I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
Báo Pháp luật Việt Nam có bài Công chứng trái pháp luật, công chứng viên hầu tòa?. Bài báo phản ánh: Một việc hy hữu xảy ra khi TAND TP.Hà Nội thụ lý vụ kiện đòi thực hiện nghĩa vụ dân sự mà bị đơn đã thực hiện xong cách đây gần 3 năm khiến cho nhiều người nghi ngờ liệu đây có phải là cách “mượn tay tòa” để hợp thức hóa hợp đồng trái pháp luật?
Theo đơn khởi kiện của ông Lê Văn Tuấn đối với cụ Khuất Thị Tính và các con thì ông Tuấn đề nghị TAND TP. Hà Nội buộc cụ Khuất Thị Tính và các con phải thực hiện hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất mà ông Tuấn đã ký với vợ chồng hai cụ Khuất Thị Tính, Trần Duy Cát vào ngày 7/4/2011.
Nếu bị đơn không thực hiện hợp đồng thì ông Lê Văn Tuấn đòi lại tiền, đồng thời đề nghị Tòa án buộc công chứng viên của Văn phòng công chứng (VPCC) A9 phải bồi thường thiệt hại do công chứng trái pháp luật đối với hợp đồng này.
Trở lại sự việc cách đây gần 3 năm, ngày 4/4/2011, trên giường bệnh, cụ Trần Duy Cát đã “ký” hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất với ông Lê Văn Tuấn trước sự chứng kiến của nhân viên VPCC A9 (không phải công chứng viên).
Sau đó, ngày 7/4/2011, công chứng viên đã ký tên, đóng dấu hợp đồng với lời chứng là người ký hợp đồng đã thực hiện việc ký kết trước mặt công chứng viên. Sau đó, bộ hợp đồng chuyển nhượng này đã được chuyển đến UBND huyện Đông Anh và ngày 26/4/2011, UBND huyện Đông Anh cấp sổ đỏ cho ông Lê Văn Tuấn.
Ngoài bản hợp đồng này, công chứng viên còn công chứng hợp đồng tặng cho tài sản mà cụ Cát cũng ký trên giường bệnh trong ngày 4/4/2011 và được công chứng theo cách thức nêu trên.
Thế nhưng khi sổ đỏ chưa kịp trao cho ông Tuấn thì sự việc trên đã bị các cơ quan chức năng phát hiện do có việc các con cụ Trần Duy Cát tố cáo đến Công an và Thanh tra Sở Tư pháp.
Theo kết luận của Thanh tra Sở Tư pháp TP.Hà Nội thì khi công chứng hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa vợ chồng cụ Cát với ông Lê Văn Tuấn, công chứng viên đã mắc nhiều lỗi nghiêm trọng như: vi phạm thời hạn công chứng; hợp đồng không được ký tại TP. Hồ Chí Minh nhưng trong nội dung hợp đồng thể hiện địa điểm ký hợp đồng là trụ sở VPCC A9 và đặc biệt là việc đương sự không ký tên, điểm chỉ trước mặt công chứng viên, công chứng viên không xác định được tình trạng sức khỏe và nhận thức cũng như ý chí của người ký hợp đồng nhưng vẫn thực hiện việc công chứng.
Với những lỗi trên, Thanh tra Sở Tư pháp, Thanh tra TP.Hà Nội và Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội đã xác định hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất với ông Lê Văn Tuấn là trái pháp luật và kiến nghị cơ quan chức năng hủy hợp đồng, hủy bỏ sổ đỏ đã cấp cho ông Tuấn. UBND huyện Từ Liêm đã không trả sổ đỏ cho ông Lê Văn Tuấn, mặc dù thời điểm đó UBND huyện Từ Liêm tuyên bố chỉ giữ sổ trong vòng một tháng để xem xét tính hợp pháp của hợp đồng.
Mặc dù hợp đồng bị xác định là trái pháp luật và sổ đỏ bị “giam” tại UBND huyện Từ Liêm nhưng bên mua đã nhận đất và bên bán cũng đã nhận tiền.
Theo Luật sư Trần Việt Hùng, trong việc mua bán này, hai bên đã thực hiện xong nghĩa vụ của mình theo hợp đồng nhưng do hợp đồng bị trái pháp luật và bị bên liên quan tố cáo, khiếu nại nên các bên đã ký và thực hiện phải hủy bỏ hợp đồng, trả lại cho nhau những gì đã nhận.
