I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Các báo Pháp luật Việt Nam, Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh, Tuổi trẻ, Người đưa tin, Quân đội nhân dân... đưa tin Bộ Tư pháp đã có thông cáo báo chí về việc Trọng tài quốc tế bác bỏ toàn bộ yêu cầu khởi kiện của ông Michael McKenzie (công dân Hoa Kỳ) đối với Chính phủ Việt Nam về dự án xây dựng khu du lịch nghỉ dưỡng tại huyện Bắc Bình, tỉnh Bình Thuận.
2. Báo Lao động có bài Đắc Lắc: Cơ quan thi hành án... làm ngược. Bài báo phản ánh: Tuy biết ông Võ Văn Lợi đang thụ án tại trại giam, Cục Thi hành án dân sự (THADS) tỉnh Đắc Lắc vẫn gửi thông báo yêu cầu ông đến nộp tiền để nhận lại tài sản trước khi bị bán đấu giá. Và sau khi họ bán xong, thông báo mới vào đến trại giam. Trong khi đó, vợ ông Lợi ở nhà, là người được ủy quyền thì không được biết. Như vậy, Cục THADS Đắc Lắc đã tước đi cơ hội chuộc lại tài sản của công dân.
Năm 2008, ông Võ Văn Lợi - chủ DNTN Đức Lợi - và vợ là bà Nguyễn Thị Kim Loan thế chấp quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất tại thôn Ea Đen, xã Ea Nam, huyện Ea H'leo để vay 750 triệu đồng của Chi nhánh NHTMCP Ngoại thương Đắc Lắc. Do làm ăn thua lỗ, ông Lợi đi tù nên mất khả năng trả nợ, bị ngân hàng kiện ra tòa. Ngày 13.8.2013, Trung tâm Dịch vụ bán đấu giá tài sản tỉnh Đắc Lắc tổ chức bán đấu giá tài sản của ông Lợi, bà Loan theo hợp đồng với Cục THADS tỉnh Đắc Lắc. Kết quả, tài sản của vợ chồng ông Lợi được bán với giá 780 triệu đồng. Nhưng điều lạ lùng là trước thời điểm bán đấu giá, cả ông Lợi, bà Loan đều không được biết.
Đến khoảng 15h ngày 14.8.2013 - tức một ngày sau phiên đấu giá - ông Lợi được cán bộ Trại giam Gia Trung (Gia Lai) giao thông báo số 884/TB- CTHADS của Cục THADS tỉnh Đắc Lắc do chấp hành viên Trần Văn Lập ký ngày 9.8.2013. Văn bản này thông báo thời gian, địa điểm bán đấu giá tài sản của ông Lợi...
Cũng theo thông báo này, trước khi mở cuộc đấu giá một ngày, ông Lợi và bà Loan có quyền nhận lại tài sản của mình nếu nộp đủ số tiền thi hành án và các chi phí phát sinh. Lúc này ông Lợi mới tá hỏa, xin cán bộ trại giam cho gọi điện về cho vợ. Nhận được điện thoại của chồng, bà Loan mới hay tài sản của mình đã bị bán xong. Bà Loan cho biết: "Sau này được xem thông báo 884, tôi thấy nơi nhận có ghi ông Lợi, bà Loan. Nghĩ trưởng thôn làm thất lạc, tôi đến hỏi thì được xác nhận không có thông báo này gửi về địa phương. Như vậy, Cục THADS tỉnh Đắc Lắc đã lừa tôi, ghi tên tôi ở phần nơi nhận cho có lệ".
Ông Lợi bức xúc: "Tài sản của tôi gồm một nhà ở, một nhà kho với diện tích hơn 800m2, trong đó chiều dài mặt tiền QL14 là 32m. Giá thị trường hiện nay khoảng 2 tỉ đồng, gồm giá trị đất hơn 1,2 tỉ đồng (40 triệu đồng/mét ngang) và nhà ở, nhà kho trị giá gần 1 tỉ đồng. Vậy mà họ bán 780 triệu, gây thiệt hại cho tôi cả tỉ đồng. Tôi làm ăn thua lỗ, lại dính vòng lao lý, vợ con ở nhà không nghề nghiệp mưu sinh. Nếu Cục THADS làm việc công tâm, đúng pháp luật thì sau khi trả nợ, vợ chồng tôi vẫn còn một số vốn để làm ăn. Vậy mà họ nỡ đẩy chúng tôi vào bước đường cùng".
