I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật Việt Nam có bài Các địa phương khẩn trương triển khai nhiệm vụ công tác tư pháp năm 2014. Ngay sau Hội nghị toàn quốc triển khai công tác tư pháp năm 2014 được tổ chức tại TP.Hồ Chí Minh, các địa phương đã khẩn trương cụ thể hóa các nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp năm 2014 tại địa phương mình.
Tại Cà Mau: Sở Tư pháp Cà Mau đã tổ chức Hội nghị triển khai công tác tư pháp năm 2014 với sự tham dự của các đại biểu là lãnh đạo các Sở, ngành cấp tỉnh, UBND huyện, Trưởng, phó phòng, trung tâm thuộc Sở Tư pháp, Trưởng phòng Tư pháp huyện, thành phố, Trưởng phòng pháp chế các sở, ngành tỉnh, Công chứng viên, Đấu giá viên, Trợ giúp viên pháp lý và các Chuyên viên nghiệp vụ của Sở, nhấn mạnh phương hướng, nhiệm vụ và giải pháp của ngành Tư pháp tỉnh Cà Mau, trong đó xác định 7 nhiệm vụ trọng tâm cần thực hiện trong năm 2014.
Tại Khánh Hòa: Sáng 21/1, Sở Tư pháp triển khai công tác tư pháp năm 2014. Năm 2014, ngành Tư pháp Khánh Hòa tập trung tăng cường phối hợp với các sở, ngành, cấp ủy địa phương trong quá trình triển khai các hoạt động của ngành, xem đây là yếu tố quan trọng góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tư pháp ở địa phương. Sở Tư pháp cũng sẽ chủ động nguồn lực, điều kiện để thành lập Phòng Xử lý vi phạm hành chính.
Tại Sơn La: Sở Tư pháp đã tổ chức Hội nghị triển khai công tác tư pháp năm 2014 của Ngành với sự tham dự của nhiều đại biểu đại diện lãnh đạo Tỉnh ủy, UBND tỉnh và các ban, ngành của địa phương. Hội nghị đã thông qua Báo cáo tổng kết công tác tư pháp năm 2013, Chương trình công tác tư pháp năm 2014 và ký kết giao ước thi đua năm 2014 của ngành Tư pháp Sơn La.
Tại Bắc Kạn: Sở Tư pháp tổng kết công tác năm 2013, triển khai nhiệm vụ năm 2014. Ông Hoàng Duy Chinh - Phó Chủ tịch HĐND tỉnh đề nghị toàn ngành trong năm 2014 cần tập trung thực hiện các nội dung quan trọng như: Tiếp tục kiện toàn, nâng cao năng lực, trình độ chuyên môn cho đội ngũ làm công tác tư pháp trong toàn tỉnh; đề ra giải pháp mang tính đột phá nhằm cải thiện chất lượng công tác tư pháp ở cấp cơ sở; làm tốt công tác tham mưu cho tỉnh về kiểm soát thủ tục hành chính cũng như việc rà soát các văn bản quy phạm pháp luật; đổi mới công tác phổ biến, giáo dục pháp luật theo hướng thiết thực, hiệu quả gắn chặt với tình hình thực tiễn của địa phương…
Tại Hà Giang: Sở Tư pháp và Cục Thi hành án dân sự (THADS) đã phối hợp tổ chức Hội nghị triển khai công tác tư pháp và công tác THADS năm 2014. Năm 2014, Sở Tư pháp và Cục THADS Hà Giang xác định tập trung triển khai các nhiệm vụ trọng tâm, đề ra những giải pháp cụ thể để thực hiện các lĩnh vực chuyên môn, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về tổ chức thi hành pháp luật, nâng cao hiệu quả trong lĩnh vực hành chính tư pháp, đồng thời đảm bảo giải quyết triệt để, nhanh chóng, kịp thời các đơn, thư khiếu nại, tố cáo; đưa 100% bản án, quyết định của Tòa án có hiệu lực pháp luật được chuyển giao thi hành án.
