I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Thanh niên Online có bài Kiến nghị xử lý một Chi cục trưởng Thi hành án dân sự. Bài báo phản ánh: Ngày 26.2, Viện trưởng Viện KSND tỉnh Bình Thuận đã có văn bản gửi Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự (THADS) tỉnh, yêu cầu tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm và xử lý đối với Chi cục trưởng Chi cục THADS huyện Hàm Thuận Nam Nguyễn Xuân Kiều, Chấp hành viên Nguyễn Linh Giang và kế toán Trần Hữu Tiến.
Trong quá trình tổ chức thi hành án vụ bà S. (trú xã Mương Mán, huyện Hàm Thuận Nam), chấp hành viên Nguyễn Linh Giang trực tiếp thu tiền của 12 người được thi hành án nhưng không xuất hóa đơn cho người nộp tiền.
Dù biết cấp dưới làm vậy là sai nhưng Chi cục trưởng Nguyễn Xuân Kiều vẫn chỉ đạo trích một phần tiền để hỗ trợ việc xác minh, kê biên, nếu dư mới trả lại đương sự.
Kế toán Trần Hữu Tiến cũng không tham mưu gì dù biết rõ việc này là vi phạm Thông tư 91 của Bộ Tài chính.
Viện trưởng Viện KSND tỉnh yêu cầu Cục trưởng Cục THADS tỉnh phải xử lý trách nhiệm các cá nhân nói trên và báo cáo cho Viện trưởng trong vòng 30 ngày kể từ ngày ký văn bản này.
2. Báo Người cao tuổi có bài Thành phố Hồ Chí Minh: Chủ tịch UBND huyện Củ Chi cố tình không thi hành án?. Bài báo phản ánh: Bà Nguyễn Thị Kiết bị UBND xã Tân Thạnh Tây đình chỉ thi công xây hàng rào, theo biên bản vi phạm hành chính 103/BB-VPHC ngày 10/10/2005; UBND xã Tân Thạnh Tây giải quyết khiếu nại của bà Kiết (thông báo số 159/TB-UBND ngày 23/11/2005). Bà Kiết khiếu nại đến Chủ tịch UBND huyện Củ Chi.
Bốn năm sau, Phó Chủ tịch UBND huyện Củ Chi chủ trì buổi họp giải quyết khiếu nại (ngày 5/6/2009). Sau đó, Văn phòng UBND huyện Củ Chi ban hành thông báo 351/TB-VP về buổi họp này. Nhưng thông báo không có nội dung nào về giải quyết yêu cầu phải ban hành quyết định giải quyết khiếu nại theo luật định. Nên, bà Kiết gửi đơn khiếu nại đến Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường TP Hồ Chí Minh, Văn phòng Tiếp công dân UBND thành phố Hồ Chí Minh, các đơn được chuyển đến Chủ tịch UBND huyện Củ Chi, nhưng không được giải quyết.
Ngày 14/3/2012, bà Kiết khởi kiện vụ án hành chính vụ này tại TAND huyện Củ Chi (thụ lí số 12/2012/TLSTHC ngày 23/2/2012), yêu cầu Chủ tịch UBND huyện Củ Chi ban hành quyết định giải quyết khiếu nại bằng văn bản; thu hồi, hủy bỏ biên bản vi phạm hành chính số 103/BB-VPHC ngày 10/10/2005 và thông báo 159/TB-UBND ngày 23/11/2005 về việc đình chỉ thi công; xác định ranh giới đất hiện trạng không phù hợp theo GCNQSDĐ của bà Kiết.
TAND huyện Củ Chi tuyên xử: “Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Kiết; buộc Chủ tịch UBND huyện Củ Chi có trách nhiệm ra văn bản theo quy định của pháp luật giải quyết khiếu nại của bà Nguyễn Thị Kiết trong hạn 10 ngày kể từ ngày bản án có hiệu lực pháp luật” (Bản án số 26/2013/HC-ST ngày 30/9/2013).
