I- THÔNG TIN NỔI BẬT
1. Báo Nhân dân điện tử đưa tin: Ngày làm việc thứ chín, kỳ họp thứ năm, Quốc hội khóa XIII: Chính phủ trình dự án Luật Tiếp công dân. Mở đầu phiên họp sáng 29-5, QH đã nghe Tổng Thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ đọc Tờ trình về dự án Luật Tiếp công dân, trong đó nêu rõ ý nghĩa và tầm quan trọng của công tác tiếp công dân thời gian qua; thực trạng các quy định của pháp luật về công tác tiếp công dân và sự cần thiết xây dựng dự án luật nhằm quán triệt các quan điểm của Ðảng về công tác tiếp công dân. Dự thảo luật gồm mười chương, 61 điều quy định việc tổ chức, hoạt động tiếp công dân của cơ quan, tổ chức, đơn vị; trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị trong việc tiếp công dân; quyền và nghĩa vụ của người đến khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh tại trụ sở tiếp công dân, nơi tiếp công dân; quyền và nghĩa vụ của người tiếp công dân; quản lý công tác tiếp công dân; điều kiện bảo đảm hoạt động tiếp công dân.
Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật của QH do Chủ nhiệm Phan Trung Lý trình bày tán thành với Tờ trình về sự cần thiết ban hành luật này. Tuy nhiên, nhiều thành viên Ủy ban còn băn khoăn về nhiều vấn đề cụ thể của dự thảo luật.
Thảo luận dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, các ý kiến phát biểu cơ bản tán thành với Tờ trình của Chính phủ về sự cần thiết ban hành luật này và báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính - Ngân sách của QH. Ðồng thời, các ý kiến phát biểu đã tập trung làm rõ thêm nhiều vấn đề cụ thể. Ðáng chú ý là, quy định tại khoản 5, Ðiều 1, sửa đổi, bổ sung Ðiều 9 luật hiện hành quy định về khoản chi phí được trừ, không được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế đã thu hút sự quan tâm của nhiều đại biểu.
Nhiều ý kiến cho rằng, không nên khống chế trần chi phí quảng cáo, tiếp thị 15%. Ðại biểu Ðỗ Văn Vẻ (Thái Bình) cho rằng, những khoản chi quảng bá sản phẩm, xây dựng thương hiệu không cần phải khống chế theo tỷ lệ 10% hay 15% trong khi các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, các hãng nước ngoài bán hàng vào thị trường Việt Nam có tiềm lực mạnh, thương hiệu lớn và có nguồn lực tài trợ từ công ty mẹ nước ngoài để chiếm lĩnh thị trường của doanh nghiệp Việt Nam, thì doanh nghiệp Việt Nam có thể bị thua ngay trên sân nhà bởi chính quy định của Việt Nam.
Vấn đề thứ hai thu hút nhiều đại biểu thảo luận là mức thuế suất (khoản 6 - Ðiều 1 sửa đổi, bổ sung Ðiều 10 Luật hiện hành). Dự thảo quy định mức thuế suất là 22% (quy định hiện hành là 25%). Một số ý kiến tán thành quy định tại dự thảo, nhưng một số ý kiến đề nghị nêu quy định mức thuế suất là 20%. Loại ý kiến này lập luận rằng, về nguyên tắc thì thuế thu nhập doanh nghiệp tính trên thu nhập chịu thuế, nghĩa là doanh nghiệp kinh doanh có lãi mới phải nộp thuế. Thuế suất cao mà lãi ít thì thuế thu cũng không nhiều, nhưng thuế vừa phải mà doanh nghiệp có lãi thì ngân sách vẫn có thu, cho nên mức thuế suất cao hay thấp cũng chỉ là một khía cạnh của vấn đề trong chiến lược cải cách thuế. Ðến năm 2020, chúng ta đã có kế hoạch đưa xuống 20% và thấp hơn vào những năm sau đó. Hiện tại và một vài năm tới, doanh nghiệp còn nhiều khó khăn, và tới đây khi thực hiện đề án tái cơ cấu nền kinh tế thì doanh nghiệp đang hoạt động phải xử lý gánh nặng về tài chính như là hệ lụy của giai đoạn phát triển nóng. Vì vậy nếu ta đưa ngay xuống 20% thì thể hiện sự động viên doanh nghiệp, khoan thư sức dân, Nhà nước cùng doanh nghiệp chia sẻ khó khăn, tạo động lực và niềm tin cho doanh nghiệp.
