I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Công an thành phố Hồ Chí Minh có bài Chi cục Thi hành án Q.11: Chấp hành viên tiếp công dân tại... ao rau muống. Bài báo phản ánh: Công ty cổ phần xây dựng thương mại và xuất nhập khẩu Đức Nhi (trụ sở đường Lạc Long Quân, P5Q11) mang một phần diện tích nhà đất trong dự án xây dựng cao ốc 22 tầng ở P.Tân Quý, Q.Tân Phú thế chấp ngân hàng vay gần 45 tỷ đồng. Do mất khả năng thanh toán, Đức Nhi bị ngân hàng khởi kiện ra Tòa án nhân dân (TAND) Q11 đòi nợ cả vốn lẫn lãi 51,36 tỷ đồng. Quá trình thi hành án (THA) xảy ra nhiều chuyện khó tin...
Theo quyết định 17/2012/QĐST-KDTM ngày 30-5-2012 của TAND Q11, Công ty Đức Nhi do Giám đốc Trần Hữu Lễ làm đại diện có nghĩa vụ trả cho Ngân hàng thương mại cổ phần công thương Việt Nam (Vietinbank) cả vốn lẫn lãi 51,36 tỷ đồng (làm tròn số) trong vòng 3 tháng. Kể từ ngày 22-5-2012 đến khi trả hết số tiền đã nêu, Đức Nhi còn phải trả thêm lãi suất nợ quá hạn 2,375%/tháng, tính trên số vốn gốc 44,999 tỷ đồng. Đến hết ngày 22-8-2012 nếu Đức Nhi chưa thực hiện xong nghĩa vụ thì Vietinbank có quyền yêu cầu Cơ quan THA phát mãi tài sản thế chấp để THA, bao gồm nhà đất số 268, 272, 274 đường Tân Hương và nhà đất từ số 282 đến 302 cũng trên con đường này, P.Tân Quý, Q.Tân Phú (14 căn) do công ty làm chủ sở hữu.
Sau khi án có hiệu lực, Chi cục THA dân sự Q11 ra quyết định THA đối với khoản 51,36 tỷ đồng kèm theo lãi suất nợ quá hạn. Ngày 13-9-2013, chấp hành viên Chi cục THA Q11 Trần Quang Trung ký văn bản 2209/CCTHA gửi ông Đỗ Đăng Quang (SN 1969, trú 272 Tân Hương) nêu rõ: Chi cục THA Q11 đang thi hành quyết định 17/2012/QDST-KDTM của TAND Q11 và ủy quyền cho cơ quan bán đấu giá 14 căn nhà - đất tại đường Tân Hương, P.Tân Quý, Q.Tân Phú. Việc này đã hoàn tất, người trúng đấu giá đã sang tên, đăng ký nhà - đất. Nay chi cục thông báo trong thời hạn 7 ngày đề nghị ông Quang và những người đang lưu trú trong nhà 272 Tân Hương giao nhà để cơ quan THA chuyển cho người trúng đấu giá. Nếu quá thời hạn ông Quang không thực hiện thì Chi cục THAQ11 sẽ phối hợp các ban ngành áp dụng biện pháp “cưỡng chế giao nhà”...
Luật sư Lê Hà Vĩnh Trường (Đoàn Luật sư TPHCM) nêu ý kiến, đối tượng THA là nhà và đất tại đường Tân Hương, P.Tân Quý, Q.Tân Phú, theo quy định của Luật THA dân sự thì Chi cục THA Q11 phải ủy thác THA cho Chi cục THA Q.Tân Phú thực hiện. Việc chấp hành viên (CHV) THA Q11 Trần Quang Trung “đá lộn sân” qua Q.Tân Phú để THA là không đúng. Chưa hết, trong Thông báo 2209/CCTHA, CHV Trung ra thời hạn 7 ngày để tự nguyện THA là trái với quy định tại khoản 1 điều 45 Luật THA dân sự, quy định thời hạn tự nguyện THA là 15 ngày. Thử hỏi nếu ông Quang không giao nhà thì CHV Trung sẽ phối hợp với Q11 hay Q.Tân Phú để cưỡng chế?
