I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Hà Nội mới có bài Bộ phận kiểm soát thủ tục hành chính chưa "an cư". Bài báo phản ánh: Trước đây, Cục Kiểm soát thủ tục hành chính (TTHC) thuộc Văn phòng Chính phủ; bộ phận kiểm soát TTHC thuộc phạm vi chức năng quản lý nhà nước của bộ, cơ quan ngang bộ được đặt tại văn phòng bộ, cơ quan ngang bộ; bộ phận kiểm soát TTHC trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc TƯ được đặt tại văn phòng UBND tỉnh, thành phố.
Từ ngày 23-11-2012, Cục Kiểm soát TTHC chuyển giao từ Văn phòng Chính phủ sang Bộ Tư pháp. Tiếp đó, ngày 14-5-2013, Chính phủ đã ban hành Nghị định 48/2013/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của các nghị định liên quan đến công tác kiểm soát TTHC (có hiệu lực từ ngày 1-7-2013). Trong đó có nội dung chuyển giao, tiếp nhận phòng kiểm soát TTHC từ văn phòng các bộ, cơ quan ngang bộ, văn phòng UBND địa phương sang tổ chức pháp chế của các bộ và Sở Tư pháp tỉnh, thành phố.
Tuy nhiên, tiến độ chuyển giao còn chậm. Tính đến ngày 29-7-2013 mới có 14/24 bộ, ngành, 37/63 tỉnh, thành phố ban hành quyết định và tổ chức việc chuyển giao, tiếp nhận. Đặc biệt, dù trước đó, Văn phòng Chính phủ đã có Công văn số 13/VPCP-TCCV yêu cầu các bộ, cơ quan ngang bộ, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc TƯ chuẩn bị các điều kiện cần thiết để chuyển nguyên trạng nhiệm vụ, bộ máy tổ chức, biên chế, nhưng không ít cơ quan đã có sự thay đổi về nhân sự dẫn tới việc bố trí biên chế hành chính tối thiểu cho phòng kiểm soát TTHC chưa đủ, nhiều nơi chỉ có 1 cán bộ trong tổng số 5 biên chế được giao. Chưa kể đến nay, vẫn còn địa phương cho rằng mô hình để phòng kiểm soát TTHC thuộc văn phòng UBND tỉnh, thành phố là phù hợp.
Công tác chuyển giao chậm và không bảo đảm nhân sự ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng việc đánh giá tác động các quy định mới về TTHC. Thể hiện rõ nét của hạn chế này là trong một số văn bản, dự thảo từ thông tư tới nghị định vẫn còn những quy định, thủ tục vô lý, thiếu tính thực tiễn, gây phản ứng trong dư luận. Việc chuyển giao chậm còn dẫn tới việc tiếp nhận, giải quyết TTHC tại nhiều nơi kéo dài, chưa bảo đảm đúng thời hạn quy định, gây không ít bức xúc cho người dân, doanh nghiệp…
Theo kế hoạch, trước ngày 20-8-2013, các bộ, ngành, địa phương phải hoàn thành việc chuyển giao, tiếp nhận nhiệm vụ, ổn định bộ máy tổ chức, biên chế làm công tác kiểm soát TTHC, để thực hiện hiệu quả nhiệm vụ chuyên môn, góp phần tạo sự thông thoáng, minh bạch, hiệu quả về TTHC.
2. Báo Pháp luật Việt Nam có bài Cần khen thưởng kịp thời các lực lượng phối hợp trong công tác THADS. Bài báo phản ánh: Trong công tác thi hành án dân sự nếu không có sự phối hợp đồng bộ, nhịp nhàng giữa các cơ quan có liên quan với cơ quan Thi hành án dân sự thì việc tổ chức thi hành án khó đạt được hiệu quả cao. Nhìn nhận một cách đầy đủ từ thực tiễn, thì kết quả thi hành án dân sự có sự đóng góp không nhỏ của các cơ quan có liên quan.
Đặc điểm của công tác thi hành án dân sự là việc phối hợp với các cơ quan, đơn vị hữu quan từ khi thụ lý ra quyết định đến khi kết thúc việc tổ chức thi hành án. Theo qui định của Luật thi hành án dân sự thì mỗi giai đoạn tổ chức thi hành án dân sự đều có sự tham gia phối hợp của các cơ quan có liên quan, như: việc tống đạt quyết định thi hành án, xác minh điều kiện thi hành án, động viên, giáo dục thuyết phục đương sự tự nguyện thi hành đến giai đoạn tổ chức kê biên, cưỡng chế giao tài sản…
Đối với trường hợp xác minh điều kiện thi hành án thì Luật qui định phải có xác nhận của tổ trưởng tổ dân phố, Uỷ ban nhân dân, Công an cấp xã hoặc cơ quan, tổ chức nơi tiến hành xác minh, do đó đây là lực lượng phối hợp không thể thiếu trong quá trình tổ chức thi hành án dân sự, trong đó cán bộ tư pháp, Công an xã, tổ dân phố là lực lượng tích cực và thường xuyên tham gia phối hợp với cơ quan thi hành án dân sự, họ tham gia từ việc tống đạt, xác minh, động viên, theo dõi, cung cấp thông tin, tham gia giáo dục thuyết phục đương sự tự nguyện thi hành đến giai đoạn tổ chức kê biên, giao tài sản, giúp chấp hành viên thực hiện các thủ tục quan trọng trong từng giai đoạn tổ chức thi hành án.
