I- THÔNG TIN NỔI BẬT
Báo Nhân dân điện tử có bài Trung Quốc cử tàu cá tới Trường Sa là vi phạm chủ quyền Việt Nam. Bài báo đưa tin: Ngày 9-5-2013, tại cuộc họp báo thường kỳ của Bộ Ngoại giao, trả lời câu hỏi của phóng viên đề nghị cho biết phản ứng của Việt Nam trước việc ngày 6-5-2013 Trung Quốc cử đoàn 32 tàu cá đi đánh bắt ở khu vực quần đảo Trường Sa, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lương Thanh Nghị nêu rõ:
“Chúng tôi rất quan tâm tới thông tin trên và sẽ theo dõi sát các diễn biến liên quan đến vấn đề này.
Mọi hoạt động của các bên ở khu vực Biển Đông cần phải tuân thủ luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982, tôn trọng chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của các nước liên quan.
Việt Nam khẳng định chủ quyền đối với quần đảo Trường Sa. Mọi hoạt động của các bên ở khu vực này mà không được sự chấp thuận của Việt Nam là vi phạm chủ quyền của Việt Nam”.
II- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Lao động có bài Vụ tự ý bán tài sản thi hành án ở Bà Rịa - Vũng Tàu: Hoãn tuyên án nguyên Cục trưởng Thi hành án dân sự. Bài báo phản ánh: Ngày 8.5, TAND tỉnh tiếp tục phiên tòa sơ thẩm xét xử 3 bị cáo: Trần Văn Mười - nguyên Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự (THADS) tỉnh BRVT, Lê Minh Huy Hoàng - nguyên chấp hành viên Chi cục THADS TP.Vũng Tàu và Hoàng Anh Linh - nguyên chấp hành viên Cục THADS tỉnh (khi bị bắt nguyên là chuyên viên nội chính Văn phòng Tỉnh ủy BRVT) về tội “lợi dụng chức vụ, quyền hạn...”.
Theo thông báo của chủ tọa phiên tòa tại phiên xử ngày 6.5, HĐXX sẽ tuyên án vào chiều 8.5. Tuy nhiên, tại phiên xử chiều 8.5, HĐXX vẫn chưa tuyên án. Sau khi tiếp tục xét hỏi 3 bị cáo, HĐXX lại thông báo hoãn phiên tòa vì thiếu một số nhân chứng quan trọng.
2. Báo Pháp luật và Xã hội có bài Vụ tranh chấp vay nợ tại tỉnh Thái Nguyên: Tòa… “đá hậu” thi hành án. Bài báo phản ánh: Trong thời gian tháng 9 và 10-2008, ông Trần Văn Toản, SN 1976, trú tại tổ 9, phường Túc Duyên, TP Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên có cho bà Đinh Thu Thủy, SN 1976, trú tại tổ 21, phường Trưng Vương, TP Thái Nguyên vay 2 lần tiền, tổng là 800 triệu đồng. Đến hạn thanh toán, ông Toản đòi nhiều lần nhưng bà Thủy không trả, cực chẳng đã ông Toản đã phải khởi kiện bà Thủy ra tòa.
Ngày 11-8-2009, TAND TP Thái Nguyên đã ra Quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời (ADBPKCTT) số 06, phong tỏa tài sản là ngôi nhà 4 tầng trên thửa đất 80m2 của bà Thủy tại tổ 21, phường Trưng Vương, TP Thái Nguyên để đảm bảo cho việc thi hành án (THA). Bản án dân sự sơ thẩm số 45 ngày 30-11-2009 của TAND TP Thái Nguyên quyết định, buộc bà Thủy phải thanh toán trả cho ông Toản số tiền 800 triệu đồng. Nhưng bà Thủy đã kháng cáo với lý do nhà, đất trên bà đã bán cho vợ chồng ông Hạ Văn Quy, bà Đinh Thị Thanh Tân từ tháng 5-2008, hợp đồng chuyển nhượng có xác nhận của UBND phường Trưng Vương(?).