Theo quy định của pháp luật thì hợp đồng phải bị hủy bỏ nhưng năm 2013 ông Lê Văn Tuấn đã làm đơn khởi kiện đối với cụ Khuất Thị Tính và các con của cụ Tính để yêu cầu thực hiện hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất mà vợ chồng cụ Tính, cụ Cát đã ký.
Trong đơn khởi kiện, ông Lê Văn Tuấn còn kèm theo một yêu cầu là nếu hợp đồng bị vô hiệu thì yêu cầu Tòa buộc VPCC A9 phải bồi thường thiệt hại do công chứng trái pháp luật hợp đồng chuyển nhượng. Tòa án TP.Hà Nội đã thụ lý vụ kiện này.
Yêu cầu khởi kiện ngay lập tức gặp sự phản đối của các ông Trần Quốc Quang, Trần Duy Toàn và Trần Quốc Quân là các con của cụ Tính được Tòa triệu tập với tư cách là người liên quan. Theo đơn tố cáo gửi TAND TP.Hà Nội, ông Trần Quốc Quang cho rằng, việc Tòa án thụ lý vụ kiện này là trái pháp luật vì yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn là… ngược đời.
Nếu nguyên đơn đòi hủy hợp đồng thì còn có thể chấp nhận được, đằng này hợp đồng đã thực hiện và ông Tuấn đã nhận đất, trả tiền rồi nhưng vẫn đòi bên bán phải thực hiện hợp đồng nữa đã khiến người ta nghi ngờ việc khởi kiện này là nhằm để hợp pháp hóa bản hợp đồng đã được ký trái pháp luật.
Luật sư Nguyễn Văn Tú cho rằng, các cơ quan chuyên môn đã kết luận hợp đồng trái pháp luật nên trong vụ án này, nếu Tòa chấp nhận yêu cầu khởi kiện đòi thực hiện hợp đồng thì sẽ biến hợp đồng sai thành đúng và phủ nhận toàn bộ kết quả thanh tra của các cơ quan chuyên môn. Do đó, không khó nhận ra việc xét xử có khách quan, đúng pháp luật hay không.
Theo ông Trần Quốc Quang, từ tháng 4/2011 ông đã khiếu nại việc cấp sổ đỏ trái pháp luật của UBND huyện Từ Liêm cho ông Lê Văn Tuấn và yêu cầu các cơ quan chức năng hủy hợp đồng trái pháp luật nêu trên. Đến nay, mặc dù các cơ quan chức năng đã xác định hợp đồng là trái pháp luật nhưng “quả bóng” trách nhiệm vẫn được đùn đẩy từ cơ quan này đến cơ quan khác, chưa được xem xét, xử lý dứt điểm.
Do đó, việc nguyên đơn khởi kiện đòi thực hiện hợp đồng là kiện ngược và việc Tòa án thụ lý yêu cầu trên là bất hợp lý. Ông Quang và các anh em của mình vẫn tiếp tục yêu cầu cơ quan chức năng phải xem xét hủy bỏ hợp đồng trái pháp luật nhưng đến nay vẫn chưa được cơ quan nào giải quyết./.
II- THÔNG TIN KHÁC
1. Báo Điện tử Chính phủ đưa tin CPI tháng 3 giảm 0,44%. Bài báo phản ánh: Theo công bố của Tổng cục Thống kê ngày 24/3, CPI tháng 3 của cả nước giảm 0,44% so với tháng 2. Tính chung 3 tháng đầu năm nay, CPI cả nước tăng 4,83%.
2. Báo Điện tử Chính phủ đưa tin Quý I/2014: Xuất siêu cao nhất trong 5 năm. Trong quý I, cả nước xuất siêu hơn 1 tỷ USD và đây là quý có kim ngạch xuất siêu cao nhất kể từ năm 2010.
Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, kim ngạch xuất khẩu tháng 3 ước đạt 12 tỉ USD, tăng 2,46 tỉ USD so tháng trước. Trong đó, kim ngạch của khu vực doanh nghiệp vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đạt 8,13 tỉ USD.