Một lực lượng nữa cũng thường xuyên tham gia phối hợp với cơ quan thi hành án dân sự đó là cơ quan Công an cùng cấp. Đây cũng là lực lượng hết sức quan trọng, phối hợp bảo vệ cơ quan Thi hành án dân sự khi tổ chức cưỡng chế thi hành án và lực lượng này gần như quyết định thành công hay thất bại đối với các vụ việc cưỡng chế lớn, phức tạp, có ảnh hướng đến an ninh chính trị trật tự an toàn xã hội ở địa phương.
Ngoài ra, còn có Ban Chỉ đạo thi hành án dân sự và nhiều cơ quan khác cũng thường xuyên tham gia, phối hợp với cơ quan Thi hành án dân sự, như: Viện Kiểm sát nhân dân, Tài nguyên, môi trường, Tài chính … và sự phối hợp đó góp phần không nhỏ trong kết quả chung của công tác thi hành án dân sự.
Vì vậy, những thành tích của họ cần được ghi nhận, biểu dương, khen thưởng, nhằm động viên, khích lệ tinh thần phối hợp công tác.
Tuy nhiên, hiện nay theo hướng dẫn của Bộ Tư pháp tại Thông tư số 06/2011/TT-BTP, ngày 07/3/2011 về công tác thi đua khen thưởng trong lĩnh vực thi hành án dân sự thì chưa đưa các đối tượng này vào khen thưởng hàng năm. Vì vậy, trong thời gian tới, Bộ Tư pháp cần xem xét qui định khen thưởng hàng năm với tỷ lệ hợp lý đối với các cơ quan, cá nhân có nhiều thành tích trong việc tham gia phối hợp thi hành án dân sự.
3. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Luật sư cãi… bằng dao!. Đang chạy xe trên đường Tông Đản, TP Lạng Sơn thì ô tô của luật sư Vi Khắc Vọng (ngụ phường Vĩnh Trại, TP Lạng Sơn) va chạm với ô tô của anh Nguyễn Công Hiệu nên hai bên cãi nhau.
Thấy vậy, anh Trần Thế Thanh ở gần đó đến can ngăn. Trong khi hai bên giải quyết, chẳng rõ cãi không lại hay sao đó mà luật sư Vọng lấy dao (giấu sẵn trong xe) ra đâm hai người. Hậu quả là anh Thanh tử vong, anh Hiệu bị thương nặng. Luật sư thì dùng lời lẽ, lập luận để giải quyết, ai lại mang dao ra “cãi” thế này?
4. Báo Công an thành phố Đà Nẵng có bài Xã có gần 70 trường hợp tảo hôn. Bài báo phản ánh: Đó là số liệu thống kê của Trạm Y tế xã Rờ Kơi (H. Sa Thầy). 6 tháng đầu năm 2013, xã này có gần 10 trường hợp tảo hôn; năm 2012 là 12 trường hợp. Nhưng, đó là con số trên báo cáo, còn thực tế con số này cao hơn rất nhiều lần. Trong lần khảo sát ngày 24-7-2011, xã này có 48 trường hợp tảo hôn, 8 trường hợp kết hôn cận huyết thống.
Nguyên nhân khiến tình trạng tảo hôn ở đây rất đơn giản: do không có người đi làm rẫy; thấy bạn bè cùng trang lứa nghỉ học bắt chồng. Để ngăn chặn tình trạng tảo hôn, biện pháp duy nhất của lãnh đạo xã Rờ Kơi là “Không cho đăng ký kết hôn”. Cũng vì thế, hàng chục trẻ em sinh ra không được khai sinh.
5. Báo VOV Online có bài Quảng Trị hỗ trợ các cặp vợ chồng Việt-Lào đăng ký kết hôn. Bài báo phản ánh: UBND các xã biên giới tỉnh Quảng Trị đã cấp Giấy chứng nhận đăng ký kết hôn cho 226/287 cặp vợ chồng Việt-Lào.
