I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài: Nhục hình và bức cung: Phải dứt khoát loại trừ! Bài báo phản ánh: Trong khi những chấn động từ vụ oan án của ông Nguyễn Thanh Chấn (Bắc Giang) chưa kịp hạ nhiệt thì mới đây dư luận một lần nữa lại hết sức “bàng hoàng” về những bức cung, nhục hình mà Thạch Sô Phách (Sóc Trăng) đã nếm trải.
Điều đáng nói là trong cả hai vụ này, phải đợi đến khi có người khác ra tự thú thì sự thật mới phơi bày, những người bị làm oan mới được giải oan. Hay nói cách khác, sự thức tỉnh lương tâm của kẻ phạm tội chứ không phải hệ thống kiểm tra, giám sát của bộ máy tư pháp đã cứu những người bị nhục hình, bức cung và kết án oan sai. Nhiều luật sư lâu năm trong nghề kể lại có những bị cáo bị nhục hình, bức cung rất thương tâm nhưng “án tại hồ sơ”, không dễ gỡ tội cho họ. Đất nước đã hòa bình, thống nhất gần 40 năm, đã 14 năm bước vào thế kỷ XXI, liệu có cách nào để biết có bao nhiêu vụ nhục hình, bức cung theo cách thức như vậy đã xảy ra và có bao nhiêu người bị oan sai vẫn còn đang ở trong tù ngục?
Khắc phục nạn nhục hình, bức cung không dễ, bởi vẫn còn những cán bộ tư pháp cho rằng nhục hình, bức cung “là cần thiết” theo kiểu “mục đích biện minh cho phương tiện”. Đặc biệt, không ít người của cơ quan tố tụng rất hay phàn nàn là “phạm nhân” đã nhận tội nhưng sau khi gặp luật sư thì lại đổi lời khai. Quyền có luật sư ngay từ khi bị tạm giữ, bị khởi tố, dù là quyền con người hiến định của công dân, vẫn bị cản ngại, hạn chế, vô hiệu hóa trong không ít trường hợp. Vẫn có điều tra viên tư duy theo cách “thà xử lầm còn hơn lọt tội” và nguyên tắc “suy đoán vô tội” là điều làm họ dị ứng.
Dẫu rằng bức cung, nhục hình dưới vô vàn cách thức đã và đang diễn ra ở nhiều nước, kể cả ở các nước phát triển nhưng không thể lấy cái xấu và cái ác của người khác để cho rằng mình cũng được quyền xấu và ác (cũng như không thể nói rằng nhiều nước khác còn tham nhũng để được quyền dung thứ nạn tham nhũng). Chúng ta đều biết cách tư duy đó sẽ đưa xã hội và đất nước đi đến đâu.
Nhục hình và bức cung là tội ác và người bị xử oan sai là những nạn nhân. Không thể điều tra tội phạm bằng cách phạm tội, không thể bảo vệ nạn nhân của tội ác bằng cách tạo ra những nạn nhân mới.
2. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài: Thông tư 28 của Bộ Công an: Bộ Công an hứa tiếp thu ý kiến của Liên đoàn Luật sư. Bài báo phản ánh: Lo ngại Điều 38 Thông tư số 28 của Bộ Công an gây cản trở cho hoạt động nghề nghiệp của giới luật sư, Đoàn Luật sư TP Hà Nội đã đứng ra tổ chức hội thảo lấy ý kiến, kiến nghị sửa đổi văn bản này.
Thành phần được mời ngoài giới luật sư còn có đại diện các cơ quan tố tụng trung ương, Bộ Tư pháp, Ủy ban Pháp luật, Ủy ban Tư pháp của QH, Văn phòng Ban chỉ đạo Cải cách tư pháp Trung ương… Hội thảo dự kiến tổ chức sáng thứ Bảy (16-8) tại hội trường Viện Hàn lâm khoa học Việt Nam.
Tuy nhiên, vài giờ trước khi diễn ra hội thảo, Đoàn Luật sư TP Hà Nội thông báo hoãn với lý do hội trường Viện Hàn lâm khoa học Việt Nam “đã sử dụng vào việc đột xuất”.
Liên quan đến kiến nghị của Liên đoàn Luật sư về việc hủy hoặc sửa đổi Thông tư 28, nguồn tin từ Ủy ban Bảo vệ quyền lợi luật sư (Liên đoàn Luật sư Việt Nam) cho biết chiều 15-8, Văn phòng bộ trưởng Bộ Công an đã trao đổi và thông báo ý kiến của lãnh đạo bộ. Theo đó, Bộ trưởng Trần Đại Quang khẳng định sẽ tiếp thu nghiêm túc các ý kiến của Liên đoàn Luật sư về Điều 38 của thông tư này.