TAND huyện Củ Chi tuyên: Buộc “Chủ tịch UBND huyện Củ Chi có trách nhiệm ra văn bản theo quy định của pháp luật giải quyết khiếu nại của bà Nguyễn Thị Kiết trong hạn 10 ngày kể từ ngày bản án có hiệu lực pháp luật” (bản án số 26/2013/HC-ST ngày 30/9/2013). Nhưng, tính đến nay đã hơn 150 ngày (theo thời hạn 10 ngày kể từ ngày bản án có hiệu lực pháp luật), Chủ tịch UBND huyện Củ Chi vẫn không thi hành án.
Rõ ràng Chủ tịch UBND huyện Củ Chi đã cố tình làm trái Hiến pháp và trái Luật Khiếu nại. Dư luận bức xúc: Chẳng lẽ ở huyện Củ Chi có luật riêng về thi hành án? Chủ tịch UBND huyện Củ Chi là Chủ tịch Hội đồng thi hành án thì có quyền không thi hành bản án đã có hiệu lực pháp luật? Nhận thức của Chủ tịch UBND huyện về Nhà nước pháp quyền, tinh thần thượng tôn pháp luật trong vụ việc cụ thể này là như thế nào? Lời giải những nghi vấn là kết quả Chủ tịch UBND thành phố Hồ Chí Minh giải quyết theo thẩm quyền quy định đối với nội dung phản ánh trong bài viết này.
3. Báo Pháp luật và Xã hội có bài 10% tổ chức hành nghề công chứng hoạt động thiếu chuyên nghiệp. Bài báo đưa tin: Hà Nội hiện có 103 tổ chức hành nghề công chứng bao gồm 10 Phòng công chứng và 93 Văn phòng công chứng.
Năm 2013, trong bối cảnh nền kinh tế gặp nhiều khó khăn, thị trường bất động sản suy giảm, tín dụng bị thắt chặt, 103 tổ chức hành nghề công chứng với 315 công chứng viên đã công chứng được gần 218 nghìn giao dịch, đạt doanh thu gần 125 tỷ đồng, nộp ngân sách gần 21 tỷ đồng, giải quyết việc làm cho 1.216 người lao động.
Tuy nhiên, theo đánh giá của Sở Tư pháp Hà Nội, trong số 103 tổ chức hành nghề công chứng và công chứng viên hiện chỉ có hơn 90% hoạt động bài bản, chuyên nghiệp, đúng pháp luật. Như vậy vẫn còn khoảng gần 10% tổ chức hành nghề hoạt động thiếu chuyên nghiệp, chưa thực hiện đúng các quy định về pháp luật về công chứng. Cụ thể như: Một số văn phòng công chứng mở các điểm tiếp nhận hồ sơ ngoài trụ sở, trái với quy định; treo biển hiệu không đúng quy định, cạnh tranh không lành mạnh, lập sổ công chứng chưa đúng mẫu quy định; còn có hiện tượng chèn số, trống số trong sổ công chứng.
Bên cạnh đó, một số văn phòng công chứng chưa thực hiện đúng các quy định của pháp luật về thuế: Sổ tài chính chưa ghi ngày mở sổ, chốt sổ, không ký và ghi rõ họ tên của người lập, thiếu chữ ký của Trưởng văn phòng, chưa đóng dấu giáp lai, thu phí công chứng chưa chính xác theo quy định tại Thông tư liên tịch số 08/2012/TTLT-BTC-BTP… Một số công chứng viên vi phạm pháp luật về công chứng như: Lời chứng chưa sát với quy định tại Điều 5 Luật Công chứng, ký ngoài trụ sở không có lý do chính đáng, chưa thực hiện đúng trình tự, thủ tục công chứng…
Lưu ý Hà Nội về tình trạng kể trên, tại Hội nghị triển khai công tác Bổ trợ tư pháp năm 2014 của Sở Tư pháp Hà Nội, Phó Cục trưởng Cục Bổ trợ tư pháp Nguyễn Văn Bốn cho rằng: Ngoài việc tiếp tục hoàn thiện về mặt thể chế, Hà Nội cần tiến hành rà soát, đánh giá lại các tổ chức hành nghề công chứng, đội ngũ công chứng viên trên địa bàn TP. Tổ chức nào tốt, tổ chức nào chưa tốt phải minh bạch. Cùng với đó cần tăng cường công tác thanh, kiểm tra, kịp thời xử lý các hành vi vi phạm. Có như vậy, hoạt động công chứng mới thực sự đảm bảo tính an toàn pháp lý cho các hợp đồng, giao dịch; tạo môi trường pháp lý thuận lợi và tin cậy cho các hoạt động đầu tư, kinh doanh, thương mại; đáp ứng kịp thời nhu cầu công chứng của tổ chức, cá nhân.
