I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
Báo Pháp luật Việt Nam có bài Hối lộ công chức nước ngoài sẽ chịu xử lý hình sự. Bài báo phản ánh: Theo Bộ Tư pháp, với tư cách là thành viên của Công ước LHQ về chống tham nhũng, Việt Nam phải hình sự hóa một số hành vi tham nhũng được nêu trong Công ước như hối lộ trong khu vực tư; biển thủ tài sản trong khu vực tư; hối lộ công chức nước ngoài hoặc công chức của tổ chức quốc tế công.
Tổng kết thi hành Bộ luật Hình sự (BLHS) cho thấy, một số hành vi có tính chất nguy hiểm cho xã hội nhưng chưa được quy định trong BLHS, ảnh hưởng trực tiếp đến công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm. Vì vậy, việc hình sự hóa một số hành vi vi phạm pháp luật được đặt ra trong sửa đổi BLHS lần này.
Theo Bộ Tư pháp, thực tiễn đấu tranh phòng, chống tội phạm trong thời gian qua đã chứng minh rằng, một số hành vi có tính chất nguy hiểm cho xã hội nhưng chưa được quy định trong BLHS. Điển hình có thể kể tới một số hành vi như: Buôn bán người với mục đích bóc lột lao động; lạm dụng lao động trẻ em; dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực để đe dọa người mang thai phải loại bỏ thai nhi vì lý do lựa chọn giới tính; thành lập hoặc tham gia vào tổ chức tội phạm; chiếm đoạt, mua bán trái phép mô tạng, các bộ phận cơ thể người, thai nhi; vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ do người đi bộ tham gia giao thông thực hiện; lợi dụng bán hàng đa cấp để chiếm đoạt tiền, tài sản; tuyển dụng lao động, du học sinh bất hợp pháp; bảo kê, đòi nợ thuê theo kiểu xã hội đen và các hành vi liên quan đến bảo hiểm xã hội…Vì thế, sửa đổi BLHS đặt ra vấn đề nghiên cứu hình sự hóa các hành vi nói trên để có cơ sở xử lý tội phạm.
Đặc biệt hiện nay, khi Việt Nam đã tham gia một số điều ước quốc tế thì càng đòi hỏi cần “nội luật hóa” những quy định có liên quan để tăng cường hợp tác quốc tế đấu tranh phòng chống tội phạm. Đơn cử, BLHS hiện hành mới chỉ có một điều (Điều 79) quy định về tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân, trong đó đề cập đến việc thành lập hoặc tham gia tổ chức nhằm lật đổ chính quyền nhân dân mà chưa có quy định về vấn đề tổ chức tội phạm cũng như chưa hình sự hóa hành vi thành lập, tham gia vào tổ chức tội phạm nói chung.
Trong khi đó, Điều 5 của Công ước Liên Hợp quốc (LHQ) về phòng, chống tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia yêu cầu các quốc gia thành viên phải hình sự hóa việc tham gia vào một nhóm tội phạm có tổ chức. Với tư cách là thành viên của Công ước này, Bộ Tư pháp cho rằng Việt Nam cần phải hình sự hóa hành vi thành lập, tham gia vào tổ chức tội phạm.
Thêm vào đó, thực tiễn nước ta trong những năm qua tình hình diễn biến tội phạm ngày càng nghiêm trọng, tiềm ẩn nhiều nguy cơ đe dọa an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, trong đó đáng chú ý là “tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia, tội phạm hoạt động dưới dạng băng nhóm bảo kê, siết nợ, đòi nợ thuê, bắt giữ người trái pháp luật gia tăng”. Điều này đòi hỏi phải nghiên cứu thấu đáo vấn đề này để bổ sung vào BLHS.
Theo quy định của BLHS hiện hành thì chủ thể của nhóm tội phạm tham nhũng là những người có chức vụ, quyền hạn làm việc trong các cơ quan, tổ chức của Việt Nam, bao gồm: cán bộ, công chức trong các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội (những người thi hành công vụ).
