I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật Việt Nam đưa tin: Trong không khí tưng bừng, phấn khởi cả nước chuẩn bị chào đón năm mới 2014, cũng là dịp các cơ quan Thi hành án dân sự (THADS) tiến hành tổng kết đánh giá lại kết quả công tác năm 2013, triển khai công tác năm 2014, hôm qua (26/12), Bộ Tư pháp tổ chức Lễ công bố Ngày truyền thống THADS và long trọng đón nhận Huân chương Lao động hạng Ba và Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ.
Đến dự chia vui với Bộ Tư pháp có Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, Phó Trưởng ban thường trực Ban Chỉ đạo cải cách tư pháp (CCTP) Trung ương Lê Thị Thu Ba và lãnh đạo các Bộ, ban, ngành, đoàn thể Trung ương…
Thay mặt Lãnh đạo Đảng và Nhà nước, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu vui mừng công bố Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về Ngày truyền thống THADS và trao tặng Huân chương Lao động hạng Ba của Nhà nước, Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho lực lượng THADS. Nhấn mạnh đây là một vinh dự nhưng cũng là trách nhiệm đối với ngành Tư pháp, các cơ quan THADS, cán bộ, công chức THADS, Phó Chủ tịch Quốc hội mong ngành Tư pháp phát huy truyền thống vẻ vang của mình, tiếp tục phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng và nhân dân giao phó.
Thay mặt toàn ngành, Bộ trưởng hứa với Phó Chủ tịch Quốc hội, Phó Trưởng ban Chỉ đạo CCTP Trung ương và các Bộ, ban, ngành Trung ương trong năm 2014 và những năm tiếp theo sẽ nỗ lực, cố gắng cao nhất để phát huy thành tích cũng như có giải pháp quyết liệt khắc phục những tồn đọng để thực hiện trọn vẹn những chỉ tiêu, nhiệm vụ đề ra, đáp ứng mong muốn của Đảng, Nhà nước, nhân dân đối với công tác THADS.
2. Báo Thời báo Kinh tế Sài Gòn Online có bài Mâu thuẫn về khái niệm “người thi hành công vụ”. Bài báo phản ánh: Chính phủ vừa ban hành Nghị định 208/2013/NĐ-CP quy định các biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn và xử lý hành vi chống người thi hành công vụ, có hiệu lực từ ngày 1-2-2014. Điểm đáng chú ý là phạm vi người thi hành công vụ được Nghị định 208 chỉ ra, theo đó “Người thi hành công vụ là cán bộ, công chức, viên chức, sĩ quan, hạ sĩ quan, chiến sĩ lực lượng vũ trang nhân dân được cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân có thẩm quyền giao thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của pháp luật và được pháp luật bảo vệ nhằm phục vụ lợi ích của Nhà nước, nhân dân và xã hội”.
Có thể nói, đến thời điểm này vẫn chưa có một khái niệm pháp lý chính thức nào đề cập thế nào là “người thi hành công vụ”, để làm cơ sở cho việc xây dựng và áp dụng pháp luật có liên quan. Ngay cả Luật Cán bộ, công chức cũng không có cụ thể. Chính điều đó đã dẫn tới những cách diễn đạt tùy nghi theo các văn bản khác nhau.
Tuy nhiên, ít nhất nếu so sánh khái niệm này với phạm vi được coi là “người thi hành công vụ” được quy định trong Luật Trách nhiệm bồi thường nhà nước đã thấy có sự khác nhau, bởi theo luật này “Người thi hành công vụ là người được bầu cử, phê chuẩn, tuyển dụng hoặc bổ nhiệm vào một vị trí trong cơ quan nhà nước để thực hiện nhiệm vụ quản lý hành chính, tố tụng, thi hành án hoặc người khác được cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao thực hiện nhiệm vụ có liên quan đến hoạt động quản lý hành chính, tố tụng, thi hành án”.
Điểm có thể thấy rõ nhất khi so sánh hai khái niệm của hai văn bản này, đó là Nghị định 208 đã đưa “viên chức” vào nhóm “người thi hành công vụ”. Đã có quá nhiều tranh cãi thế nào là thi hành công vụ, người thi hành công vụ và chống người thi hành công vụ, nhưng chắc chắn rằng việc bác sĩ bị tấn công khi đang khám chữa bệnh trong một số vụ gần đây chưa có đối tượng nào bị khởi tố về hành vi chống người thi hành công vụ ở đây cả.