2. Báo Pháp luật Việt Nam có bài Luật có nên cấm người chết sinh con?. Bài báo phản ánh: Khoản 2 Điều 18 Nghị định số 12/2003/NĐ-CP về sinh con theo phương pháp khoa học quy định: “Trong trường hợp người gửi tinh trùng bị chết, cơ sở lưu giữ tinh trùng phải hủy số tinh trùng của người đó”. Với quy định này, người gửi tinh trùng vào ngân hàng tinh trùng lúc còn sống sẽ không còn cơ hội sinh con từ tinh trùng của mình sau khi đã chết. Vậy Luật Hôn nhân và Gia đình sửa đổi có nên cấm người chết sinh con sau trường hợp hai đứa trẻ đầu tiên chào đời từ việc kết hợp giữa tinh trùng tử thi người cha và trứng của người mẹ đang gây tranh cãi?
Dự thảo Luật Hôn nhân và Gia đình sửa đổi có nhiều nội dung được dư luận quan tâm như vấn đề hạ độ tuổi kết hôn, vấn đề hôn nhân đồng tính, mang thai hộ…Thế nhưng, vấn đề người chết sinh con chưa được đưa vào Dự thảo Luật. Có nên cấm người chết sinh con hay không đang là vấn đề mà các nhà làm luật cần quan tâm.
Những ngày qua, trường hợp của chị Hoàng Thị Kim Dung (ở phường Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, Hà Nội) sinh con từ tinh trùng của người chồng đã mất đã làm truyền thông bùng nổ. Đầu tiên là sự thành công của y học, vì đây là trường hợp trẻ được sinh ra bằng việc thụ tinh trong ống nghiệm từ sự kết hợp giữa tinh trùng của tử thi người chồng và noãn (trứng) của người vợ. Tiếp đến là câu chuyện hai đứa trẻ sẽ không có tên cha trong giấy khai sinh bởi vì cả pháp luật Dân sự và Hôn nhân - gia đình đều chưa có quy định cụ thể về trường hợp này. Vụ việc tạo thành một “khoảng trống pháp luật” do thực tiễn đi trước khả năng điều chỉnh của pháp luật.
Hiện pháp luật mới chỉ điều chỉnh về khai sinh cho trẻ em trong và ngoài giá thú. Theo các quy định của pháp luật hiện hành thì mẹ các bé sẽ phải khai sinh cho con là con ngoài giá thú. Tuy nhiên, ông nội của hai cháu bé đã đến UBND phường Hoàng Liệt đăng ký khai sinh cho các cháu với mong muốn ghi đầy đủ tên cha của các cháu trong giấy khai sinh và các cháu được mang họ cha.
Để tạo điều kiện thuận lợi cho gia đình chị Dung và bảo đảm quyền lợi cho hai cháu bé, ngày 3/1/2014 Cục Hộ tịch, Quốc tịch, Chứng thực - Bộ Tư pháp đã có Văn bản số 35/HTQTCT-HT gửi UBND phường Hoàng Liệt hướng dẫn UBND phường Hoàng Liệt vận dụng các quy định của pháp luật đăng ký khai sinh cho hai cháu, giấy khai sinh phải ghi cả tên cha, mẹ.
Cục Hộ tịch, Quốc tịch, Chứng thực cũng hướng dẫn: Về hồ sơ đăng ký khai sinh, gia đình chị Dung phải bổ sung giấy tờ của bệnh viện xác nhận việc tiến hành kỹ thuật hỗ trợ sinh sản cho chị Dung từ tinh trùng của người chồng đã mất hoặc kết quả giám định AND xác định hai cháu là con của người chồng đã mất.
Phần ghi chú trong Sổ đăng ký khai sinh của hai cháu bé phải ghi rõ về việc các cháu được sinh ra bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản (thụ tinh trong ống nghiệm bằng cách kết hợp giữa tinh trùng của người chồng đã mất và noãn của người vợ).
Ông Nguyễn Công Khanh - Cục trưởng Cục Hộ tịch, Quốc tịch, Chứng thực - cho biết: Ngày 9/1/2014, UBND phường Hoàng Liệt đã đăng ký khai sinh cho hai cháu Hồ Sỹ Hoàng Đức và Hồ Sỹ Hoàng Hải, con của chị Dung.