4. Báo Hà Nội mới có bài Thiếu cơ chế để luật sư tham gia quá trình thi hành án. Bài báo phản ánh: Ngày 26-2, Bộ Tư pháp phối hợp với Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức hội thảo Luật Thi hành án dân sự (THADS) - góc nhìn từ doanh nghiệp.
Nhiều phát biểu có chung nhận định, Luật THADS chưa giải quyết được những bất cập hiện nay, đáng chú ý là trình tự, thủ tục THA còn phức tạp, kéo dài. Lượng án tồn đọng tuy có giảm qua từng năm nhưng vẫn còn tồn nhiều việc cần THA mà chưa quy định rõ sự phối hợp, kết hợp giữa quản lý nhà nước theo ngành và theo địa bàn.
Đặc biệt, lực lượng luật sư rất đông nhưng chưa chủ động tham gia đầy đủ, liên tục vào giai đoạn THA do các văn bản pháp luật hướng dẫn thi hành Luật THADS không nêu cụ thể về vấn đề này. Chưa kể, quy trình, thủ tục tiếp nhận, làm việc với luật sư cũng không có. Vì vậy, việc có chấp thuận luật sư tham gia theo dạng ủy quyền của đương sự hay không tùy thuộc vào sự linh hoạt của mỗi cơ quan THA. Trong khi đó, đây chính là giải pháp bảo vệ một cách hiệu quả quyền và lợi ích của các cá nhân, doanh nghiệp liên quan, giảm khiếu nại, tố cáo.
II- THÔNG TIN KHÁC
Trang Infonet.vn có bài Bộ Xây dựng "sửa sai", người mua nhà vẫn "ôm" hậu quả?. Bài báo phản ánh: Bộ Xây dựng ra thông tư 03 "sửa sai" cách tính diện tích chung cư trong thông tư 16, nhưng lại không áp dụng hồi tố đối với những người mua nhà hợp đồng đã ký trước ngày 8/4/2014… khiến quyền lợi của họ vẫn bị bỏ lửng.
Điều đáng chú ý, Thông tư 03/2014/TT-BXD để sửa đổi, bổ sung điều 21 của Thông tư 16/2010/TT-BXD của Bộ Xây dựng bất ngờ xuất hiện trên trang web của Bộ Xây dựng vào ngày 25/2, đúng vào ngày Bộ Xây dựng phải giải trình về Thông tư 16 tại Ủy ban Pháp luật của Quốc hội. Dù theo thông tin trên website này thì thông tư 03 được ký ban hành vào ngày 20/4/2014.
Việc "sửa lỗi” cách tính diện tích chung cư của Bộ Xây dựng tại Thông tư 03 khá rõ ràng, theo đó, cách tính diện tích căn hộ được tính theo kích thước thông thủy và được ghi vào Giấy chứng nhận cấp cho người mua bao gồm cả phần diện tích tường ngăn các phòng bên trong căn hộ và diện tích ban công, lô gia (nếu có) gắn liền với căn hộ đó , không tính tường bao ngôi nhà, tường phân chia các căn hộ, diện tích sàn có cột, hộp kỹ thuật nằm bên trong căn hộ.
Thế nhưng, có vấn đề khiến dư luận bức xúc và chưa đồng thuận đó là Thông tư 03 sẽ không được áp dụng cho những trường hợp đã ký hợp đồng mua bán căn hộ chung cư trước thời điểm Thông tư này có hiệu lực từ ngày 8/4/2014.