Buổi chiều, QH nghe Ủy viên Ủy ban TVQH, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và an ninh của QH Nguyễn Kim Khoa trình bày Báo cáo của Ủy ban TVQH giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Giáo dục quốc phòng-an ninh (QP-AN).
Thảo luận về dự thảo luật nói trên, phần lớn ý kiến phát biểu tán thành sự cần thiết ban hành luật nhằm giáo dục cho công dân đường lối của Ðảng, nhiệm vụ QP-AN, kỹ năng quân sự cần thiết. Vấn đề được các đại biểu tập trung thảo luận là, đối tượng áp dụng của luật. Ðại biểu Ngô Thị Minh (Quảng Ninh) cho rằng, giáo dục QP-AN trong hệ thống giáo dục phổ thông nhằm trang bị cho học sinh kiến thức cơ bản về QP-AN, nhất là tinh thần yêu nước, chống ngoại xâm. Tuy nhiên, không nên quy định nội dung về QP-AN trở thành môn học chính khóa mà nên tổ chức thành môn học riêng và được tổ chức vào dịp đầu hè nhằm giảm tải chương trình môn học chính khóa cho học sinh. Theo đại biểu Lê Hiền Vân (Hà Nội), trong bối cảnh hiện nay cần tăng cường giáo dục QP-AN trong các nhà trường, nhất là các trường đại học và coi đây là môn học chính khóa. Vì học sinh, sinh viên đều ở lứa tuổi thanh niên, đây cũng là nhóm lứa tuổi cần được trang bị kiến thức về QP-AN và ý thức trách nhiệm trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc để tự giác thực hiện.
Liên quan đến nhóm đối tượng là người lao động, đại biểu Trần Thị Hoa Sinh (Lạng Sơn) đề nghị, cần tăng cường giáo dục QP-AN cho người lao động tại các doanh nghiệp và đội ngũ cán bộ, công chức tại các cơ quan nhà nước, gắn với trách nhiệm với người đứng đầu. Ðề cập các nhóm đối tượng áp dụng của luật, các đại biểu Phạm Văn Tam (Hà Nam), Khúc Thị Duyền (Thái Bình) đề nghị, cần nghiên cứu cơ chế, chính sách tiến tới trang bị kiến thức QP-AN cho toàn dân. Ðiều này góp phần tạo sức mạnh tập thể, thống nhất trong ý thức trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc, đồng thời góp phần ổn định xã hội.
Một số đại biểu đề nghị, nên quy định người Việt Nam công tác, học tập tại nước ngoài sau khi hết thời hạn hoặc tốt nghiệp về nước phải được bồi dưỡng, giáo dục kiến thức QP-AN để bảo đảm sự bình đẳng. Tuy nhiên, một số ý kiến khác cho rằng, quy định như vậy không cần thiết vì người Việt Nam công tác ở nước ngoài chủ yếu là cán bộ, công chức ở các cơ quan đại diện của Việt Nam đều đã qua các khóa giáo dục QP-AN theo đối tượng trước khi nhận nhiệm vụ, khi hết thời hạn về nước nếu được bổ nhiệm hoặc bầu giữ chức vụ cao hơn thì phải tham gia bồi dưỡng theo quy định. Người Việt Nam học tập ở nước ngoài về nước nếu đã tốt nghiệp các trường nghề, cao đẳng, đại học thì khi được tiếp nhận vào làm việc trong các cơ quan, tổ chức sẽ được giáo dục QP-AN phù hợp với các đối tượng quy định tại Luật này. Người còn tiếp tục học tập trong các cơ sở giáo dục đào tạo thì học môn giáo dục QP-AN theo chương trình tương ứng.
2. Trang Giaoduc.net.vn đưa tin "66/528 vụ khiếu nại tố cáo 'rất phức tạp' chưa được giải quyết". Báo cáo Quốc hội ngày 29/5, Thanh tra Chính phủ cho biết năm 2012 và 4 tháng đầu năm 2013, các cơ quan nhà nước đã tiếp 498.540 lượt công dân đến khiếu nại, tố cáo. Đến ngày 15/5/2013, cả nước đã giải quyết 462/528 vụ việc tồn đọng, phức tạp, kéo dài. Hiện nay còn 66/528 vụ việc (12,5%) chưa được giải quyết dứt điểm.