3. Báo Thanh niên online có bài: Cổ đông phản ứng quyết liệt việc cưỡng bán một resort tại Quảng Nam. Bài báo phản ánh: Mặc dù chủ nợ đã đồng ý việc xin gia hạn nợ và có công văn yêu cầu cơ quan thi hành án dừng việc bán đấu giá tài sản để doanh nghiệp thu xếp trả nợ nhưng cơ quan thi hành án vẫn làm ngơ, gây ra sự phản ứng quyết liệt từ phía doanh nghiệp…
Công ty TNHH dịch vụ du lịch Tân Đông An (Công ty Tân Đông An) gửi đơn đến lãnh đạo TP.Hội An khiếu nại việc bán đấu giá khách sạn River Beach Resort (số 5 Cửa Đại, P.Cửa Đại, TP.Hội An, tỉnh Quảng Nam). Đồng thời, công ty này kiến nghị hủy kết quả bán đấu giá và cho hoãn thi hành Quyết định số 10/QĐ-CCTHA ngày 31.7.2014 của Chi cục Thi hành án dân sự TP.Hội An, do không đồng ý kết quả bán đấu giá cũng như giá trị tài sản thẩm định.
Căn cứ vào Hợp đồng thế chấp số 01/2009 ngày 12.5.2009 giữa BIDV chi nhánh Quảng Nam và Công ty Tân Đông An, thì Công ty Tân Đông An đã thế chấp quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền trên đất (không thế chấp thương hiệu và động sản) để vay 67 tỉ đồng. Quá trình kinh doanh gặp khó khăn Công ty Tân Đông An chưa hoàn thành xong việc trả nợ, nên giữa hai bên đã tiến hành hòa giải tại tòa.
Ngày 7.7.2014, Chủ tịch HĐQT Ngân hàng Đầu tư và phát triển Việt Nam (BIDV) phê chuẩn đồng ý việc xin gia hạn nợ và tái cơ cấu nợ cho Công ty Tân Đông An. Cùng ngày, ông Nguyễn Bách Thọ, Giám đốc BIDV chi nhánh Quảng Nam (bên được thi hành án) ký công văn yêu cầu Chi cục Thi hành án dân sự TP.Hội An, Trung tâm dịch vụ bán đấu giá tài sản Quảng Nam dừng việc bán đấu giá tài sản để doanh nghiệp (DN) thu xếp trả nợ. Thế nhưng, ngay hôm sau (8.7), phiên đấu giá vẫn diễn ra và toàn bộ tài sản gắn liền quyền sử dụng đất của khách sạn River Beach Resort, thương hiệu khách sạn đã bán cho Công ty CP DVDL Hội An với giá 105,45 tỉ đồng (thấp hơn giá thẩm định rất nhiều).
Theo bà Phạm Quế Anh, Giám đốc điều hành khách sạn River Beach Resort, việc tổ chức bán đấu giá và thẩm định giá “tốc hành” nêu trên là một sự khuất tất cần được làm rõ và thực tế giá trị tài sản khách sạn này cao hơn nhiều, khoảng 170 tỉ đồng. Cũng theo đại diện Công ty Tân Đông An, việc đấu giá đã sử dụng bản thẩm định cũ cách đây 3 năm; không kê biên các hạng mục DN đầu tư thêm trị giá trên 36 tỉ đồng. Theo thông báo về việc đấu giá thành và bàn giao tài sản ngày 15.7.2014 của Chi cục Thi hành án dân sự TP.Hội An, cơ quan thi hành án đã cho tiến hành đấu giá và bán những tài sản nằm ngoài danh mục tài sản mà DN đã thế chấp cho ngân hàng; bao gồm tài sản vô hình là giá thị thương hiệu của DN được định giá trên 36,570 tỉ đồng và động sản của DN bao gồm trang thiết bị, dụng cụ máy móc được định giá trên 68,8 tỉ đồng...
Mặc dù có nhiều bất cập trong nội dung đấu giá cũng như bên cho vay đã chính thức có ý kiến nhưng Chi cục Thi hành án dân sự TP.Hội An vẫn ra Quyết định số 10/QĐ-CCTHA ngày 31.7.2014 cưỡng chế thi hành án.