Bản án dân sự phúc thẩm số 07 ngày 21-2-2011 của TAND tỉnh Thái Nguyên nhận định, quyết định ADBPKCTT số 06 ngày 11-8-2009 của TAND TP Thái Nguyên là chưa có căn cứ nên đã tuyên hủy toàn bộ bản án dân sự sơ thẩm để giải quyết lại từ đầu. Bản án dân sự sơ thẩm số 44 (lần 2 – PV) ngày 29-9-2011 của TAND TP Thái Nguyên cho rằng Quyết định ADBPKCTT số 06 đương nhiên đã bị hủy bởi Tòa phúc thẩm. HĐXX quyết định buộc bà Thủy phải thanh toán cho ông Toản số tiền 800 triệu đồng.
Ngày 14-5-2010, sau khi ông Toản có đơn yêu cầu THA, Chi cục THA dân sự TP Thái Nguyên đã ra Quyết định số 957/QĐ-THA, buộc bà Thủy phải thanh toán trả ông Toản số tiền đã vay.
Ngày 16-9-2010, Chi cục THA dân sự TP Thái Nguyên ra Quyết định số 03/QĐ-THA, tiếp tục thi hành quyết định THA số 957 ngày 14-5-2010. Ngày 22-9-2010, Chi cục THA dân sự TP Thái Nguyên đã ra quyết định kê biên tài sản của bà Thủy là ngôi nhà 4 tầng, trên thửa đất 80m2, tại tổ 21, phường Trưng Vương, TP Thái Nguyên.
Trở lại việc mua bán nhà giữa bà Thủy và vợ chồng ông Quy, bà Tân hồi tháng 8-2008. Khi đó, hợp đồng chuyển nhượng mới chỉ có xác nhận của UBND phường Trưng Vương, chứ hai bên chưa đến cơ quan có thẩm quyền làm thủ tục sang tên đổi chủ. Nên khi thấy ngôi nhà của bà Thủy là đối tượng để THA thì vợ chồng ông Quy, bà Tân đã kiện bà Thủy ra tòa về việc tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất và tải sản gắn liền trên đất.
Ngày 14-9-2012, TAND TP Thái Nguyên ra Quyết định số 03/2012/QĐDS (Quyết định 03), buộc đương sự thực hiện quy định về hình thức của hợp đồng. Buộc bà Thủy và ông Quy, bà Tân phải đến cơ quan Nhà nước có thẩm quyền để thực hiện quy định về hình thức hợp đồng của Hợp đồng chuyển quyền sử dụng 80m2 đất thổ cư tại tổ 21, phường Trưng Vương, TP Thái Nguyên… Mục 4 Quyết định 03 yêu cầu: “Các đương sự có tên trên và cơ quan Nhà nước có thẩm quyền thực hiện thủ tục chuyển nhượng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất nói trên thực hiện Quyết định này theo quy định của pháp luật”(?).
Ngay sau đó, UBND TP Thái Nguyên đã làm thủ tục chuyển nhượng và cấp “sổ đỏ” cho vợ chồng ông Tân, bà Quy.
Ông Toản bức xúc, trong khi Chi cục THA dân sự TP Thái Nguyên đã tiến hành kê biên tài sản nhà, đất của bà Thủy để THA thì TAND TP Thái Nguyên lại ra Quyết định 03 tréo ngoe, buộc bà Thủy phải chuyển nhượng nhà, đất cho vợ chồng ông Quy, bà Tân. Phải chăng đây là việc móc nối cho bà Thủy tẩu tán tài sản, làm khó cho cơ quan THA và gây thiệt hại cho gia đình tôi? Quyết định 03, Thẩm phán Hoàng Thúy Kiên căn cứ vào Điều 41 Bộ luật tố tụng Dân sự 2005, quy định nhiệm vụ, quyền hạn của Thẩm phán để yêu cầu cơ quan Nhà nước… là trái thẩm quyền, trái pháp luật.