Kim ngạch nhập khẩu ước đạt 12,3 tỉ USD, tăng gần 2,3 tỉ USD so với tháng 2. Trong đó, kim ngạch nhập khẩu của khu vực doanh nghiệp FDI đạt 7,05 tỉ USD, chiếm hơn 57% tổng kim ngạch nhập khẩu.
Lũy kế 3 tháng đầu năm 2014, cả nước xuất khẩu 33,34 tỉ USD, tăng 14,1%; nhập khẩu 32,34 tỉ USD, tăng 12,4% so với cùng kỳ 2013.
Như vậy, trong quý I, cả nước xuất siêu hơn 1 tỉ USD và riêng tháng 3 nhập siêu 300 triệu USD.
So sánh với quý I các năm trước, theo số liệu của Tổng cục Thống kê, quý I/2014 là quý xuất siêu cao nhất của Việt Nam kể từ 2010.
Hồi năm 2009, cả nước xuất siêu 1,7 tỉ USD.
3. Báo Petro times có bài Lại hạn chế báo chí?. Bài báo phản ánh: Dự thảo Thông tư về nội quy phiên tòa của Tòa án Nhân dân Tối cao (TAND Tối cao) đang gây chú ý của công chúng và đặc biệt là sự quan tâm của báo giới.
Người ta quan tâm đến Khoản 5 Điều 2 (Nội quy phòng xử án) của dự thảo thông tư mà TAND Tối cao như sau: Các nhà báo, phóng viên được tham dự phiên tòa để đưa tin, đưa hình khi được sự đồng ý của Chánh án Tòa án nơi giải quyết vụ án hoặc thẩm phán chủ tọa phiên tòa nhưng phải xuất trình thẻ nhà báo, thẻ phóng viên cho thư ký phiên tòa tại bàn thư ký chậm nhất là 15 phút trước giờ khai mạc phiên tòa. Quy định này có một chi tiết nhầm lẫn.
Trong Luật Báo chí hiện hành, chỉ có thẻ nhà báo chứ không hề có thẻ phóng viên. Loại thẻ phóng viên nếu có chỉ là “thẻ tự chế” của mấy văn phòng đại diện cơ quan báo chí đã bị nhắc nhở và chỉ có giá trị nội bộ. Nhưng điều đáng nói nhất là, dự thảo thông tư của TAND Tối cao có quy định nhà báo chỉ được tác nghiệp nếu được sự đồng ý của Chánh án Tòa án nơi giải quyết vụ án hoặc thẩm phán chủ tọa phiên tòa là “vênh” rất nhiều so với Luật Báo chí liên quan đến quyền tác nghiệp của nhà báo. Điều 7 Luật Báo chí quy định: “Đối với vụ án đang được điều tra hoặc chưa xét xử thì các cơ quan tiến hành tố tụng có quyền không cung cấp thông tin cho báo chí, nhưng báo chí có quyền thông tin theo các nguồn tài liệu của mình và chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung thông tin”.
Vụ án khi đã được đưa ra xét xử (trừ những vụ án có nội dung cần giữ bí mật Nhà nước, thuần phong mỹ tục, bí mật của đương sự…) không nằm trong quy định này. Quy định này cản trở quyền tác nghiệp của nhà báo. Ngoài ra, trong hệ thống pháp luật hiện hành của Việt Nam chưa có quy định nào ngăn cản báo chí tác nghiệp tại các phiên tòa xét xử công khai nên quy định trong dự thảo của TAND Tối cao là rất khó chấp nhận.
Về vấn đề này, Phó chủ tịch thường trực Hội Nhà báo Việt Nam Hà Minh Huệ cho rằng: Cần phải tuân thủ Luật Báo chí, đảm bảo quyền của nhà báo, quyền được thông tin của nhân dân. Nhiệm vụ, quyền hạn của báo chí cũng đã được Hiến pháp mới quy định, do vậy, bất kỳ luật nào và nhất là văn bản dưới luật càng phải tuân thủ, dựa vào đạo luật gốc ấy. Tất nhiên, khi thông tin, báo chí cũng phải tuân thủ pháp luật, quy tắc nghề nghiệp, quy chuẩn về đạo đức người làm báo, trách nhiệm xã hội, nghĩa vụ công dân…
Các nhà báo lão thành cũng nhận xét rằng, nếu báo chí sai ở đâu, cơ quan báo chí trực tiếp, tổng biên tập phải chịu trách nhiệm trước pháp luật và công luận. Do đó, các cơ quan chức năng như TAND Tối cao cần tuân thủ những quy định pháp luật đã có. Đừng vì thuận lợi cho mình mà làm khó báo chí. Nội quy của tòa cũng phải đảm bảo đúng pháp luật. Báo giới mong muốn ban soạn thảo thông tư này nhìn nhận báo chí như lực lượng tham gia tích cực vào công tác quản lý xã hội như đã và đang thực hiện.
