổng cục Thi hành ánh dân sự kiểm tra thông tin, chỉ đạo xử lý đúng pháp luật. |
II- THÔNG TIN KHÁC
1. Báo Tin tức có bài: Cánh tả Đức kiện cựu Tổng thống Mỹ G. Bush về tra tấn tù nhân. Bài báo phản ánh: Chủ tịch nhóm nghị sĩ đảng Cánh tả đối lập ở Đức, luật sư Gregor Gysi đã kiện cựu Tổng thống Mỹ George W. Bush trước những cáo buộc cho phép Cục Tình báo trung ương (CIA) tra tấn tù nhân.
Trong bức thư gửi Tổng Công tố viên liên bang Đức Harald Range, ông Gysi đã yêu cầu cơ quan công tố Đức nhanh chóng tiến hành điều tra cựu Tổng thống George W. Bush, cựu Phó Tổng thống Dick Cheney, cựu Giám đốc CIA George Tenet cùng hai chuyên gia tâm lý quân đội Mỹ liên quan tới hành vi tra tấn tù nhân. Bức thư có đoạn viết: "Hành động tra tấn được nêu trong báo cáo của Thượng viện Mỹ được cấu thành bởi hành động xâm phạm thân thể nghiêm trọng, hăm dọa, bắt cóc cũng như ít nhất một trường hợp giết người... Những hành vi như vậy được thực hiện bởi các nhân viên và người của CIA đã cho thấy một phần động cơ, tính chất và biện pháp cực kỳ tàn bạo, độc ác của những người tham gia".
Ông Gysi cũng cho rằng Tổng Công tố liên bang với chức trách của mình cần thụ lý điều tra hình sự vụ việc trên theo Điều 142 và 120 bộ Luật Tổ chức tòa án Đức, dù nó không xảy ra ở nước này. Theo ông, tư pháp Mỹ sẽ không sẵn lòng tiến hành truy tố mặc dù Mỹ đã phê chuẩn Công ước LHQ về chống tra tấn.
2. Báo Dân trí có bài: Mỹ, Cuba bình thường hóa quan hệ sau hơn 50 năm. Bài báo phản ánh: Hôm qua 17/12, Mỹ và Cuba đã đạt được thỏa thuận lịch sử về việc bình thường hóa quan hệ song phương sau hơn nửa thập kỷ gián đoạn, động thái được dư luận 2 nước nhiệt liệt hưởng ứng.
Nhà lãnh đạo Mỹ nhấn mạnh “cách tiếp cận lỗi thời" xưa nay (với Cuba) không thể giúp thúc đẩy quan hệ song phương vốn đã bị đình trệ kể từ năm 1961 tới nay. Ông Obama bày tỏ mong muốn thảo luận với Quốc hội về việc dỡ bỏ hoàn toàn cấm vận Cuba và chỉ thị Ngoại trưởng John Kerry xúc tiến các bước đi tiếp theo cho việc bình thường hóa quan hệ song phương.
Quyết định lịch sử trên được đưa ra sau một loạt cuộc đàm phán bí mật cấp cao giữa các nhà lãnh đạo hai nước trong suốt 9 tháng qua dưới sự bắc cầu của Tòa thánh Vatican và chính phủ Canada. Trong đó, Chủ tịch Raul Castro và Tổng thống Barack Obama đã có cuộc điện đàm trực tiếp ngày 17/12 để đi đến thống nhất cuối cùng về khôi phục quan hệ song phương cũng như mở lại cơ quan đại diện ngoại giao ở mỗi nước.
Mỹ áp đặt lệnh cấm vận kinh tế đối với Cuba năm 1960 và hai nước không có quan hệ ngoại giao kể từ năm 1961. Tuy nhiên, hiện chưa biết vấn đề mang tính quyết định là cấm vận thương mại của Mỹ đối với quốc đảo Caribe này có được sớm dỡ bỏ hay không.
3. Báo Pháp luật Việt Nam điện tử có bài: Ký Thỏa thuận hợp tác pháp luật và tư pháp Việt Nam - Ca-ta. Bài báo phản ánh: Ngày thứ hai tháp tùng Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thăm chính thức Ca-ta, Bộ trưởng Hà Hùng Cường đã tham dự nhiều sự kiện quan trọng.
Bản Ghi nhớ về hợp tác trong lĩnh vực pháp luật và tư pháp là văn kiện quan trọng lần đầu tiên được ký giữa hai Bộ Tư pháp hai nước Việt Nam và Ca-ta, đánh dấu bước thiết lập và phát triển mới quan hệ hợp tác giữa hai Bộ. Văn kiện này được ký dưới sự chứng kiến của Phó Thủ tướng Chính phủ Việt Nam và Phó Thủ tướng Chính phủ Ca-ta sau khi kết thúc tốt đẹp cuộc hội đàm chính thức giữa hai người đồng cấp.