Theo Tổng Thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh, năm 2012 và 4 tháng đầu năm 2013, các cơ quan nhà nước đã tiếp 498.540 lượt công dân đến khiếu nại, tố cáo, với 5.378 đoàn đông người; tiếp nhận, xử lý 175.261 đơn thư khiếu nại, tố cáo.
Thanh tra Chính phủ đánh giá, tình hình khiếu nại, tố cáo năm 2012 so với năm 2011 giảm về số lượng đơn thư và số vụ việc khiếu nại, tố cáo, nhưng số lượt đoàn đông người tăng. Nội dung khiếu nại chủ yếu trong lĩnh vực đất đai (khiếu nại việc thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng thực hiện dự án; khiếu nại tranh chấp đất đai; khiếu nại đòi lại đất cũ), chiếm 77,51% tổng số đơn khiếu nại.
Số còn lại là các vụ việc khiếu nại về nhà ở, chính sách người có công, bảo hiểm xã hội, thi hành án dân sự... Nội dung tố cáo trong lĩnh vực hành chính chiếm tỉ lệ 93,7%, chủ yếu là tố cáo cán bộ, công chức cố ý làm trái, chiếm đoạt tài sản, lạm dụng chức vụ quyền hạn để vụ lợi; vi phạm pháp luật trong quản lý, sử dụng đất đai, tài chính ngân sách, đầu tư xây dựng cơ bản, thực hiện chính sách xã hội...
Cũng theo Thanh tra Chính phủ, trong năm 2012 có 384.992 lượt khiếu nại, tố cáo với 4.533 đoàn đông người. Các cơ quan hành chính nhà nước tiếp nhận, xử lý 136.643 đơn thư khiếu nại, tố cáo. Trong đó Thanh tra Chính phủ xử lý 13.860 trường hợp; Các bộ, ngành tiếp nhận, xử lý 19.099 đơn thư khiếu nại, tố cáo; Các địa phương xử lý 103.684 đơn thư khiếu nại, tố cáo.
Trong 4 tháng đầu năm 2013, các cơ quan nhà nước đã tiếp 113.548 lượt công dân, với 845 đoàn đông người, 58.804 vụ việc. Các cơ quan hành chính nhà nước tiếp nhận, xử lý 38.618 đơn thư khiếu nại, tố cáo; Thanh tra Chính phủ đã xử lý 4.648 đơn; các bộ, ngành, địa phương tiếp nhận, xử lý 33.970 đơn thư… Đặc biệt trong 4 tháng đầu năm 2013, Thanh tra Chính phủ kết luận và báo cáo Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo giải quyết 11 vụ việc Thủ tướng Chính phủ giao.
Đặc biệt đến ngày 15/5/2013, cả nước đã giải quyết 462/528 vụ việc tồn đọng, phức tạp, kéo dài. Hiện nay còn 66/528 vụ việc (12,5%) chưa được giải quyết dứt điểm. Thanh tra Chính phủ đánh giá đây là những vụ việc rất phức tạp, nhiều liên quan đến cơ chế, chính sách, cần phải có thời gian nghiên cứu đầy đủ và thống nhất cao giữa các Bộ, ngành Trung ương và Uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương để báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
Theo thống kê thông qua giải quyết khiếu nại, tố cáo đã giải quyết, khôi phục quyền lợi và hỗ trợ cho công dân 316,29 tỷ đồng; 33,27 ha đất sản xuất; 0,78 ha đất ở; 24 nền nhà tái định cư… tập trung ở một số địa phương như: Thái Bình, Hải Phòng, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Kom Tum, Bình Phước, Bạc Liêu, Kiên Giang, Tây Ninh…
II- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật Việt Nam có bài THADS Bình Định “trổ tài“ thi hành án “không cần“ cưỡng chế. Bài báo đưa tin: Hưởng ứng phong trào thi đua “Ngành Tư pháp chung sức, góp phần xây dựng nông thôn mới” do Bộ Tư pháp, Tổng cục Thi hành án dân sự phát động và phong trào thi đua “Tỉnh Bình Định chung sức góp phần xây dựng nông thôn mới” do UBND tỉnh Bình Định phát động, Cục Thi hành án dân sự tỉnh Bình Định đã phối hợp với Đảng ủy, Ủy ban nhân dân xã Nhơn Lộc, thị xã An Nhơn ký kết giao ước thi đua “Ngành Tư pháp chung sức, góp phần xây dựng nông thôn mới trong công tác thi hành án dân sự”.