Việc hợp thức hóa hôn nhân cho các đối tượng kết hôn không đăng ký đã và đang được Sở Tư pháp hai tỉnh Quảng Trị và Savannakhet (Lào) rà soát, phân loại và tiến hành cấp Giấy chứng nhận kết hôn theo đúng quy định.
Đến nay, UBND các xã biên giới thuộc các huyện Hướng Hóa, Đakrông, tỉnh Quảng Trị đã cấp Giấy chứng nhận đăng ký kết hôn cho 226/287 cặp là người Việt Nam và Lào chung sống với nhau như vợ chồng nhưng chưa đăng ký kết hôn, chiếm tỷ lệ hơn 78%.
Ngoài ra, Sở Ngoại vụ và Sở Tư pháp của hai tỉnh Quảng Trị và Savannakhet cũng đang phối hợp với các ngành chức năng tổ chức kiểm tra, rà soạt các đối tượng người Lào sinh sống, làm ăn ở Việt Nam và người Việt Nam sinh sống, làm ăn ở Lào để có cơ sở thực hiện việc giải quyết quốc tịch theo Đề án “Thỏa thuận giữa Chính phủ 2 nước Việt Nam - Lào về việc giải quyết vấn đề người di cư tự do, kết hôn không giá thú trong vùng biên giới”.
Ông Su-Phăn Keo-Mi-Xay, Bí thư Tỉnh uỷ, Tỉnh trưởng tỉnh Savannakhet cho biết: “Hiện nay, chúng tôi đang kiểm tra, rà soạt các đối tượng người người Việt Nam sinh sống, làm ăn ở Lào để có cơ sở thực hiện việc giải quyết quốc tịch, kết hôn theo đúng quy định. Chúng tôi cũng mong muốn cơ quan chức năng hai bên tiếp tục làm tốt công tác vận động nhân dân qua lại hai bên biên giới thực hiện kết hôn theo đúng quy định, góp phần tăng cường mối quan hệ Việt- Lào”.
II- THÔNG TIN KHÁC
1. Báo Phụ nữ Online có bài Tòa án cho người chưa thành niên - Khó cũng phải làm!. Bài báo phản ánh: Tòa án nhân dân tối cao vừa đưa ra dự thảo đề án thành lập Tòa gia đình và người chưa thành niên để lấy ý kiến. Đây là một đề án có tính nhân văn và rất cần thiết.
Thực tế hiện nay, tội phạm có xu hướng ngày càng trẻ hóa, nếu xếp chung việc giải quyết các vấn đề của người chưa thành niên với đối tượng đã trưởng thành là rất bất hợp lý. Nhận thức xã hội và tâm sinh lý của người chưa thành niên cũng có sự khác biệt căn bản so với người trưởng thành, thường là manh động và mang tính cơ hội, nên việc điều tra, truy tố và xét xử cần có một cơ chế riêng cho phù hợp. Việc xét xử, giam giữ như đối với người đã trưởng thành, hoặc đưa tin rầm rộ trên các phương tiện truyền thông trong chừng mực nào đó sẽ gây tác động ngược, không những hạn chế tác dụng răn đe mà còn làm phát sinh những mầm mống tội ác tương tự, hoặc vô tình hủy hoại tương lai của trẻ, đặc biệt đối với nạn nhân là người chưa thành niên trong các vụ án hiếp dâm, lạm dụng tình dục.
Đối với người chưa thành niên phạm pháp cần có một cơ chế toàn diện để giải quyết, gồm toàn bộ các khâu từ điều tra, xét xử, thi hành án và hậu thi hành án, tái hòa nhập cộng đồng, trong đó, việc xét xử cần một tòa chuyên biệt. Khó khăn trong việc thành lập có lẽ không nằm ở nhận thức, mà ở nhân lực dành cho công việc này. Trong đấu tranh phòng, chống tội phạm đối với đối tượng là người chưa thành niên, yêu cầu với người tham gia tố tụng rất cao, nhất là sự am hiểu về tâm lý tội phạm. Việc lập thêm một tòa chuyên trách đồng thời đặt ra bài toán về cơ sở vật chất bên cạnh việc tăng cường nguồn nhân lực xét xử, nhưng dù khó khăn thì vẫn phải làm, bởi việc này lẽ ra phải làm từ lâu và không thể chậm trễ nữa.
Việc lập tòa cho người chưa thành niên là đòi hỏi khách quan, phù hợp xu thế phát triển xã hội và định hướng chung trong cải cách tư pháp là lấy xét xử làm khâu đột phá. Trước mắt có thể thành lập ngay tại Hà Nội, Đà Nẵng và TP.HCM. Về chế độ đãi ngộ đối với người làm việc ở tòa người chưa thành niên, đặc biệt đối với thẩm phán cần được hưởng chế độ ưu đãi cao hơn so với người ở các tòa khác bởi lao động của họ thực sự nặng nề.