Ngày 17-9-2013, CHV Trung mang Thông báo 2209 đến P.Tân Quý niêm yết thì bị một số hộ có đất liền kề với khu nhà thế chấp (từ số 282 đến 302 Tân Hương) dựng bảng tranh chấp. Chấp hành viên Trung lập ngay biên bản tiếp công dân đối với hai bà Vũ Thị Vượng, Trần Thị Thái Sơn tại... khu đất ao rau muống của phường này. Theo hai bà trình bày: “Chúng tôi là những hộ dân sinh sống tại khu đất giáp phía đuôi phần đất của Công ty Đức Nhi từ trước năm 1975 đến nay. Chúng tôi đề nghị khi giao đất cho người trúng đấu giá, cơ quan THA chỉ giao từ cuối bức tường nhà 300 trở ra mặt tiền đường Tân Hương”. Ghi nhận ý kiến này, Chi cục THAQ11 sẽ giải quyết theo thẩm quyền, đúng quy định. Do nghi ngờ có “vấn đề” nên sau khi CHV Trung lập xong biên bản, cả hai bà Vượng - Sơn đều không ký tên. Ông Trung liền đưa cho hai người này bản chính Thông báo 2209.
Cụ Phạm Thị Rựu (ngụ Đô Đốc Lộc, P.Tân Quý, Q.Tân Phú) có đơn khiếu nại gửi Chi cục THA Q11. Ngày 26-9-2013, chấp hành viên Trung lập biên bản tiếp hai bà Vũ Thị Thu Trang và Trần Thị Thái Sơn là con dâu và con gái cụ Rựu đến khiếu nại việc THA. Theo trình bày của hai bà Trang - Sơn, cụ Rựu có phần đất giáp ranh với phần đuôi các căn nhà từ 288 đến 302 Tân Hương của Công ty Đức Nhi. Đề nghị THA khi giao cho người trúng đấu giá không xâm phạm đến phần đất của cụ Rựu.
Trong biên bản do CHV Trung lập ngày 26-9-2013 có nội dung “đụng đất của bà Hin là 3 mét”. Ngày 27-9-2013, bà Nguyễn Thị Hin (SN 1956, ngụ Đô Đốc Lộc, P.Tân Quý) có đơn khiếu nại gửi Chi cục THA Q11 đề nghị khi giao đất cho người trúng đấu giá không đụng đến diện tích 200m2 liền kề thuộc quyền sử dụng của gia đình bà. Đơn của bà Hin đã được Chi cục THA Q11 tiếp nhận. Xem ra việc THA đối với số tiền “khủng” kèm theo lãi suất nợ quá hạn mà Công ty Đức Nhi phải trả cho chủ nợ sẽ còn gặp rắc rối dài dài.
2. Báo Pháp luật Việt Nam có bài Thủ tướng yêu cầu nâng cao nhận thức pháp luật về nuôi con nuôi. Bài báo phản ánh: Thủ tướng Chính phủ vừa có Chỉ thị số 19/CT-TTg về việc nâng cao nhận thức pháp luật về nuôi con nuôi và tăng cường biện pháp bảo đảm thực thi Công ước Lahay số 33 về bảo vệ trẻ em và hợp tác trong lĩnh vực nuôi con nuôi quốc tế. Tại Chỉ thị này, Thủ tướng yêu cầu Bộ Tư pháp thực hiện tốt nhiều công việc ngay trong năm 2013.
Để khắc phục các hạn chế trên, nhằm nâng cao nhận thức pháp luật về nuôi con nuôi, góp phần bảo đảm thực thi Công ước Lahay, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Tư pháp tăng cường tuyên truyền, phổ biến chủ trương, chính sách, pháp luật về nuôi con nuôi và Công ước Lahay.
3. Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam có bài Mô hình “ba trong một”: Cần làm lợi cho dân, nhưng không “làm khó” cán bộ tư pháp xã. Để giảm bớt hơn nữa sự phiền hà, tốn kém cho người dân, mô hình thủ tục hành chính cho trẻ dưới 6 tuổi “ba trong một” đang được Hội đồng tư vấn Cải cách thủ tục hành chính đưa ra bàn thảo, lấy ý kiến, trong đó có nhiều quan điểm cho rằng nên “nhấn” vào yếu tố con người.