Ngày 12.8, tại River Beach Resort, các cổ đông phản đối quyết liệt việc bán đấu giá khách sạn nhưng không gửi thông báo cho các cổ đông. Theo ông Phạm Việt Hưng, ông là cổ đông có 20% cổ phần nhưng phiên đấu giá ông không được thông báo.
II- THÔNG TIN KHÁC
1. Báo điện tử Chính phủ có bài: Chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nổi bật tuần 9-15/8/2014:
- Công điện của Thủ tướng chỉ đạo phòng, chống dịch bệnh Ebola
Thủ tướng Chính phủ đã có Công điện 1392/CĐ-TTg yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tập trung chỉ đạo phòng, chống dịch bệnh sốt xuất huyết do virus Ebola.
Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Y tế chủ động, phối hợp chặt chẽ với Tổ chức Y tế Thế giới, các tổ chức quốc tế và các nước có liên quan để nắm bắt tình hình dịch bệnh, dự báo nguy cơ lây nhiễm vào Việt Nam, chủ động lên kế hoạch và tham mưu kịp thời cho Chính phủ trong việc chỉ đạo công tác phòng, chống dịch bệnh.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phối hợp với Bộ Y tế để chỉ đạo ngành Y tế và các ngành liên quan thực hiện quyết liệt công tác kiểm soát dịch bệnh, không để dịch bệnh xâm nhập vào Việt Nam qua các cửa khẩu trên địa bàn, ngăn ngừa có hiệu quả sự lây lan dịch bệnh trong cộng đồng. Có phương án cách ly, thu dung và điều trị bệnh nhân bảo đảm không để lây lan dịch bệnh cho cán bộ y tế và cho cộng đồng, hạn chế thấp nhất số tử vong. Bảo đảm cấp đủ phương tiện, vật tư, trang thiết bị, kinh phí cho các hoạt động phòng chống dịch bệnh trên địa bàn.
- Thủ tướng chỉ thị thực hiện nhiệm vụ tài chính - ngân sách những tháng cuối năm
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã có Chỉ thị về việc điều hành thực hiện nhiệm vụ tài chính - ngân sách nhà nước những tháng cuối năm 2014. Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan khác ở Trung ương, Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chủ động nắm tình hình, dự báo những khả năng ảnh hưởng tiêu cực đến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và thu, chi ngân sách nhà nước trong thời gian tới, chuẩn bị tốt các giải pháp ứng phó với các tình huống phát sinh. Trên cơ sở đó, phấn đấu đạt mục tiêu về tăng trưởng kinh tế và phấn đấu hoàn thành vượt mức dự toán thu ngân sách nhà nước năm 2014 khoảng 8 - 10%.
Đồng thời, các Bộ, cơ quan, địa phương phải thực hiện các giải pháp giải quyết những khó khăn, vướng mắc và kiến nghị của các doanh nghiệp; tập trung hỗ trợ các doanh nghiệp khắc phục thiệt hại sớm trở lại sản xuất kinh doanh; giảm dần số lượng doanh nghiệp ngừng hoạt động và giải thể.
Ngân hàng Nhà nước chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương triển khai các giải pháp điều hành tín dụng phù hợp với diễn biến kinh tế vĩ mô, mục tiêu kiểm soát lạm phát và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, đẩy mạnh xử lý nợ xấu; chỉ đạo các tổ chức tín dụng chủ động tiếp cận doanh nghiệp để tư vấn cho vay các dự án, phương án sản xuất kinh doanh có hiệu quả.
Thủ tướng Chính phủ cũng giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương khẩn trương hoàn thiện việc hướng dẫn về ưu đãi, miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định; tổ chức theo dõi chặt chẽ diễn biến thị trường giá cả, kịp thời đề xuất biện pháp phù hợp...
- Thủ tướng phân công soạn thảo 31 Nghị định hướng dẫn các luật mới
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã ký quyết định ban hành Danh mục và phân công cơ quan chủ trì soạn thảo Văn bản quy định chi tiết thi hành các luật được Quốc hội khóa XIII thông qua tại kỳ họp thứ 7.
Theo Danh mục, tổng cộng có 31 Nghị định của Chính phủ và 4 Quyết định của Thủ tướng Chính phủ sẽ được ban hành để hướng dẫn 11 luật có hiệu lực thi hành từ 26/6/2014 và 1/1/2015, bao gồm: Luật nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh và cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giao thông đường thủy nội địa; Luật Bảo vệ môi trường; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế; Luật Hải quan; Luật Hôn nhân và Gia đình; Luật Công chứng; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam; Luật Phá sản; Luật Xây dựng và Luật Đầu tư công.