4. Báo Diễn đàn doanh nghiệp có bài Đề nghị phê chuẩn Hiệp định về dẫn độ Việt Nam-Campuchia. Bài báo phản ánh: Chính phủ vừa có văn bản đề nghị Chủ tịch nước phê chuẩn Hiệp định về dẫn độ giữa nước ta và Vương quốc Campuchia.
Trước đó, ngày 26/12/2013, tại Hà Nội, đồng chí Trần Đại Quang, Bộ trưởng Bộ Công an nước ta và ngài Ang Vong Vathana, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Vương quốc Campuchia, thừa uỷ quyền của hai nhà nước đã ký Hiệp định về dẫn độ giữa nước ta và Vương quốc Campuchia nhân chuyến thăm và làm việc chính thức của Thủ tướng Chính phủ Hoàng gia Campuchia tới Việt Nam.
Việc ký Hiệp định về dẫn độ với Vương quốc Campuchia đánh dấu bước phát triển quan trọng, góp phần tăng cường hơn nữa quan hệ giữa hai nước nói chung và hợp tác về tư pháp nói riêng. Sau khi được ký kết, Hiệp định sẽ là một công cụ pháp lý hữu hiệu để hai quốc gia đẩy mạnh hợp tác phòng, chống tội phạm, nhất là tội phạm xuyên quốc gia có liên quan đến hai nước.
Hiệp định được ký trên cơ sở nội dung đã được hai Bên thống nhất (tại vòng đàm phán thứ nhất diễn ra tại Hà Nội từ ngày 13 đến 14/5/2013 và vòng đàm phán thứ hai diễn ra tại Phnôm Pênh từ ngày 27 đến 29/11/2013), bảo đảm các nguyên tắc được quy định trong Luật ký kết, gia nhập và thực hiện điều ước quốc tế năm 2005, Luật tương trợ tư pháp năm 2007 và các văn bản pháp luật khác có liên quan; phù hợp với thông lệ quốc tế và các điều ước quốc tế mà Việt Nam đã ký kết.
5. Báo Hà Nội mới có bài Quản lý hoạt động biểu diễn, trình diễn thời trang, thi người đẹp: “Gậy” pháp lý chưa đủ uy lực. Bài báo phản ánh: Cục Nghệ thuật biểu diễn (NTBD) bất ngờ bị xử "thua" trong vụ kiện của BTC "Cuộc thi Nữ hoàng biển Việt Nam 2013" chỉ vì Nghị định số 79/2012/NĐ-CP quy định về biểu diễn nghệ thuật, trình diễn thời trang, thi người đẹp, người mẫu và Thông tư số 03/2013/TT-BVHTTDL không quy định rõ quyền hạn của Cục NTBD trong việc rút giấy phép tổ chức cuộc thi này.
Hoa hậu Thế giới người Việt 2010 Lưu Thị Diễm Hương "qua mặt" cơ quan quản lý văn hóa để dự cuộc thi Hoa hậu Hoàn vũ 2012 dù không đủ điều kiện dự thi… Đó là những ví dụ điển hình cho thấy lỗ hổng trong công tác quản lý hoạt động biểu diễn nghệ thuật hiện nay là có thật.
Tại Hội nghị tổng kết một năm thực hiện Nghị định số 79/2012/NĐ-CP và Thông tư số 3/2013/TT-BHVTTDL về hoạt động biểu diễn, trình diễn thời trang, thi người đẹp, người mẫu diễn ra vào ngày 21-3, vấn đề được nhắc đến nhiều nhất là việc cấp giấy phép biểu diễn.
Chính những lỗ hổng trong quy định về cấp giấy phép biểu diễn đã tạo điều kiện cho một số công ty, doanh nghiệp liên kết để trục lợi, thậm chí là làm giả giấy phép biểu diễn. Chẳng hạn như với hồ sơ xin cấp phép biểu diễn, quy định hiện hành chưa bắt buộc tổ chức, cá nhân phải chứng minh mình đã hoàn thành nghĩa vụ quyền tác giả hay chưa. Trong thực tế, chính "lỗ hổng" này đã tạo điều kiện cho phía tổ chức biểu diễn trốn nghĩa vụ trả tiền tác quyền.