Còn những người có chức vụ, quyền hạn của nước ngoài, tổ chức quốc tế, tổ chức phi chính phủ hoặc làm việc ở các doanh nghiệp ngoài quốc doanh, các Cty 100% vốn đầu tư nước ngoài, các Cty liên doanh có vốn nhà nước tham gia, Cty CP, hợp tác xã (như giám đốc, phó giám đốc, kế toán, thủ quỹ, thủ kho…) không phải là chủ thể của tội tham nhũng.
Tuy nhiên, theo Bộ Tư pháp, với tư cách là thành viên của Công ước LHQ về chống tham nhũng, Việt Nam phải hình sự hóa một số hành vi tham nhũng được nêu trong Công ước như hối lộ trong khu vực tư; biển thủ tài sản trong khu vực tư; hối lộ công chức nước ngoài hoặc công chức của tổ chức quốc tế công.
Trên thực tế, qua thực tiễn thi hành BLHS, ở nước ta đã xuất hiện trường hợp vì lợi ích của cơ quan, tổ chức hoặc địa phương mình mà cá nhân Việt Nam đã thực hiện hành vi đưa hối lộ cho công chức nước ngoài, công chức của tổ chức quốc tế, tổ chức phi chính phủ nhưng chúng ta không có cơ sở pháp lý để xử lý hình sự đối với các đối tượng này về hành vi nhận hối lộ cũng như đưa hối lộ. Tương tự, việc không coi người có chức vụ, quyền hạn làm việc ở các doanh nghiệp ngoài quốc doanh là chủ thể tội phạm tham nhũng đã dẫn đến việc áp dụng không thống nhất, xử lý không công bằng.
II- THÔNG TIN KHÁC
1. Báo Pháp luật Việt Nam có bài Tiến hành rà soát các thủ tục hành chính liên quan đến giấy tờ công dân. Bài báo phản ánh: “Khi nào chúng ta có một hệ thống thông tin về công dân vững mạnh rồi thì có thể tiến tới cấp thẻ thông minh (ID) để mọi người có thể sử dụng cho nhiều dịch vụ, giao dịch khác nhau” - đại tá Vũ Xuân Dung kỳ vọng.
Dự thảo nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 90/2010 về cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia do Bộ Công an xây dựng đang được đưa ra lấy ý kiến rộng rãi. Theo dự thảo này, số lượng thông tin về công dân được thu thập sẽ ít hơn so với trước đây. Đặc biệt, việc khai thác hệ thống thông tin của công dân trên cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia sẽ bị tính phí.
Đại diện cơ quan soạn dự thảo nghị định cho biết cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư sẽ được xây dựng thống nhất trên cả nước để dùng chung cho các cơ quan, tổ chức, cá nhân. Cơ sở dữ liệu này sẽ cung cấp chính xác, kịp thời thông tin cơ bản về dân cư để phục vụ công tác quản lý nhà nước, giải quyết thủ tục hành chính, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và yêu cầu của người dân.
Theo dự thảo, mỗi công dân bắt buộc phải kê khai 16 trường thông tin, gồm: Số định danh cá nhân; ảnh chân dung; họ và tên; ngày, tháng, năm sinh; giới tính; nơi đăng ký khai sinh; quê quán; dân tộc; tôn giáo; quốc tịch; số CMND 9 số; nơi thường trú; nơi ở hiện tại; nghề nghiệp; họ và tên, số định danh cá nhân, quốc tịch của cha, mẹ; ngày, tháng, năm chết.
So sánh với Nghị định 90/2010 hiện hành, nhiều thông tin sẽ không còn được thu thập nữa, như: Hộ chiếu; thẻ bảo hiểm y tế; mã số thuế cá nhân; trình độ học vấn; trình độ chuyên môn, kỹ thuật; tình trạng hôn nhân; họ và tên chủ hộ, quan hệ với chủ hộ, số sổ hộ khẩu.