- Mở rộng Mạng thông tin hành chính điện tử Chính phủ
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam yêu cầu Văn phòng Chính phủ phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền thông và các Bộ, ngành, địa phương liên quan triển khai mở rộng Mạng thông tin hành chính điện tử của Chính phủ kết nối cơ quan hành chính Nhà nước các cấp, tạo lập nền tảng triển khai thống nhất các hệ thống thông tin, các ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và chính quyền các cấp.
- Tập trung đơn giản hóa TTHC lĩnh vực đất đai, thuế, hải quan
Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu Bộ Tư pháp tiếp tục tăng cường kiểm soát thủ tục hành chính (TTHC), tập trung chỉ đạo đơn giản hóa một số TTHC trong các lĩnh vực đất đai, đầu tư, thuế, hải quan, bảo hiểm xã hội, đăng ký kinh doanh, cấp sổ đỏ, giấy phép xây dựng.
- 5 tỉnh cần giải quyết dứt điểm GPMB quốc lộ 1 và đường HCM
Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu UBND 5 tỉnh Thừa Thiên Huế, Bình Định, Phú Yên, Hậu Giang, Bình Phước khẩn trương chỉ đạo và giải quyết dứt điểm các tồn tại, hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng phục vụ thi công các dự án mở rộng quốc lộ 1 và đường Hồ Chí Minh qua khu vực Tây Nguyên trước ngày 15/8.
- Xây dựng NTM: Không nóng vội chạy theo thành tích
Chỉ đạo triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) xây dựng nông thôn mới, Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh yêu cầu các địa phương xây dựng Đề án xây dựng nông thôn phải căn cứ vào khả năng nguồn vốn của ngân sách Trung ương, ngân sách địa phương, các nguồn huy động và khả năng đóng góp của doanh nghiệp, người dân để xác định lộ trình xây dựng nông thôn mới phù hợp, không nóng vội chạy theo thành tích.
Việc huy động đóng góp của người dân phải được bàn bạc dân chủ và phải được sự đồng tình của người dân. Tuyệt đối không được yêu cầu dân đóng góp bắt buộc và huy động quá sức dân; không được yêu cầu những hộ dân nghèo, người già, người tàn tật không nơi nương tựa, hộ khó khăn, gia đình chính sách phải đóng góp. Đồng thời, phải tăng cường tuyên truyền để người dân hiểu và tự nguyện tham gia...
- Đẩy nhanh tiến độ thực hiện, giải ngân nguồn vốn ODA
Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương liên quan tiếp tục phát huy kết quả đã đạt được, khắc phục các vướng mắc để đẩy nhanh hơn tiến độ thực hiện và giải ngân nguồn vốn ODA và vốn vay ưu đãi.
Các Bộ, ngành và địa phương có nhiệm vụ nâng cao chất lượng công tác chuẩn bị dự án nhằm hạn chế tối đa các điều chỉnh, thay đổi trong quá trình thực hiện dự án để tránh gây lãng phí và kéo dài thời gian thực hiện dự án; tiếp tục triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các Ban Quản lý dự án.
- Xây dựng cơ chế khuyến khích phát triển GTVT đường thủy nội địa
Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đã chỉ đạo Bộ Giao thông vận tải căn cứ Chiến lược phát triển GTVT đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 và Đề án tái cơ cấu Ngành GTVT chủ động chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành và địa phương liên quan tổ chức xây dựng, ban hành và triển khai thực hiện các cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển GTVT bằng đường thủy nội địa.
2. Báo Dân trí có bài: Luật pháp không phải là “đường cong mềm mại”! Bài báo phản ánh: Một đất nước muốn phát triển, điều đầu tiên là việc thưởng phạt phải phân minh. Ai có công phải được tặng thưởng xứng đáng. Ai có tội phải bị trừng trị nghiêm khắc. Luật pháp là con đường thẳng băng, không có chỗ cho những “đường cong mềm mại”.
Vụ thi công chức của Cục Quản lý thị trường và “quỹ chống trượt” tại Thanh Hóa đã và đang nói lên một thực trạng đáng buồn trong việc thi cử hiện nay. Song, càng đáng buồn hơn là biểu hiện xu hướng dân sự hóa tội danh hình sự.
Trong hầu hết các cuộc thi tuyển dạng này, có lẽ câu đầu tiên người ta hỏi nhau: “Chạy” hết bao nhiêu tiền?.
“Chạy” ở đây thực chất là đưa và nhận hối lộ. Nó là một tội được qui định trong Luật hình sự có khung hình phạt cao nhất là chung thân và tử hình.