Sau thời gian chưa đầy 8 tháng kể từ khi ký kết giao ước thi đua, các nội dung giao ước thi đua đã thực sự đi vào cuộc sống và mang lại những kết quả bước đầu, nhất là trong công tác thi hành án dân sự. Nhờ bám sát cơ sở, phối hợp kịp thời với các tổ chức đoàn thể ở địa phương, làm tốt công tác động viên, giáo dục thuyết phục các đối tượng phải thi hành án và gia đình, đến nay Cơ quan Thi hành án dân sự đã giải quyết xong 27/29 việc thi hành án trên địa bàn xã.
Đáng chú ý hơn là tất cả 27 việc thi hành xong đều do đương sự tự nguyện thi hành, không có vụ việc nào phải tổ chức cưỡng chế thi hành án. Hiện nay, trên địa bàn xã chỉ còn 02 việc thi hành án, Cơ quan Thi hành án dân sự thị xã An Nhơn đang theo dõi và động viên đương sự tự nguyện thực hiện. Hoạt động thi hành dân sự tại địa phương đã góp phần bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, tạo được sự đồng thuận trong cộng đồng dân cư.
Ông Nguyễn Văn Hay, Phó Cục trưởng, Phó Chủ tịch thường trực Hội đồng thi đua khen thưởng của Cục cho biết: “Phong trào thi đua “Ngành Tư pháp chung sức góp phần xây dựng nông thôn mới trong công tác thi hành án dân sự” tại xã Nhơn Lộc đã đem lại những kết qủa tích cực.
Tuy nhiên, đây mới chỉ là bước đầu. Thời gian tới, lãnh đạo Cục sẽ tiếp tục chỉ đạo thực hiện các nội dung giao ước thi đua đã được lãnh đạo Cục và địa phương ký kết, đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong phong trào thi đua yêu nước của ngành trong năm 2013.
2. Báo Pháp luật Việt Nam có bài Giao dịch có lợi cho người chưa thành niên: Sẽ không bị tuyên vô hiệu. Bài báo phản ánh: Một điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự theo khoản 1, Điều 122 Bộ luật Dân sự (BLDS) năm 2005 là “người tham gia giao dịch có năng lực hành vi dân sự”. Tuy nhiên, quy định trên dẫn tới hậu quả rất thiệt thòi cho trẻ em và người không có năng lực hành vi dân sự . Đây là một trong những vướng mắc cần phải nghiên cứu trong quá trình sửa đổi, bổ sung BLDS tới đây.
Chị Hoàng My (Hà Nội) có hai con, một cháu 20 tuổi và một cháu 17 tuổi. Chị dự định sẽ cho hai con một số tiền bằng cách mua nhà để hai con tôi đứng tên trong hợp đồng mua bán nhà và trong giấy chủ quyền. Tuy nhiên, điều băn khoăn của chị là liệu đứa con chưa thành niên (17 tuổi) có đứng tên giao dịch mua nhà được không?
Phân tích hạn chế của quy định về điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự dẫn đến những thắc mắc của người dân nêu trên, ông Đỗ Gia Thắng (Văn phòng Chính phủ) cũng đưa ra ví dụ: Một đứa trẻ khi tham gia đấu giá thì đứa trẻ là người tham gia giao dịch, còn người giám hộ chỉ là người đại diện. Hợp đồng sẽ đứng tên đứa trẻ hay người đại diện? Điều này đang gây khó khăn khi áp dụng. “Luật phải điều chỉnh vấn đề thực tiễn đặt ra. Trường hợp này, nếu bỏ khoản 1, Điều 122 thì bổ sung quy định về giao dịch của người không có năng lực hành vi dân sự”.
Điều 20 BLDS hiện hành về năng lực hành vi dân sự của người chưa thành niên từ đủ 6 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi hiện hành quy định: “Người từ đủ 6 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi khi xác lập, thực hiện giao dịch dân sự phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý, trừ giao dịch nhằm phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày phù hợp với lứa tuổi hoặc pháp luật có quy định khác.
Trong trường hợp người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi có tài sản riêng bảo đảm thực hiện nghĩa vụ thì có thể tự mình xác lập, thực hiện giao dịch dân sự mà không cần phải có sự đồng ý của người đại diện theo pháp luật, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác”. Vận dụng quy định trên trong thực tiễn giải quyết tranh chấp, một số trường hợp đã máy móc tuyên vô hiệu đối với giao dịch mà nếu nó được thực hiện thì sẽ mang lại lợi ích cho người chưa thành niên.