Bộ Công an cho biết khi thực hiện thủ tục hành chính khiến phát sinh, thay đổi thông tin cơ bản về công dân tại cơ sở dữ liệu, đơn vị làm thủ tục hành chính có trách nhiệm chuyển thông tin đó cho cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu để cập nhật. Bộ Công an sẽ được Chính phủ giao quản lý cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia này.
Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, đại tá Vũ Xuân Dung, Cục trưởng Cục Quản lý cư trú và Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư (C72 - Bộ Công an), cho rằng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư chỉ xây dựng “bộ khung” thông tin cơ bản về mỗi công dân. “Các ngành như thuế, ngân hàng, hải quan, y tế… bắt buộc sẽ phải truy cập và sử dụng những thông tin thuộc “bộ khung” đó. Tùy thuộc vào yêu cầu quản lý, các ngành này có thể bổ sung thông tin cho phù hợp” - ông Dung nói.
Theo dự thảo nghị định, Bộ Tài chính sẽ phối hợp với Bộ Công an và UBND tỉnh, thành phố bố trí kinh phí thường xuyên cho hoạt động của hệ thống cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia. Đặc biệt, việc thu phí khai thác và sử dụng thông tin từ cơ sở dữ liệu công dân này cũng sẽ được hướng dẫn.
“Đây là một quy định thòng bởi có một nhóm doanh nghiệp công nghệ thông tin kiến nghị với Chính phủ cùng nhiều cơ quan chức năng rằng họ hoàn toàn có thể làm chủ công nghệ và xây dựng được hệ thống thu phí sử dụng dữ liệu dân cư quốc gia. Việc thu phí sẽ được thực hiện như một dạng BOT (xây dựng - kinh doanh - chuyển giao) vậy. Còn ai được khai thác thông tin, ai phải nộp tiền, nộp như thế nào thì sau này Bộ Tài chính sẽ phê duyệt và hướng dẫn cụ thể” - ông Dung giải thích.
Ngoài ra, Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ được giao chủ trì phối hợp với Bộ Công an xây dựng và ban hành các văn bản hướng dẫn quy chuẩn kết nối, tương tác giữa hệ thống thông tin của các cơ quan hành chính nhà nước với hệ thống cơ sở dữ liệu dân cư. Hai bộ này sẽ ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn về thu thập, cấu trúc, mô tả, mã hóa, trao đổi, chất lượng dữ liệu và các yêu cầu khoa học, công nghệ thông tin phục vụ cho cơ sở này.
Lãnh đạo C72 cho biết năm 2014, Bộ Công an, Bộ Tư pháp và Ban Chỉ đạo Đề án 896 về đơn giản hóa thủ tục, giấy tờ công dân sẽ tiến hành rà soát các thủ tục hành chính liên quan đến giấy tờ công dân, đồng thời trình Quốc hội Luật Căn cước công dân, Luật Hộ tịch… làm cơ sở gốc cho việc giảm giấy tờ, thủ tục công dân.
“Khi nào chúng ta có một hệ thống thông tin về công dân vững mạnh rồi thì có thể tiến tới cấp thẻ thông minh (ID) để mọi người có thể sử dụng cho nhiều dịch vụ, giao dịch khác nhau” - đại tá Vũ Xuân Dung kỳ vọng.
Hiện Bộ Công an chuẩn bị trình Chính phủ phương án cấp mã số định danh cá nhân với thuật toán như cấp CMND mới 12 số đang thực hiện tại Hà Nội. “Chúng ta đã thống nhất phương án dùng số định danh cá nhân và số CMND 12 số là số duy nhất. Sau này, công dân chỉ có một số đó mà thôi. Số này sẽ là chìa khóa để giảm thủ tục, giấy tờ” - ông Dung quả quyết.