Rõ ràng, công việc khám chữa bệnh của bác sĩ không phải là công vụ, bởi bác sĩ không phải là công chức, không làm chức năng quản lý nhà nước (trừ bác sĩ là lãnh đạo bệnh viện được coi là công chức), hay phóng viên báo chí bị tấn công thì cũng không thuộc diện “chống người thi hành công vụ”. Hoạt động công vụ chỉ là hoạt động của công chức cán bộ chiến sĩ lực lượng vũ trang trong công tác quản lý nhà nước, tố tụng, thi hành án. Bên cạnh đó, khái niệm thi hành công vụ đến thời điểm này chỉ xuất hiện trong Luật Cán bộ công chức và nhằm chỉ công việc của công chức mà thôi. Đây là khái niệm pháp lý đúng và phù hợp hiện nay.
Xét về hiệu lực văn bản, luật có hiệu lực cao hơn và nghị định không thể quy định trái luật. Như thế, Nghị định 208 đã không phù hợp với văn bản cao hơn là Luật Trách nhiệm bồi thường nhà nước. Nếu theo cách hiểu của Nghị định 208, có thể tới đây nhiều trường hợp tấn công viên chức đang làm việc sẽ bị khởi tố về tội “chống người thi hành công vụ”. Nếu vậy, chắc Luật Cán bộ công chức, Bộ luật Hình sự, Tố tụng hình sự… sẽ phải sửa đổi cho phù hợp với Nghị định 208 (!?). Cần phải làm rõ lại khái niệm này trong Nghị định 208 theo hướng phù hợp hơn, bởi hệ lụy đi theo cách hiểu này trong Nghị định 208 sẽ rất phức tạp, do sẽ có việc sử dụng các công cụ phòng vệ, trấn áp nếu bị coi là chống người thi hành công vụ.
II- THÔNG TIN KHÁC
1. Báo Nhân dân điện tử đưa tin Cả nước xuất siêu 0,862 tỷ USD. Theo Liên bộ Tài chính - Công thương, ước kim ngạch xuất khẩu (XK) hàng hóa tháng 12 đạt 11,6 tỷ USD, giảm 3,3% so tháng trước. Như vậy kim ngạch xuất khẩu hàng hóa cả nước năm 2013 đạt 132,175 tỷ USD, tăng 15,4% so năm 2012.
2. Trang Infonet.vn có bài Những phát ngôn gây "sốc" tại nghị trường năm 2013. Bài báo đưa tin: Hai kỳ họp Quốc hội năm 2013 tiếp tục ghi nhận những phát ngôn gây sốc của ĐBQH được dư luận hết sức quan tâm.
- “Bao nhiêu con thỏ bị tuyên thành con gấu?”
Chất vấn Chánh án TANDTC Trương Hòa Bình tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa 13, ĐBQH Nguyễn Bá Thuyền (đoàn Lâm Đồng), nguyên Viện trưởng VKSND tỉnh Lâm Đồng đặt câu hỏi: "Hàng năm vẫn có hàng chục ngàn đơn xin giám đốc thẩm, tái thẩm. Điều đó chứng tỏ rằng, niềm tin của người dân vào công tác của ngành tư pháp chưa cao. Vậy Chánh án có giải pháp gì để nâng cao chất lượng xét xử để lấy lại niềm tin của nhân dân và giải quyết kịp thời đơn giám đốc thẩm, tái thẩm cho người dân?
Vụ án ông Nguyễn Thanh Chấn bị kết án chung thân, sau 10 năm được minh oan gây bức xúc trong dư luận. Người ta vẫn nói “nhất nhật tại tù, thiên thu tại ngoại”, vậy trách nhiệm ngành tòa án đến đâu? Chánh án có giải pháp gì để minh oan, xin lỗi án oan, bồi thường cho người dân và liệu còn có bao nhiêu "con thỏ bị tuyên thành con gấu" hay không?".
- “Phát biểu gì cũng được nhưng trừ tham nhũng”
Phát biểu tại nghị trưởng ĐBQH khi Quốc hội thảo luận về Công tác phòng, chống tham nhũng năm 2013, ĐBQH Lê Như Tiến – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng nói: “Dư luận cho rằng phòng chống tham nhũng hiện nay mới chỉ bắt được sâu nhỏ, chưa bắt được sâu lớn đục khoét thân cây, gốc rễ. Đó mới là nguyên nhân chính gây suy kiệt nhựa sống của cơ thể xã hội.