Theo ông Nguyễn Am Hiểu (Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật Dân sự kinh tế, Bộ Tư pháp), người không có năng lực hành vi vẫn có quyền giao dịch dân sự như một đứa trẻ có tài sản cả triệu đô nếu muốn tham gia đấu giá để mua một chiếc xe thì vẫn được, miễn là giao dịch đó phải thực hiện thông qua người đại diện, hoặc phải có sự đồng ý của người đại diện theo pháp luật… (thường là người giám hộ).
Vì vậy, nội dung này được dự kiến sửa đổi, bổ sung như sau: Người chưa đủ 6 tuổi không thể tự mình xác lập, thực hiện giao dịch mà phải do người đại diện theo pháp luật xác lập, thực hiện. Người từ đủ 6 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi có thể tự mình xác lập, thực hiện giao dịch nhằm phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày phù hợp với lứa tuổi hoặc trong các trường hợp luật quy định. Việc xác lập, thực hiện giao dịch trong các trường hợp khác phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý.
Trong trường hợp người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi có tài sản riêng bảo đảm thực hiện nghĩa vụ thì có thể tự mình xác lập, thực hiện giao dịch dân sự mà không cần phải có sự đồng ý của người đại diện theo pháp luật, trừ trường hợp luật có quy định khác. Trong trường hợp người chưa thành niên xác lập, thực hiện một giao dịch không phù hợp với năng lực hành vi dân sự và gây bất lợi cho chính họ thì người đại diện theo pháp luật của người này có quyền hủy bỏ hoặc thay đổi nội dung giao dịch.
Qua đó, sẽ bảo đảm không máy móc tuyên vô hiệu đối với giao dịch đã đem lại lợi ích cho chính người chưa thành niên, đồng thời quyền và lợi ích chính đáng của người thứ ba đã xác lập giao dịch với người chưa thành niên được bảo vệ.
Giải pháp này cũng được quy định trong BLDS Nhật Bản. Cố vấn trưởng Dự án JICA, ông Nishioka chia sẻ: BLDS Nhật Bản cho phép trẻ vị thành niên tham gia kinh doanh, khi đó trẻ vị thành niên được phép thực hiện một hoặc nhiều hoạt động kinh doanh sẽ có khả năng thực hiện quyền như một người thành niên tham gia kinh doanh trong cùng lĩnh vực.
III- CÁC THÔNG TIN KHÁC
Trang Tapchitaichinh.vn có bài Tổng kết thi hành Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh BĐS: Nhiều bất cập đòi hỏi phải hoàn thiện. Bài báo đưa tin: Đây là nhận định của Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trịnh Đình Dũng về quá trình thi hành Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản (BĐS) tại Hội nghị Tổng kết thi hành Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh BĐS và Nghị quyết số 19/2008/QH12 do Bộ Xây dựng chủ trì tổ chức. Hội nghị cũng chứng kiến sự tham gia của đại diện các bộ, ngành, đơn vị như Bộ Tư pháp, Bộ Công An, Sở Xây dựng một số tỉnh thành khu vực phía Bắc, Hiệp hội BĐS Việt Nam, Tổng hội Xây dựng, Tổng Công ty Viglacera...
Theo Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng, quá trình thực thi 2 Luật nêu trên đã không thể hiện rõ vai trò của Nhà nước trong việc tạo điều kiện có nhà ở cho người dân.Vấn đề về nhà ở đã được Nhà nước, Chính phủ, người dân cũng như doanh nghiệp (DN) quan tâm từ nhiều năm nay, nhưng làm thế nào để nó toàn diện thì phải hoàn thiện nó. Đáng chú ý trong chiến lược phát triển nhà ở quốc gia, các quy định về phát triển nhà ở xã hội còn bất cập, gây khó khăn cho người dân cũng như các chủ đầu tư: quy định không được bán, không được mua, quy định về số tầng cao...