Hồ sơ vụ việc cũng cho thấy, từ ngày 2.6.2009 đến 30.8.2013, ông Lợi thụ án tù và ủy quyền cho bà Loan thực hiện các giao dịch về nợ nần, tài sản. Cục THADS Đắc Lắc biết rõ việc này, nhưng tại sao vẫn gửi thông báo bán đấu giá tài sản cho ông Lợi, trong khi bà Loan ở nhà thì không hay biết? Với những vi phạm nghiêm trọng trên, rõ ràng kết quả bán đấu giá tài sản của ông Lợi, bà Loan cần phải được hủy bỏ để thực hiện lại.
Khi ngân hàng khởi kiện, bản thân ông Lợi đang ở tù nên đã ủy quyền cho bà Loan tham gia tố tụng tại TAND tỉnh Đắc Lắc. Do vậy, quá trình thi hành án, cơ quan thi hành án phải gửi tất cả các thông báo cho bà Loan biết để thực hiện các quyền và nghĩa vụ theo luật định. Ở đây, cơ quan thi hành án làm ngược lại, thật quá khó hiểu.
3. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Chuyển hết công chứng nhà nước thành công chứng tư?. Bài báo phản ánh: Theo dự thảo Luật Công chứng sửa đổi, để tạo sự bình đẳng giữa các tổ chức hành nghề công chứng thì cần chuyển hết các phòng công chứng nhà nước thành văn phòng công chứng tư. Tại hội thảo góp ý cho dự án do Hội Công chứng TP.HCM tổ chức vào chiều qua (4-3), bà Phan Thị Bình Thuận, Trưởng phòng Công chứng số 1, cho rằng quy định như vậy là cần thiết. “Các phòng công chứng hiện nay sở hữu đội ngũ nhân lực tốt, có kinh nghiệm và người dân tin cậy giống như những giá trị vô hình. Nếu chuyển sang tư thì sẽ tận dụng được các yếu tố này và tạo sự bình đẳng với công chứng tư. Tất nhiên, cần phải tính toán các vấn đề như trụ sở, biên chế, các khoản phí mà phòng công chứng vẫn đóng góp cho ngân sách nhà nước…” - bà Thuận nói.
Tuy nhiên, nguyên Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Đức Chính và Chủ tịch Hội Công chứng TP.HCM Phan Văn Cheo lại cho rằng nên để tồn tại song song hai mô hình như hiện nay. Nếu có chuyển thì cũng không nên chuyển hết mà chỉ ở những địa phương nào phù hợp và do UBND cấp tỉnh quyết định.
Một vấn đề khác dự thảo đưa ra là công chứng viên phải chịu trách nhiệm về tính hợp pháp của giấy tờ được dịch trong hồ sơ công chứng. Bà Ngô Minh Hồng - nguyên Giám đốc Sở Tư pháp TP.HCM, công chứng viên - nói luật nên quy định công chứng viên chỉ là người kiểm tra tính hợp pháp của giấy tờ sau khi đã được dịch ra tiếng Việt. “Không phải ai cũng biết nhiều ngoại ngữ mà chính người ký vào bản dịch đó phải chịu trách nhiệm về nội dung dịch của mình là đúng hay sai” - bà Hồng nói.
Về việc có nên cho phép chuyển nhượng các văn phòng công chứng tư hay không, ông Nguyễn Quang Thắng, Trưởng Văn phòng Công chứng quận 10, nói đây là xu hướng tất yếu. Theo ông Thắng, hiện chúng ta coi văn phòng công chứng tư là một sản nghiệp thì việc mua bán nó là đương nhiên.