Có hiện tượng đáng buồn là gần đây người dân không mấy mặn mà về phòng chống tham nhũng. Vì khi họ cung cấp thông tin cho cơ quan phòng chống tham nhũng thì không được quan tâm xử lý, cũng không phản hồi. Người chống tham nhũng đôi khi lại là nạn nhân của kẻ tham nhũng, vì kẻ tham nhũng có tiền có quyền lực, không từ thủ đoạn nào trả thù.
Thực tế cho thấy người tố cáo tham nhũng "đơn thương độc mã" đã làm tạo nên tâm lý xã hội. Người ngay sợ kẻ gian, thờ ơ, có người còn khuyên đại biểu Quốc hội im lặng là vàng.
Có đại biểu tâm sự mỗi khi ra họp Quốc hội là được lãnh đạo địa phương căn dặn muốn phát biểu gì cũng được nhưng trừ tham nhũng ra vì sợ ảnh hưởng đến cơ chế xin cho, vạch áo cho người xem lưng. Tham nhũng có nguy cơ bị triệt tiêu ngay trên diễn đàn Quốc hội
- “Tôi không hiểu Bộ trưởng nói gì”
Lý giải về quy hoạch thủy điện và những phát biểu trước đó của ĐBQH, Bộ trưởng Bộ Công thương Vũ Huy Hoàng cho rằng: “Chúng ta đang nói về chúng ta chứ không phải nói về Chính phủ hay về bộ ngành này, bộ ngành khác”.
Trước phát ngôn của Bộ trưởng Hoàng, ĐBQH Ngô Văn Minh (đoàn Quảng Nam) - Ủy viên Thường trực UB pháp luật của QH đã phản ứng khá gay gắt. ĐB Minh nói: “Câu sau của Bộ trưởng tôi nghĩ chắc chắn là hầu hết ĐBQH không hiểu nổi. Chính tôi không hiểu nổi. Bộ trưởng nói "chúng ta nói về chúng ta" và nhắc đi nhắc lại mấy lần. Tôi không hiểu Bộ trưởng nói gì”.
ĐB Minh suy luận, ý của Bộ trưởng Hoàng là: vấn đề quy hoạch, xây dựng, đầu tư xây dựng, vận hành hồ chứa các công trình thủy điện là trách nhiệm của tất cả đại biểu Quốc hội ngồi đây.
“Tôi đồng ý nếu đại biểu Quốc hội bấm nút sai, biểu quyết sai là trách nhiệm của mình, nhưng không thể nói tất cả được. Hay nói cách khác, tôi có thể hiểu câu nói này là đại biểu Quốc hội vừa phát biểu hay mấy hôm nay phát biểu trên các diễn đàn, phương tiện thông tin đại chúng là các ông nghĩ lại các ông, các ông phải có trách nhiệm trong này, hay về địa phương các ông hỏi. Có thể hiểu thế được không?”.
- “Bộ trưởng hiền quá!”
Tại phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Cao Đức Phát, ĐBQH Trần Hoàng Ngân (đoàn TP.HCM) đặt câu hỏi: “Bộ trưởng có giải pháp gì mới nhất, đột phá nhất giúp nông nghiệp phát triển bền vững, nông dân thoát nghèo, yên tâm sản xuất trên chính mảnh đất của mình? Liệu chúng ta có nên hỗ trợ trực tiếp cho người nông dân?”.
Sau phiên trả lời chất vấn từ từ, chậm rãi của Bộ trưởng với các câu hỏi của ĐB Ngân và một số ĐB khác, rồi ĐB Ngân đưa ra nhận xét: “Tôi băn khoăn vì trong giải pháp của mình Bộ trưởng còn hiền quá. Tôi thấy nhiều lĩnh vực, chẳng hạn như bất động sản khi gặp khó khăn, các Bộ trưởng, thứ trưởng chủ trì nhiều hội thảo, đưa ra nhiều yêu cầu đề nghị Chính phủ, đề nghị QH phải có giải pháp hỗ trợ.
Nông dân và nông nghiệp đang gặp nhiều khó khăn nhưng tôi thấy tiếng nói của ngành mình còn nhẹ quá. Tôi mong Bộ trưởng thể hiện sự mạnh mẽ hơn trong các kiến nghị về các giải pháp của mình, phải gấp rút hỗ trợ nông dân bằng những gói hỗ trợ hết sức cụ thể”.