Theo báo cáo mới đây của Hội đồng tư vấn Cải cách thủ tục hành chính, hiện nay, việc thực hiện các thủ tục hành chính như: Đăng ký khai sinh - đăng ký thường trú/ tạm trú – cấp thẻ bảo hiểm y tế cho trẻ em dưới 6 tuổi vẫn còn theo hướng dành thuận lợi cho cơ quan nhà nước, đẩy khó khăn cho người dân.
Nhiệm vụ quản lý nhà nước về công dân là trách nhiệm của các cơ quan hành chính nhà nước, nhưng lại đẩy trách nhiệm khai báo thông tin phục vụ nhiệm vụ quản lý của cơ quan hành chính nhà nước cho người dân.
Khi đến cơ quan nào, người dân cũng phải cung cấp các thông tin cơ bản về bản thân, trong đó có nhiều thông tin trùng lắp bị khai đi khai lại. Trong khi đó, cơ chế phối hợp trong việc cung cấp, cập nhật thông tin của công dân giữa các cơ quan có liên quan chưa đồng bộ, gây khó khăn cho công dân và cả các cơ quan quản lý nhà nước.
Chị Phạm Thị Ngọc Thủy - Phòng Kiểm soát Thủ tục hành chính (Cục Kiểm soát thủ tục hành chính) cho biết, quy định cấp thẻ bảo hiểm y tế cho trẻ dưới 6 tuổi hiện nay còn một số bất cập.
Hiện quy định cấp thẻ theo nơi cư trú, nên có thể xảy ra hiện tượng cấp trùng thẻ cho một đối tượng nếu đối tượng (được) vận dụng cả “sổ tạm trú” và "sổ hộ khẩu” (thường trú) vào việc cấp thẻ. Chưa kể, có thể cấp thẻ theo nơi cư trú của cha, của mẹ (hoặc người giám hộ), nên nếu không có biện pháp quản lý tốt, trẻ có thể được cấp thẻ theo nơi cư trú của cả cha và mẹ.
Để giải quyết những bất cập trên, một số địa phương như: TP Hồ Chí Minh; huyện Bến Lức, tỉnh Long An; huyện Tân Phước, tỉnh Tiền Giang; TP Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp… đã thực hiện mô hình "một cửa" liên thông giải quyết các thủ tục hành chính, trong đó có thủ tục đăng ký khai sinh, thường trú, cấp thẻ bảo hiểm y tế cho trẻ em dưới 6 tuổi.
Theo đó, công dân chỉ phải nộp hồ sơ của cả ba thủ tục này tại UBND cấp xã nơi có thẩm quyền đăng ký khai sinh. Thời hạn giải quyết thủ tục này có thể là 10 ngày, 11 ngày tùy quy định của địa phương cũng như thời hạn việc luân chuyển hồ sơ (điện tử, bưu điện…). Việc thực hiện liên thông này giúp người dân tiết kiệm đáng kể chi phí (thực hiện thủ tục, đi lại).
Theo Đề án một cửa liên thông giải quyết thủ tục hành chính cho trẻ em của Hội đồng tư vấn Cải cách thủ tục hành chính, thủ tục đăng ký khai sinh, thường trú, cấp thẻ bảo hiểm y tế cho trẻ dưới 6 tuổi sẽ được thực hiện tại UBND cấp xã và thời hạn giải quyết không quá 18 ngày làm việc. Lệ phí mà người dân phải nộp là tổng lệ phí thực hiện các thủ tục hành chính theo quy định hiện hành.
Với ý tưởng này, Hội đồng Tư vấn cải cách thủ tục hành chính ước tính sẽ tiết kiệm khoảng 200 tỷ đồng mỗi năm đối với khoảng 1,7 triệu trẻ em sinh ra trong một năm.
Thực tế, việc triển khai mô hình kiểu này một cách đại trà trên toàn quốc cho mọi người dân được hưởng lợi sẽ gặp nhiều khó khăn. Hiện nay, ở nhiều địa phương, sự liên kết giữa các đơn vị trong giải quyết thủ tục hành chính thông thường vẫn chưa tạo thành một chuỗi thống nhất, chặt chẽ. Vì vậy, nếu áp dụng mô hình “ba trong một” một cách máy móc, nóng vội, vô hình trung lại gây nên sự chậm trễ khi giải quyết thủ tục, tạo nên những kẽ hở chính sách để hiện tượng phiền hà, sách nhiễu nảy sinh.