Theo văn bản số 56 ngày 28-1-2013 của Chi cục THA dân sự TP Thái Nguyên trả lời đơn của ông Trần Văn Toản, thì việc tranh chấp tài sản đã bị Chi cục THA dân sự TP Thái Nguyên ra quyết định kê biên của bà Thủy với vợ chồng ông Quy, bà Tân đã được TAND TP Thái Nguyên và TAND tỉnh Thái Nguyên thụ lý giải quyết và có quyết định đình chỉ, nhưng sau đó ngày 14-9-2012, TAND TP Thái Nguyên đã ban hành Quyết định số 03… Căn cứ vào quyết định trên, ngày 1-10-2012, UBND TP Thái Nguyên đã cấp “sổ đỏ” cho hộ ông Quy, bà Tân đối với tài sản đã bị ADBPKCTT và kê biên THA của bà Thủy. Văn bản này còn cho biết: Ngày 8-1-2013, khối nội chính, Ban chỉ đạo THA dân sự TP Thái Nguyên dưới sự chủ trì của đồng chí Bí thư Thành ủy đã có buổi làm việc để làm rõ quá trình thi hành vụ việc trên. Đồng chí Bí thư Thành ủy đã có kết luận và yêu cầu cơ quan có thẩm quyền phải ra quyết định thu hồi “sổ đỏ” của ông Quy, bà Tân để Chi cục THA dân sự TP Thái Nguyên tiếp tục thi hành vụ việc đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho người được THA.
3. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Có nên cấm người “tưng tưng” lập gia đình?. Bài báo phản ánh: Con bị “tưng tưng”, cha mẹ vì thương con nên vẫn cố tìm cách dựng vợ gả chồng, dẫn đến nhiều hệ quả rắc rối khó lường về sau. Nhiều chuyên gia cho rằng nên sửa đổi quy định để có thể hạn chế được chuyện này…
Khoản 2 Điều 10 Luật Hôn nhân và Gia đình hiện hành quy định người bị mất năng lực hành vi dân sự bị cấm kết hôn. Theo một thẩm phán chuyên xử án ly hôn ở TAND TP.HCM, quy định này thiếu chặt chẽ ở chỗ những trường hợp mắc bệnh tâm thần nhẹ (chỉ “hâm hâm”, “tưng tưng”, chưa mất tỉnh táo hoàn toàn) chưa hẳn là mất năng lực hành vi dân sự mà chỉ bị hạn chế năng lực hành vi dân sự. Vậy họ có bị cấm kết hôn không? Luật không quy định nên về mặt pháp lý, họ vẫn có quyền kết hôn. Chưa kể, họ vẫn có những lúc tỉnh táo bình thường, vẫn có nhu cầu lập gia đình và cần được tôn trọng, nếu cấm thì có thể vi phạm nhân quyền.
Tuy nhiên, theo luật sư Nguyễn Hải Vân (Giám đốc Công ty Luật hợp danh Đông Á, TP.HCM), nên cấm người “tưng tưng” lập gia đình bởi sẽ để lại những hệ lụy rắc rối khó lường, để lại sự thiệt thòi, đau khổ cho người bạn đời của họ. Hậu quả của những cuộc hôn nhân này thường nặng nề, tạo ra gánh nặng cho gia đình và xã hội. Chẳng hạn người chồng khi lên cơn sẽ mắng chửi, đánh đập vợ con, có khi còn gây ra tội ác. Còn người vợ nếu mắc bệnh chưa chắc đã sinh ra được những đứa con bình thường, khỏe mạnh. Ngay cả khi đứa trẻ sinh ra bình thường thì trong quá trình chung sống, những biểu hiện không bình thường của cha (mẹ) sẽ ảnh hưởng xấu đến tâm sinh lý của trẻ...