Ở một góc độ khác, đối với các quốc gia khác nhau thì có quan điểm về sở hữu nhà ở khác nhau. Chính phủ những nước đó rất muốn người dân mua để họ tự chủ, tự có trách nhiệm bảo vệ tài sản của mình. Còn Việt Nam, Nhà nước rất khuyến khích thuê. Vì vậy, phải có cơ chế thuê, thuê mua. Ngoài ra, nhiều quy định nội dung trong 2 Luật còn nhiều chồng chéo. Luật hiện hành chưa đưa ra khung pháp lý, làm hạn chế nguồn tín dụng cho thị trường; chưa mở rộng đối tượng là người nước ngoài sở hữu nhà ở tại Việt Nam...
Bộ trưởng khẳng định, sau khi dự thảo lần 1, Bộ sẽ trình sửa đổi, bổ sung 2 luật này trước Thường vụ Quốc hội cũng như các đại biểu quốc hội vào khoảng kỳ họp quốc hội thứ nhất năm 2015.
Liên quan tới vấn đề thủ tục, quy định về quản lý, phát triển nhà ở xã hội, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam cho biết, trong nội dung sửa đổi sắp tới, dự kiến sẽ mở rất rộng các khái niệm. Điển hình, khái niệm về nhà ở xã hội sẽ được hiểu là bất cứ loại nhà ở nào có hỗ trợ của Nhà nước. Ngoài ra, những đối tượng từ trước vốn nằm ngoài 2 đạo luật này như khu công nghiệp, cụm công nghiệp ...cũng sẽ được bổ sung vào khung quản lý.
Đáng chú ý nhất trong các nội dung đề xuất sửa đổi, bổ sung, là quan điểm Luật Nhà ở sửa đổi dự kiến sẽ bỏ các quy định về cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, thay vào đó bổ sung các quy định liên quan đến công nhận quyền sở hữu nhà ở. Đồng thời, một nội dung khác cũng nhận được quan tâm lớn là bổ sung quy định yêu cầu UBND tỉnh phải lập kế hoạch phát triển hàng năm, năm năm cũng như dài hạn để tránh hiện tượng đầu tư tràn lan, không theo quy hoạch, mất cân đối cung – cầu nhà ở...
Hầu hết các ý kiến của đại diện doanh nghiệp như Vingroup hay HUD đều xoay quanh hướng đề xuất giải quyết những bất cập tồn tại từ lâu liên quan tới cơ chế quản lý khu chung cư, làm rõ cơ chế chuyển nhượng QSD đất giữa chủ đầu tư cấp 1 cho cấp 2: không cần có GCNQSDĐ mà chỉ cần có quyết định giao đất của Thành phố cho chủ đầu tư cấp 1 và đất đã đầu tư hạ tầng tương ứng.
Theo ông Lê Khắc Hiệp, Phó Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Vingroup, rất cần quan tâm và khơi thông cho đối tượng người nước ngoài được mua và sở hữu nhà ở tại Việt Nam: Không hạn chế điều kiện mua, quyền và nghĩa vụ, đơn giản thủ tục...trừ hạn chế mua nhà ở xã hội. Điều này cũng trùng với chỉ đạo của Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng với hướng: BĐS tại Việt Nam dù cho thuộc sở hữu của người nước ngoài, nhưng họ cũng không thể mang đi đâu được. Vì vậy, đại diện của Vingroup cho rằng: nếu được thì hãy cho họ mua 2 thậm chí 3 căn nhà.
Theo TS. Phạm Sỹ Liêm, nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng, vấn đề phát triển nhà ở cần được gắn liền với khái niệm chỗ ở - "nhiều hơn 1 mái che trên đầu" – theo định nghĩa của UN-Habitat. Tư duy chỗ ở cần được quán triệt trong phát triển nhà ở. "Ngoài ra, Việt kiều, người nước ngoài được mua, sở hữu nhà ở tại Việt Nam cần phải nhận được cơ chế thông thoáng hơn. ở một góc độ khác, vấn đề tạo điều kiện cho hộ thu nhập thấp kiếm được thu nhập ngay tại chỗ ở của mình" cũng được ông Liêm nhấn mạnh. Thêm vào đó, TS. Phạm Sỹ Liêm cũng đề xuất: Nhà ở công nhân phải xây thành phố phường, chứ không phải "trại lính" như hiện nay. "Trong Chính sách nhà ở quốc gia, chúng ta chưa rõ ràng chính sách Nhà ở xã hội. Đúng nghĩa, nhà ở xã hội là để dành cho trẻ em lang thang cơ nhỡ, người già (nhà tế bần). Nhà nước tạo điều kiện cho người dân thuê nhà ở công, tạo điều kiện cho người thu nhập thấp được vay dài hạn để mua nhà ở phổ cập... Chính sách cho nhà ở xã hội còn chậm phát triển, hiện tượng tách rời phát triển nhà ở và chỗ ở còn phổ biến, thiếu hiệu lực pháp lý. Tại sao không đề cập tới hợp tác xã nhà ở? – Đây là một khiếm khuyết lớn của Luật".