Câu chuyện tốn nhiều giấy mực của mẹ con chị Dung đã tạm kết thúc nhưng hai đứa trẻ đầu tiên sinh ra từ tinh trùng của tử thi đã mở ra hy vọng cho nhiều gia đình rơi vào cảnh ngộ như nhà chị Dung và cũng mở ra những vấn đề pháp lý.
Pháp luật chỉ cấm các hành vi mang thai hộ và sinh sản vô tính; còn trường hợp sinh con từ tinh trùng hay trứng của tử thi, pháp luật không cấm, mà luật đã không cấm thì đương nhiên đẻ sẽ không vi phạm luật.
Vấn đề gây tranh cãi ở đây là pháp luật không cấm nhưng về đạo đức, văn hóa thì sao? Về mặt y học, chưa thấy Bộ Y tế lên tiếng về chuyện người chết có thể sinh con hay không? Trứng, tinh trùng và phôi có tuổi thọ bao lâu sau khi được cất giữ đông lạnh? Và những đứa con sinh ra từ tử thi có giống như những đứa trẻ bình thường khác? Chuyện sinh con từ tinh trùng tử thi chỉ là chuyện hy hữu như một minh chứng của thành tựu y học, hay từ đây nhiều người sẽ thi nhau sinh con từ tinh trùng, trứng của tử thi vì luật không cấm?
Dự án Luật Hôn nhân và Gia đình sửa đổi có nhiều nội dung được dư luận quan tâm như vấn đề hạ độ tuổi kết hôn, vấn đề hôn nhân đồng tính, mang thai hộ… Thế nhưng câu chuyện người chết sinh con chưa được đưa vào Dự thảo Luật.
Khoản 2 Điều 18 Nghị định số 12/2003/NĐ-CP về sinh con theo phương pháp khoa học quy định: “Trong trường hợp người gửi tinh trùng bị chết, cơ sở lưu giữ tinh trùng phải hủy số tinh trùng của người đó”. Với quy định này, người gửi tinh trùng vào ngân hàng tinh trùng lúc còn sống sẽ không còn cơ hội sinh con từ tinh trùng của mình sau khi đã chết dù tinh trùng vẫn có thể sống.
Trong khi đó, khoảng trống pháp lý kể trên lại tạo cơ hội cho những người đã chết vẫn sinh được con. Luật Hôn nhân và Gia đình sửa đổi có nên cấm người chết sinh con hay không đang là vấn đề mà các nhà làm luật cần quan tâm…
3. Báo Lao động có bài Cục trưởng Cục Quản lý Nhà và thị trường BĐS “phản pháo” Bộ Tư pháp. Bài báo phản ánh: "Bộ Xây dựng không trái luật!" - đây là khẳng định của ông Nguyễn Mạnh Hà - Cục trưởng Cục Quản lý Nhà và thị trường BĐS (Bộ Xây dựng) trước thông tin Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (Bộ Tư pháp) cho rằng quy định về cách tính diện tích sàn căn hộ chung cư mua bán theo quy định của Thông tư 16/2010/TT-BXD do Bộ Xây dựng ban hành là chưa phù hợp với quy định của Luật Nhà ở và Nghị định 71/2010/NĐ-CP.
Căn cứ nào để ông cho rằng các quy định về cách tính diện tích sàn căn hộ mua bán quy định tại Thông tư số 16 của Bộ Xây dựng không mâu thuẫn với Luật Nhà ở và Nghị định 71?
- Tôi nói như vậy vì Luật Nhà ở và Nghị định 71 không có quy định cụ thể về cách tính diện tích sàn trong hợp đồng mua bán (HĐMB) căn hộ mà chỉ có quy định về phần sở hữu chung và phần sở hữu riêng trong nhà chung cư. Việc Bộ Xây dựng hướng dẫn cách tính diện tích sàn căn hộ trong HĐMB căn hộ trong Thông tư 16 theo 2 phương pháp: Tính kích thước thông thuỷ của căn hộ hoặc tính từ tim tường bao, tường ngăn chia các căn hộ và để bên bán bên mua tự thỏa thuận lựa chọn cách tính, là vì với cách tính nào thì cũng không làm ảnh hưởng đến việc xác định phần diện tích thuộc sở hữu chung và phần diện tích thuộc sở hữu riêng trong nhà chung cư.