Thế nhưng tiếc thay, khi vụ việc bị phát hiện thì cách hành xử thường lại là “giơ cao, đánh khẽ”. Dù những lời tuyên bố như một điệp khúc “xử lý nghiêm” đã trở nên quen thuộc.
Đối với vụ việc tại Cục Quản lý Thị trường, mặc dù Bộ Công thương cam kết “xử lý nghiêm” nhưng kết quả cuối cùng lại chưa phải như vậy bởi phải nhìn nhận vụ lộ đề thi là sự việc nghiêm trọng.
Theo Ủy viên thường trực Ủy ban Pháp luật Quốc hội, ĐB. Nguyễn Sỹ Cương đây là tội lộ bí mật nhà nước, cần truy cứu trách nhiệm hình sự và khởi tố vụ án.
Một nhận định chính xác của vị chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực pháp luật bởi đề thi là một trong những tài liệu được coi là bí mật nhà nước.
Như vậy, câu hỏi phải làm rõ ai là người làm lộ bí mật nhà nước? Mục đích làm lộ ở đây là gì? Có hay không cái gọi là “công chức trăm triệu”?
Nếu như có việc “chạy” thì câu chuyện không còn dừng ở lộ bí mật nhà nước mà sẽ phát sinh hai tội danh mới: Đưa hối lộ và nhận hối lộ.
Thế nhưng theo quyết định của bộ Công thương thì hình thức kỷ luật đối với các cá nhân rất… “nhẹ nhàng, tình cảm”. Đó là hạ bậc lương đối với ông Nguyễn Đăng Khoa – Trưởng phòng Pháp chế; cảnh cáo ông Nguyễn Đức Lê – Phó phòng Pháp chế; khiển trách đối với ông Đỗ Thanh Lam – Phó Cục trưởng Cục QLTT. Phê bình nghiêm khắc và huỷ hết các danh hiệu thi đua khen thưởng năm 2013 đã được quyết định đối với ông Trương Quang Hoài Nam – Nguyên Cục trưởng Cục QLTT, Chủ tịch Hội đồng thi tuyển (hiện ông Nam là Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cần Thơ).
Trong khi đó cách đây 3 năm (3/2011), TAND thành phố Hà Nội mở phiên tòa xét xử vụ lộ đề thi đối với bị cáo Lê Đình Phương (30 tuổi, nguyên giám đốc Trung tâm hợp tác đào tạo, Trường Cao đẳng Kinh tế kỹ thuật Hà Nội) về tội "Cố ý làm lộ bí mật Nhà nước" với mức án 2 năm tù cho hưởng án treo.
Cũng cần nói thêm trước khi có quyết định hủy toàn bộ kết quả cuộc thi của Bộ Công thương, Cục Quản lý Thị trường đã chủ trương chỉ loại 03 thí sinh trúng tuyển, 7 thí sinh còn lại sẽ được ký hợp đồng làm việc từ 1/8.
Tương tự đối với vụ việc “chống trượt” ở Thanh Hóa, thực chất đây là vụ hối lộ tập thể với số tiền rất lớn, hơn 1 tỉ đồng. Kết quả không thành là ngoài ý muốn của cả hai bên và sự việc đưa và nhận hối lộ đã hoàn tất.
Thế nhưng cũng tương tự như Bộ Công thương, ông Vương Văn Việt - phó chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa hơn một lần tuyên bố sẽ xử lý nghiêm khắc.
Song cuối cùng, hình thức xử lý nghiêm khắc chỉ là cách chức hai ông: Bùi Sỹ Hồng (trưởng Phòng quản lý đào tạo), Lê Trọng Sơn (phó trưởng phòng) và cảnh cáo đối với Bà Lê Thị Liên (cán bộ Phòng quản lý đào tạo của trung tâm này) với “khuyết điểm” vi phạm đạo đức nhà giáo và các quy định của viên chức, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của trung tâm và ngành GD- ĐT Thanh Hóa.
Một đất nước hay một cơ quan cũng thế, muốn phát triển, điều đầu tiên là việc thưởng phạt phải phân minh. Ai có công phải được tặng thưởng xứng đáng. Ai có tội phải bị trừng trị nghiêm khắc.
Thế nhưng từ hai vụ việc trên cho thấy hình như thay thế cho xu hướng hình sự hóa các vụ án dân sự trong kinh tế trước kia thì giờ đây, lại đang có biểu hiện dân sự hóa những tội hình sự.