Liên quan tới mối liên hệ giữa phát triển nhà ở, thị trường BĐS với phát triển đô thị, ông Liêm cho rằng cần đặc biệt ưu tiên phát triển nhà ở xã hội tại các khu đô thị đa chức năng. Theo ông, hiện nhà ở chiếm 60-70% của bộ mặt đô thị vì vậy chăm lo kiến trúc nhà ở chính là để đảm bảo bộ mặt đô thị. Về câu chuyện giá BĐS còn quá cao, lý do nằm ở giá đất ở thị trường cấp 1 vẫn cao. Trong cơ cấu giá thành sản phẩm BĐS, có tới 70% là giá đất. Ngược lại, 30% giá đất trong giá thành tại các quốc gia phát triển. Nghịch lý này rõ ràng cần được giải quyết triệt để từ những chính sách chuẩn bị sửa đổi ra đời.
Vấn đề nhà ở phổ cập phải là trung tâm của Luật kinh doanh BĐS. Luật nên đưa ra hành lang pháp lý, chứ không phải liệt kê những điều được làm, không được làm (Ví dụ như chung cư mi ni tới khi ra đời và phát triển nhưng tận đến bây giờ chúng ta mới dần công nhận và cấp sổ đỏ). Luật Kinh doanh BĐS cần chú ý không để xảy ra chồng chéo, mâu thuẫn với các luật Kinh tế, Luật đấu thầu... Cơ chế góp vốn thiếu tính pháp lý là nguyên nhân chính của những kiện cáo, tranh chấp hiện nay.
Cũng bức xúc về chính sách phát triển nhà ở xã hội, ông Nguyễn Ngọc Thành, Chủ tịch Hiệp hội BĐS Hải Phòng khẳng định: Cần có chính sách hoàn hảo về phát triển nhà ở xã hội, cần có quy hoạch phù hợp ở từng địa phương – giải quyết vấn đề cung – cầu. Phát triển tự phát, cung - cầu lệch, đây là điều mà Chính sách phải tính tới. Điểm thứ hai, vẫn chưa có quy định chuẩn về khái niệm, thuật ngữ trong các văn bản luật. Cần chuẩn hóa trong hệ thống pháp luật. Cơ cấu quản lý cũng cần được điều chỉnh. Quản lý sử dụng nhà chung cư cũng còn quá nhiều bất cập: đề xuất thêm một chương trong Luật. Sản phẩm này hình thành do 3 yếu tố: Công trình, quản lý, tiện ích nên rất phức tạp. Khái niệm về sử dụng chung đã không còn phù hợp với thực tiễn.
Một trong nhiều vấn đề các chuyên gia và DN quan tâm, chính là chính sách mua nhà, sở hữu nhà ở dành cho người nước ngoài tại Việt Nam, Việt kiều. Theo ông Tạ Nguyên Ngọc, UB về người Việt Nam ở nước ngoài, luật hiện hành đang có nhiều bất cập, rào cản cho việc sở hữu nhà, mua nhà tại Việt Nam dành cho người nước ngoài và Việt kiều. Tiêu biểu là liên quan tới quy định được phép cư trú từ 3 tháng trở lên tại Việt Nam, đã có độ vênh giữa các văn bản luật định như Luật cư trú 81/2006 với Nghị định 71...
Về điều này, Thứ trưởng Nguyễn Trần Nam cho rằng, quan điểm mua, sở hữu nhà đối với người nước ngoài, Việt kiều của Nhà nước hiện rất "thoáng". Duy chỉ có yêu cầu về đảm bảo an ninh quốc gia, chống phản động... nên buộc phải lập quy định cư trú trên 3 tháng. Cũng theo ông Nam, do nội dung sửa đổi, bổ sung hai đạo Luật khá lớn, chi tiết nên đòi hỏi nhiều thời gian. Dự kiến, Bộ cùng các cơ quan, đơn vị liên quan sẽ tập trung để hoàn thành Dự thảo trong 2014 và trình Quốc hội, Chính phủ trong đầu năm 2015.