2. Báo VietnamNet có bài Sắp chất vấn Bộ trưởng Tài nguyên, Tư pháp. Bài báo phản ánh: Ngày cuối cùng của phiên họp UB Thường vụ QH (21/8), Bộ trưởng Tài nguyên - Môi trường Nguyễn Minh Quang và Bộ trưởng Tư pháp Hà Hùng Cường sẽ trả lời chất vấn.
Phát biểu khai mạc phiên họp sáng ngày 12/8, Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng cho biết hai vị trưởng ngành trên sẽ tham gia trọn một ngày chất vấn được phát thanh, truyền hình trực tiếp cũng như kết nối trực tuyến đến 63 đoàn đại biểu QH cả nước.
Ông Nguyễn Sinh Hùng cho hay Bộ trưởng Tài nguyên - Môi trường sẽ trả lời về việc thực thi pháp luật liên quan đến đất đai, trong đó có việc phối hợp với Thanh tra Chính phủ giải quyết trên 528 vụ việc khiếu kiện tồn đọng kéo dài.
Đặc biệt, phiên chất vấn sẽ tập trung vào các vấn đề nhằm bổ trợ cho việc hoàn thiện luật Đất đai (sửa đổi) dự kiến được QH thông qua vào kỳ họp cuối năm nay.
Sửa luật Đất đai là vấn đề lớn, khó, trong phiên chất vấn này còn những vấn đề gì tồn tại, vướng mắc sẽ làm rõ hướng giải quyết và đi đến thống nhất để tiếp tục hoàn chỉnh, Chủ tịch QH nhấn mạnh.
Trong khi đó, Bộ trưởng Tư pháp sẽ tập trung vào tình hình thực thi các văn bản pháp luật từ 2010 đến nay.
Theo kết quả kiểm tra xử lý văn bản pháp luật năm 2012 của Bộ Tư pháp, các bộ, ngành và địa phương đã phát hiện trên 10.000 văn bản có dấu hiệu vi phạm các điều kiện về tính hợp pháp; vẫn còn hiện tượng văn bản trái pháp luật có ảnh hưởng đến lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân đã được thông báo nhưng chưa được các cơ quan ban hành văn bản xử lý.
3. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Ủy ban Tư pháp của Quốc hội đề nghị làm rõ. Bài báo đưa tin: Liên quan việc doanh nghiệp tố Công an tỉnh Bình Phước lạm quyền, mới đây, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội có công văn chuyển đơn tố cáo của ông Vũ Mạnh Hùng (Chủ tịch HĐQT Công ty Chăn nuôi Bình Phước) đến viện trưởng VKSND Tối cao, bộ trưởng Bộ Công an, chủ tịch UBND tỉnh Bình Phước. Công văn nêu lại một số nội dung mà Công ty Chăn nuôi Bình Phước tố cáo và yêu cầu lãnh đạo VKSND Tối cao, Bộ Công an, chủ tịch UBND tỉnh Bình Phước xem xét giải quyết theo quy định pháp luật, báo cáo kết quả giải quyết về Ủy ban Tư pháp của Quốc hội.
Trước đó, ngày 1-8, Ủy ban Pháp luật của Quốc hội cũng đã có công văn chuyển đơn kèm tài liệu tố cáo của công ty đến lãnh đạo Bộ Công an, VKSND Tối cao, chủ tịch UBND tỉnh Bình Phước đề nghị giải quyết.
Như chúng tôi đã thông tin, công ty cho rằng Phòng Cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường (PC49) - Công an tỉnh Bình Phước có hành vi điều tra hoạt động sản xuất, kinh doanh và hoạt động đầu tư của doanh nghiệp không đúng chức năng thẩm quyền… nên tố cáo. Công ty cho rằng việc điều tra gây khó khăn cho doanh nghiệp, ảnh hưởng đến quan hệ thương mại… Về nội dung này, lãnh đạo Công an tỉnh Bình Phước, trưởng Phòng PC49 khẳng định: “PC49 không lạm quyền, không làm khó, gây thiệt hại gì cho doanh nghiệp do công ty có dấu hiệu trốn thuế nên mới xác minh và chuyển vụ việc cho công an kinh tế”.
Trong một diễn biến khác, ngày 9-8, Tổng cục Thuế có công văn gửi Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Bình Phước về việc áp dụng chính sách miễn tiền thuê đất cho công ty. Theo Tổng cục Thuế, công ty chăn nuôi đủ điều kiện được miễn tiền thuê đất trong bảy năm kể từ ngày xây dựng hoàn thành, đưa dự án vào hoạt động.
Trước đó, Cục Thuế tỉnh Bình Phước cũng đã trả lời cho Công an tỉnh Bình Phước là công ty không trốn thuế.