Với những trường hợp khách hàng đang phải chịu thiệt thòi do quy định sai về cách tính diện tích của Thông tư 16, chưa có thông tin nào về việc họ được bồi thường hoặc đảm bảo quyền lợi chính đáng ra sao.
Theo Thông tư 03: “…. việc xác định diện tích căn hộ để tính tiền mua bán được thực hiện theo thoả thuận trong hợp đồng mua bán căn hộ mà các bên đã ký kết”.
Chính quy định trên khiến các đại diện là cư dân chung cư đang có tranh chấp về cách tính diện tích căn hộ tại Hà Nội tham dự phiên giải trình việc ban hành văn bản quy định chi tiết thi hành Luật Nhà ở do Ủy ban Pháp luật của Quốc hội tổ chức ngày 25/2 phản đối.
Bà Lê Xuân Hoa, một người dân mua căn hộ chung cư Keangnam bức xúc: “Khi chúng tôi đến nhận nhà mới biết chủ đầu tư tính cả cột, hộp kỹ thuật vào diện tích chứ trong hợp đồng chủ đầu tư không hề nói rõ phần nào là diện tích cột. Tại sao chủ đầu tư lại bán cả phần sở hữu chung? Khi anh đã bán một cái không được bán, nhẹ nhất thì phải hoàn tiền, nặng hơn thì hợp đồng đó phải hủy bỏ”.
Một số ý kiến khác thì cho rằng: Bộ Xây dựng ban hành Thông tư 03 quá vội vàng và còn điểm chưa rõ.
Cũng tại phiên giải trình trên, ông Phan Trung Lý, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cho hay: Việc ban hành Thông tư 03 sửa đổi Thông tư 16 còn chậm. “Chậm hơn 3 năm kể từ ngày ban hành và hơn 2 năm kể từ khi có yêu cầu sửa đổi của Phó Thủ tướng Chính phủ”, ông Lý nói.
Cùng với đó, việc sửa đổi tại Thông tư 03 của Bộ Xây dựng vẫn còn điểm chưa rõ. Từ chỗ quy định cũ về diện tích sàn căn hộ chung cư mua bán nay chuyển sang quy định mới là diện tích sàn xây dựng căn hộ, diện tích sử dụng căn hộ, diện tích thông thủy sẽ tính tiền mua bán căn hộ.
“Vậy, diện tích sàn căn hộ mua bán ở quy định cũ có mối quan hệ như thế nào với diện tích sàn xây dựng căn hộ, diện tích sử dụng căn hộ, diện tích thông thủy để tính tiền mua bán căn hộ? Bộ Xây dựng cần tiếp tục làm rõ vấn đề này để thực hiện pháp luật được thống nhất, đảm bảo quyền lợi cho người mua, bán”, ông Lý đề nghị.
Mặt khác, cần nghiên cứu cân nhắc việc chỉ sửa đổi một điểm trong khoản 2 điều 21 thì đã xử lý triệt để Thông tư 16 chưa?
Cách tính diện tích được quy định tại Thông tư 03 lại không áp dụng đối với trường hợp các bên đã ký hợp đồng mua bán căn hộ trước ngày thông tư này có hiệu lực (ngày 8/4/2014).
Dưới góc nhìn của vị Chủ tịch Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, quy định này chưa giải quyết được vấn đề đặt ra trong việc xử lý đối với các hợp đồng mua bán căn hộ chung cư đã ký kết trước thời điểm 2014. Đồng thời, cũng chưa giải quyết tồn đọng, phát sinh trong việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đối với căn hộ chung cư.
Chính vì lẽ đó, Thường trực Ủy ban Pháp luật đề nghị Bộ Xây dựng phối hợp Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng các Bộ, ngành liên quan cần nghiên cứu để có hướng xử lý cụ thể đối với những trường hợp đã ký kết hợp đồng mua bán căn hộ chung cư trước thời gian Thông tư 03 có hiệu lực. Điều này nhằm đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của người mua nhà, đồng thời cũng đảm bảo công tác quản lý Nhà nước được thực hiện có hiệu lực và hiệu quả.