Bộ Công an đang tiến hành tập huấn lực lượng để có thể tiến hành cấp CMND mới 12 số trên toàn TP Hà Nội trong thời gian sắp tới. “Trong kế hoạch của chúng tôi, nếu Chính phủ chi thêm tiền thì sẽ tiến hành cấp CMND mới ở TP HCM, Hà Nam, Ninh Bình, Nam Định và Thanh Hóa ngay trong năm 2014 này” - ông Dung nói.
2. Báo Điện tử Chính phủ đưa tin Tổ chức tang lễ cấp cao Thượng tướng Phạm Quý Ngọ. Bài báo đưa tin: Lễ tang đồng chí Thượng tướng Phạm Quý Ngọ được tổ chức theo nghi lễ Lễ tang cấp cao, do Bộ Công an chủ trì.
Lễ viếng từ 7h30 đến 11h00 ngày 23 tháng 2 năm 2014 tại Nhà Tang lễ Quốc gia số 05 Trần Thánh Tông, Hà Nội. Lễ truy điệu và đưa tang vào hồi 11h10 phút cùng ngày.
An táng tại quê nhà: xã Đông Cường, huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình.
3. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Tướng Ngọ mất, vụ án “Làm lộ bí mật Nhà nước” và số phận Dương Chí Dũng ra sao. Bài báo phản ánh: Liên quan tới việc Thứ trưởng Bộ Công an, thượng tướng Phạm Quý Ngọ qua đời, sáng 19.2, thẩm phán Trương Việt Toàn - Phó Chánh tòa Hình sự Thành phố Hà Nội - cho biết vụ án “Làm lộ bí mật Nhà nước” sẽ phải đình chỉ.
Thanh Niên Online lúc 16g55 hôm nay cho biết thêm: Theo thẩm phán Trương Việt Toàn, thời gian và quyết định chính thức đình chỉ vụ án “Làm lộ bí mật Nhà nước” sẽ do Cơ quan Cảnh sát điều tra thực hiện.
Ông Trương Việt Toàn nói rằng trong trường hợp thượng tướng Phạm Quý Ngọ qua đời, vụ án “Làm lộ bí mật Nhà nước” sẽ đình chỉ theo Điều 107 của Bộ luật Hình sự.
Theo Điều 107.Những căn cứ không được khởi tố vụ án hình sự, không được khởi tố vụ án hình sự khi có một trong những căn cứ sau đây: Không có sự việc phạm tội; Hành vi không cấu thành tội phạm; Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội chưa đến tuổi chịu trách nhiệm hình sự; Người mà hành vi phạm tội của họ đã có bản án hoặc quyết định đình chỉ vụ án có hiệu lực pháp luật; Đã hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự; Tội phạm đã được đại xá; Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội đã chết, trừ trường hợp cần tái thẩm đối với người khác.
Còn theo Luật sư Phạm Công Út (Đoàn Luật sư TPHCM) trên báo Infonet thì: Cần phải hiểu bước tố tụng "Khởi tố vụ án" không hẳn là sẽ "khởi tố bị can" đối với một ai đó. Trong thực tiễn có nhiều vụ án được khởi tố nhưng sau đó không xác định được hành vi tội phạm, tội phạm chưa đến mức xử lý hình sự, người có hành vi phạm tội đã chết...vv... thì vụ án được lựa chọn bước tố tụng 2: "Đình chỉ việc khởi tố vụ án”.
Về số tiền theo lời khai của Dương Chí Dũng, riêng việc một doanh nghiệp đưa 1 triệu USD cho ông Ngọ, thì chưa được khởi tố vụ án nên sẽ không xem xét việc khởi tố về hành vi đưa hối lộ của doanh nghiệp đó.
Từ đó, hậu quả pháp lý của “vụ án làm lộ bí mật Nhà nước” "từ lời khai của Dương Chí Dũng sẽ không được xem là tình tiết giảm nhẹ tại phiên xử Phúc thẩm sắp tới của vụ án tham ô, vì chưa có kết quả chính thức. Có chăng chỉ còn tình tiết khắc phục hậu quả là hy vọng để Dương Chí Dũng sẽ thoát án tử hình.