Thêm vào đó, trình độ của đội ngũ cán bộ tư pháp xã còn là câu chuyện đáng bàn trong các hội nghị về cải cách, tổng kết ngành, thì mục tiêu hiện đại hóa việc tiếp nhận và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính cho công dân mà đội ngũ này phải đảm nhận “vai chính” càng khó.
Đó là chưa kể phần mềm báo lỗi, hay lỗi mạng cũng gây ảnh hưởng không nhỏ. Tại một số địa phương làm thí điểm, cán bộ tư pháp còn phải thay dân… “chạy” hồ sơ đến các cơ quan liên quan để hoàn tất thủ tục trả cho dân đúng hạn.
Tại nhiều địa phương, đặc biệt là các vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn vẫn còn có không ít cán bộ, công chức cấp xã chưa qua đào tạo chuyên môn nghiệp vụ, không được thường xuyên bồi dưỡng bổ trợ kiến thức nghiệp vụ chuyên môn, kiến thức pháp luật, kỹ năng hành chính, tin học.
Mặc dù đây là lực lượng đang mỗi ngày phải tiếp nhận, xử lý một khối lượng công việc lớn, nhưng việc nắm bắt thông tin chậm dẫn tới thiếu tính nhạy bén, linh hoạt trong xử lý công việc, hiệu quả thực thi công vụ còn thấp, gây bức xúc trong nhân dân.
Do đó, để thực hiện bước cải cách mang tầm “hiện đại hóa” này, các nhà cải cách cần chú trọng nhiều đến yếu tố nhân lực cấp xã để việc triển khai mô hình “ba trong một” vừa làm lợi cho dân, vừa không “làm khó” cán bộ tư pháp xã.
4. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Băn khoăn với việc “không thừa nhận” hôn nhân đồng tính. Bài báo phản ánh: “Việc chúng ta bỏ quy định cấm kết hôn giữa người đồng tính là một bước tiến lớn. Nhưng nếu vẫn còn cụm từ “không thừa nhận” trong dự thảo cũng khiến nhiều người băn khoăn lắm”.
Phó Trưởng đoàn Đại biểu QH tỉnh Nam Định Nguyễn Anh Sơn nói như vậy khi tham dự hội nghị tham vấn công chúng về Dự thảo luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hôn nhân và Gia đình do Viện Nghiên cứu Lập pháp (Ủy ban Thường vụ QH) tổ chức ngày 1-10.
Viện trưởng Viện Nghiên cứu Lập pháp Đinh Xuân Thảo cũng cho rằng việc quy định “Nhà nước không thừa nhận quan hệ hôn nhân giữa những người cùng giới tính” nhưng lại cho phép giải quyết hậu quả của việc chung sống như vợ chồng giữa những người cùng giới là một quy định chưa thống nhất. “Nếu không có sự điều chỉnh phù hợp sẽ gây khó khăn cho việc giải thích và áp dụng luật” - ông Thảo nói.
Đối với các quy định về mang thai hộ, ông Thảo cho rằng dù cấm mang thai hộ nhưng thực tế thì vẫn cứ diễn ra và Nhà nước vẫn phải áp dụng các biện pháp hành chính để bảo vệ quyền, lợi ích của những trẻ em được sinh ra từ việc mang thai hộ. Do đó, ông Thảo cho rằng cần có những phương thức điều chỉnh hợp lý để vừa giảm thiểu những tác động tiêu cực của việc mang thai hộ, vừa tạo điều kiện cho các cặp vợ chồng được thực hiện nguyện vọng làm cha, làm mẹ.
II- THÔNG TIN KHÁC
Báo Điện tử Chính phủ đưa tin: Sáng ngày 1/10/2013, các đại biểu dự Hội nghị tiếp tục làm việc tại tổ thảo luận về báo cáo tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 8 khóa IX về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
Chiều cùng ngày, Ban Chấp hành Trung ương Đảng tiến hành phiên họp tại Hội trường, thảo luận về nội dung trên.
Đồng chí Trương Tấn Sang, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước, thay mặt Bộ Chính trị điều hành phiên họp.