Thỏa thuận hợp tác này là cơ sở để hai Bộ triển khai các hoạt động hợp tác và hỗ trợ nhau trên một số lĩnh vực mà hai Bộ có thế mạnh và cùng quan tâm, trong đó có trao đổi kinh nghiệm về xây dựng pháp luật, tổ chức theo dõi thi hành pháp luật nhằm đáp ứng các yêu cầu hội nhập quốc tế phù hợp với điều kiện của mỗi bên; về đăng ký bất động sản, chứng thực và giải quyết tranh chấp đầu tư quốc tế; về việc tư vấn pháp lý cho Chính phủ trong các tranh chấp quốc tế; về kinh nghiệm và thực tiễn ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác pháp luật; nâng cao năng lực chuyên môn cho cán bộ pháp luật của hai bên và các lĩnh vực khác mà hai bên cùng quan tâm và có thế mạnh.
Sau cuộc hội đàm giữa hai Phó Thủ tướng và ký Văn kiện hợp tác, Bộ trưởng Hà Hùng Cường đã có cuộc gặp song phương với Bộ trưởng Tư pháp Nhà nước Ca-ta.
Hai Bộ trưởng cũng đã thông tin cho nhau về tình hình phát triển kinh tế - xã hội; sự phát triển và hoàn thiện hệ thống pháp luật ở Việt Nam trong thời gian qua; những thành tựu và thách thức mà Việt Nam đang phải đối mặt trong quá trình toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế toàn diện, cải cách pháp luật, cải cách tư pháp... chia sẻ những vấn đề chuyên môn sâu thuộc chức năng quản lý nhà nước của hai Bộ Tư pháp, nhấn mạnh trọng trách lớn của Bộ Tư pháp trong việc triển khai thi hành Hiến pháp mới, đặc biệt là khâu rà soát, xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật dựa trên 3 trụ cột chính: thể chế pháp luật Việt Nam tiếp cận được với nền kinh tế thị trường; tăng cường Nhà nước pháp quyền và tăng cường dân chủ, tôn trọng quyền con người, quyền công dân.
Hai bên hy vọng Bản Ghi nhớ về hợp tác sẽ được triển khai hiệu quả dưới các hình thức đa dạng và phong phú trong thời gian tới, vì lợi ích của hai ngành Tư pháp, đáp ứng các yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của hai nước. Trên cơ sở Bản Ghi nhớ đã được ký kết, hai Bộ trưởng đã giao lại cho Vụ Hợp tác quốc tế của hai bên xây dựng và thống nhất những hoạt động cụ thể có thể sớm triển khai ngay trong thời gian tới.
4. Báo Info.net có bài: Xung đột vũ trang sẽ nổ ra ở Biển Đông vào năm 2015? Bài báo phản ánh: Một cuộc xung đột vũ trang giữa Trung Quốc với một hoặc nhiều quốc gia Đông Nam Á liên quan tới tranh chấp chủ quyền lãnh thổ trên Biển Đông có khả năng xảy ra với tỷ lệ 50 – 50 vào năm 2015.
Theo Hội đồng các mối quan hệ nước ngoài (CFR) của Mỹ tại Washington, tranh chấp hàng hải trên Biển Đông là 1 trong 10 cuộc giao tranh mà Mỹ ưu tiên ngăn chặn trong năm 2015.
Trong khi đó, Trung tâm Hành động ngăn chặn thuộc CFR đã nâng từ mức thấp lên trung bình trong thang độ khả năng các tranh chấp lãnh thổ và thẩm quyền trên Biển Đông leo thang thành xung đột.
CFR cho rằng hiệp ước quốc phòng giữa Washington và Manila có thể dẫn tới một cuộc chiến giữa Trung Quốc – Philippines liên quan tới hoạt động khai thác trữ lượng khí đốt tự nhiên tại Bãi Cỏ Rong hoặc các ngư trường tại bãi cạn Scarborough.
Chính việc các nhà lãnh đạo Trung Quốc và Đông Nam Á không thể giải quyết vấn đề tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông thông qua con đường ngoại giao, rất có thể làm mất đi giá trị của các quy định quốc tế trong việc kiểm soát tranh chấp hàng hải và tạo ra cuộc đua vũ trang bất ổn trong khu vực, CFR nhận định.
Ngoài mối đe dọa từ IS, 9 ưu tiên ngăn chặn xung đột hàng đầu trong năm 2015 của Mỹ còn có các cuộc tấn công quy mô lớn nhằm vào lãnh thổ Mỹ và đồng minh; tấn công mạng nhằm vào hệ thống cơ sở hạ tầng quan trọng của Mỹ. Ngoài ra, còn có khủng hoảng Triều Tiên; mối đe dọa từ các cuộc tấn công Israel nhằm vào Iran; xung đột vũ trang trên Biển Đông; leo thang nội chiến tại Syria; bạo lực và bất ổn leo thang tại Afghanistan; giao tranh ngày càng ác liệt tại miền đông Ukraine; và căng thẳng gia tăng trong mối quan hệ giữa Israel – Palestin.