Đồng tình, ông Nguyễn Đức Chính nói chỉ nên chuyển nhượng văn phòng công chứng hoạt động dưới loại hình là doanh nghiệp tư nhân, còn công ty hợp danh thì không được do bị vênh với Luật Doanh nghiệp.
4. Báo Hải quan có bài Kiến nghị ban hành Nghị định "Bảo vệ quyền tác nghiệp của báo chí". Bài báo phản ánh: Ngày 3-3, Trung tâm Truyền thông Giáo dục cộng đồng (MEC) đã có kiến nghị gửi lãnh đạo một số cơ quan đề nghị ban hành Nghị định "Bảo vệ quyền tác nghiệp của báo chí".
Văn bản của MEC (đơn vị trực thuộc Liên hiệp các hội khoa học và kĩ thuật Việt Nam) đã được gửi đến Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ trưởng Bộ Tư pháp, Bộ trưởng Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ, Tổng Thanh tra Chính phủ, Chủ tịch Hội nhà báo Việt Nam cùng nhiều cơ quan khác.
Dẫn hàng loạt văn bản pháp luật quy định việc bảo hộ cho hoạt động tác nghiệp của báo chí cùng các kết quả nghiên cứu từ năm 2011, 2012, 2013, MEC cho rằng: Tình trạng cản trở, không tạo điều kiện, không thực thi các trách nhiệm/nghĩa vụ đối với hoạt động báo chí vẫn diễn biến phức tạp, kéo dài, chậm được xử lí dứt điểm.
"Điều đáng quan ngại là các hình thức cản trở diễn ra ngày một tinh vi, mức độ gây ảnh hưởng cho xã hội ngày một lớn, đi ngược lại chủ trương nhất quán của Chính phủ là phải công khai và minh bạch và tăng cường trách nhiệm giải trình. Điều này cho thấy nhu cầu cần có các nghiên cứu, khảo sát, phân tích, gợi mở biện pháp quản lí mới nhằm chống lại các hành vi cản trở báo chí tác nghiệp" - văn bản của MEC nêu rõ.
Do đó, MEC kiến nghị Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Tư pháp và các cơ quan chức năng xây dựng Nghị định "Bảo vệ quyền tác nghiệp báo chí" nhằm hướng dẫn Điều 2 Luật Báo chí.
Khi lựa chọn hình thức văn bản, nhóm chuyên gia MEC đã cân nhắc giữa Nghị định vàThông tư hoặc Quyết định của Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền Thông. MEC quyết định chọn kiến nghị hình thức văn bản là Nghị định. Bởi vì văn bản này cần do Chính phủ là cơ quan hành pháp cao nhất ban hành để đảm bảo tính hiệu quả trong quá trình thi hành, do một trong những đối tượng áp dụng của văn bản chính là các cơ quan quản lí Nhà nước, bao gồm cả các cơ quan quản lí trong lĩnh vực báo chí và bảo vệ pháp luật trực thuộc nhiều bộ, ban ngành.
Trước đó, ngày 2-12-2013, MEC đã công bố báo cáo nghiên cứu-khảo sát "Mức độ phản hồi của cơ quan nhà nước đối với kiến nghị, phê bình của công dân trên báo chí". Tại phần "Khuyến nghị" của báo cáo có nêu: "Về trung hạn cần có một Nghị định riêng về "bảo vệ quyền tác nghiệp báo chí" nhằm hướng dẫn thực hiện Luật Báo chí.
Khuyến nghị này được đưa ra căn cứ theo Điều 2 Luật Báo chí năm 1989. Điều luật này nêu rõ: "Báo chí, nhà báo hoạt động trong khuôn khổ pháp luật và được Nhà nước bảo hộ; không một tổ chức, cá nhân nào được hạn chế, cản trở báo chí, nhà báo hoạt động. Không ai được lạm dụng quyền tự do báo chí, quyền tự do ngôn luận trên báo chí để xâm phạm lợi ích của Nhà nước, tập thể và công dân".