Phần sở hữu chung như cột, tường ngăn chia căn hộ... đã được Luật Nhà ở và Nghị định 71 quy định và được xác định rõ trong HĐMB. Một lý do khác mà Thông tư 16 của Bộ Xây dựng không quy định bắt buộc bên bán và bên mua căn hộ phải lựa chọn phương pháp tính nào là vì giao dịch mua bán nhà ở là giao dịch dân sự, hai bên có quyền thỏa thuận lựa chọn, Nhà nước không áp đặt được. Hơn nữa, việc tính diện tích sàn căn hộ theo một trong hai phương pháp nêu tại Thông tư 16 đều không gây thiệt hại về quyền lợi cho người mua căn hộ, cũng như mang thêm lợi nhuận cho bên bán.
Trên thực tế, trước khi Luật Nhà ở 2005 có hiệu lực thi hành, hầu hết các HĐMB căn hộ nhà chung cư cao tầng đều tính diện tích theo diện tích xây dựng (theo tim tường bao căn hộ và không trừ các diện tích sàn có kết cấu cột, tường chung, hộp kỹ thuật). Sau khi có Thông tư 16, mặc dù Bộ Xây dựng có hướng dẫn 2 cách tính diện tích nhưng hầu hết các bên bán và bên mua nhà chung cư đều thỏa thuận lựa chọn cách tính theo tim tường, bởi vì cách tính này dễ hiểu, dễ tính, chính xác hơn. Các HĐMB căn hộ chung cư ký trước và sau khi Luật Nhà ở 2005 có hiệu lực thi hành hầu như không xảy ra khiếu kiện, chỉ gần đây, khi thị trường BĐS đóng băng, giá giảm thì mới xảy ra tình trạng khiếu nại, mặc dù hai bên đã thỏa thuận ký kết HĐMB, trong đó đã xác định rõ cách tính diện tích và giá bán nhà ở.
Tuy nhiên, Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật vẫn cho rằng quy định tính diện tích sàn căn hộ mua bán theo cách tính tim tường là không hợp lý, ý kiến của ông thế nào?
- Về vấn đề này, Bộ Xây dựng nhận thấy, Thông tư 16 có hướng dẫn 2 cách tính diện tích sàn căn hộ chung cư mua bán để các bên lựa chọn, nhưng tại quy chế quản lý, sử dụng nhà chung cư ban hành kèm theo Quyết định số 08/2008/QĐ-BXD ngày 28.5.2008 của Bộ Xây dựng lại chưa hướng dẫn cụ thể về việc thu phí dịch vụ quản lý vận hành theo diện tích sử dụng hay theo diện tích sàn xây dựng, nên có thể dẫn đến sự chênh lệch, tuy không nhiều, trong việc đóng phí quản lý vận hành giữa các chủ sở hữu căn hộ nhà chung cư có cùng diện tích sàn xây dựng, có cùng số người sử dụng trong căn hộ nhưng lại có diện tích sử dụng khác nhau (diện tích thông thủy). Nếu lấy diện tích sàn xây dựng căn hộ trong HĐMB nhà chung cư để xác định mức phí quản lý vận hành nhà chung cư thì chưa thật hợp lý.
Nói như vậy thì ông có cho rằng các quy định về cách tính diện tích sàn căn hộ chung cư mua bán cần phải sửa đổi không, nhằm khắc phục điểm chưa hợp lý của cách tính tim tường hiện nay?
- Hiện nay, trong quá trình nghiên cứu, xây dựng dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) cũng như qua tổng kết, hội thảo lấy ý kiến góp ý cho dự thảo luật, Bộ Xây dựng đã đưa vào dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) quy định về cách tính diện tích sàn căn hộ chung cư mua bán. Theo đó, thống nhất một cách tính là tính theo kích thước thông thủy. Quy định này đã nhận được sự nhất trí cao của các bộ, ngành và các tổ chức, cá nhân có liên quan. Hiện nay, dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) đang hoàn thiện lại theo yêu cầu của Chính phủ trước khi trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến vào kỳ họp thứ 7 và thông qua vào kỳ họp thứ 8 năm 2014.