Có người đã nói, có lẽ không sai rằng chính vì văn bản quản lý còn chưa chặt chẽ nên nhà quản lý luôn ở trong cảnh "hở sườn". Sự "hở" tạo ra nhiều hệ lụy không mong muốn.
Khâu cấp phép biểu diễn khó quản chặt dẫn đến nhiều vấn đề khác, điều dễ thấy là showbiz Việt trong năm qua vẫn ngập trong scandal. "Bà Tưng" Lê Thị Huyền Anh, ca sĩ Angela Phương Trinh thường xuyên ăn mặc phản cảm. Người mẫu Quế Vân bị cho là… thi hoa hậu "chui". Ca sĩ Đàm Vĩnh Hưng "khóa môi sư thầy"… Những trường hợp nói trên được liệt vào dạng "vi phạm rành rành", dễ xử và thực tế là đã bị xử lý nhẹ thì phạt hành chính, nặng hơn là cấm diễn trên phạm vi toàn quốc. Tuy nhiên, vì nhiều lý do, trong đó quan trọng nhất là "không đủ cơ sở pháp lý", cơ quan quản lý văn hóa đã "bó tay" trước nhiều trường hợp vi phạm khác. Sự thiếu quyết liệt không thể khiến môi trường biểu diễn nghệ thuật "sạch sẽ". Thế nên, thường thấy chuyện ca sĩ thỏa sức thách giá cát-xê "trên trời", quảng cáo chương trình theo kiểu "treo đầu dê, bán thịt chó", chương trình truyền hình thực tế phản cảm, để thí sinh "bán nude" trước ống kính…
"Gậy" pháp lý không "cứng" có lúc khiến nhà quản lý lâm cảnh dở khóc dở cười, mất đi cái uy cần thiết. Như gần đây, liên quan đến việc ra quyết định rút giấy phép tổ chức cuộc thi "Nữ hoàng biển Việt Nam 2013", Cục NTBD đã bị TAND tỉnh Khánh Hòa "xử thua" trong vụ kiện của Công ty Rồng Việt. Một quyết định tưởng chừng là đúng, là chặt chẽ, cuối cùng bị bác chỉ vì văn bản liên quan không có dòng nào đề cập đến việc trao quyền rút giấy phép cho Cục NTBD dù cục này chính là nơi cấp giấy phép nói trên.
Nghị định số 79/2012/NĐ-CP và Thông tư số 03/2013/TT-BVHTTDL, dù có tính ưu việt hơn so với những văn bản pháp quy trước đây nhưng rõ ràng là chưa đủ sức nặng để bao quát vấn đề, chưa đủ sức điều chỉnh hành vi trước sự biến tướng khó lường trong đời sống giải trí hiện nay. "Cây gậy phép" của cơ quan quản lý văn hóa vẫn cần phải được tăng cường thêm uy lực và cơ sở pháp lý. Theo ông Nguyễn Đăng Chương, Cục trưởng Cục NTBD, hiện nay, Bộ VH,TT& DL đã giao cho Cục NTBD, Vụ Pháp chế tiếp tục lấy ý kiến sở VH,TT&DL các địa phương nhằm xây dựng thông tư mới thay thế cho Thông tư 03, tiến tới xây dựng Luật Nghệ thuật biểu diễn. Theo Thứ trưởng Bộ VH,TT& DL Hồ Anh Tuấn, các văn bản mới được xây dựng trên cơ sở bám sát tình hình thực tế, dự kiến các vấn đề phát sinh, tăng tính cụ thể và toàn diện nhằm đưa hoạt động biểu diễn vào khuôn khổ.
Như vậy năm 2014, với việc tổ chức cấp thẻ hành nghề (có hiệu lực từ ngày 1-4), hoàn thiện văn bản hướng dẫn thực hiện Nghị định 79-CP và khởi động việc xây dựng Luật Nghệ thuật biểu diễn, hy vọng đời sống văn hóa, nghệ thuật, giải trí trong nước sẽ có sắc màu tươi sáng hơn.