Theo luật sư Trần Công Ly Tao (Đoàn Luật sư TP.HCM), thực tế khó quản lý việc người “tưng tưng” kết hôn vì để xác định một người có bị mất năng lực hành vi dân sự hay không thì phải có quyết định của tòa. Cho nên một khi gia đình người “tưng tưng” không yêu cầu tòa tuyên bố thân nhân mất năng lực hành vi dân sự, đồng thời giấu nhẹm thì cán bộ hộ tịch rất dễ bị qua mặt và cho đăng ký kết hôn. Chưa kể, không ít trường hợp cha mẹ cưới vợ gả chồng cho con mà không thèm đi đăng ký kết hôn, chỉ tổ chức đám hỏi, đám cưới và chính quyền cơ sở không thể can thiệp được.
Luật sư Ly Tao đề xuất nên bổ sung quy định theo hướng cán bộ hộ tịch phải có trách nhiệm kiểm tra, xem xét nếu phát hiện người đến đăng ký kết hôn có biểu hiện không bình thường. Cán bộ hộ tịch có trách nhiệm kiến nghị cơ quan chuyên môn về y tế kiểm tra sức khỏe để làm cơ sở cho việc kết hôn, đồng thời cũng có thể yêu cầu tòa ra tuyên bố, dù biết thời gian chờ giải quyết vụ việc bị kéo dài.
Còn theo Bộ Tư pháp, nếu luật quy định cấm kết hôn đối với người mắc bệnh tâm thần hoặc bệnh khác mà không có khả năng nhận thức và làm chủ hành vi sẽ dễ dàng thực hiện hơn. Cán bộ hộ tịch chỉ cần căn cứ vào những biểu hiện bên ngoài, nếu có nghi ngờ người kết hôn có biểu hiện không bình thường về tâm thần thì sẽ yêu cầu họ phải xuất trình giấy khám sức khỏe.
4. Báo Dân Việt có bài Bắt đền chủ tịch xã vì... ế vợ. Bài báo phản ánh: Chuyện cười ra nước mắt này xảy ra ở huyện Kiến Thụy (Hải Phòng). Trước kia chỉ có xã Lập Lễ (Thủy Nguyên) “nổi tiếng” vì phụ nữ lấy chồng ngoại thì nay thực tế này đã lan ra nhiều xã ở Hải Phòng.
Gia đình ông N.V.H ở thôn Quần Mục (xã Đại Hợp, huyện Kiến Thụy) bỗng dưng… nổi tiếng vì sự kiện ông lên tận UBND xã… bắt đền chủ tịch vì đứa con trai duy nhất không lấy được vợ. Chuyện là anh T con trai ông H bị người yêu bỏ đi lấy chồng Hàn Quốc khi họ sắp đến ngày dạm hỏi.
Nhà chỉ có độc đinh, ông H lo lắng đứng ngồi không yên, bức xúc quá, ông chạy lên UBND xã làm ầm ĩ, “bắt đền” xã về việc để gái làng đi lấy chồng nước ngoài hết. Chủ tịch UBND xã Đại Hợp, bà Phạm Thị Thúy chỉ biết an ủi và khuyên ông bình tĩnh về nhà tìm phương án lấy vợ xa cho con vì xã cũng bó tay.
Kể về nỗi bức xúc “chính đáng” này, bà Phạm Thị Thúy chia sẻ: Xã Đại Hợp hiện có tới 800 cô gái lấy chồng nước ngoài. Trong đó có nhiều gia đình có tới 3-4 con gái xuất ngoại. Xã đã tính chi li: 6% gia đình có 2 con lấy chồng nước ngoài, 1,4% gia đình có 3 con lấy chồng nước ngoài, và 1,4% gia đình có 4 con lấy chồng nước ngoài.
Sự khan hiếm phụ nữ tác động đến quy luật cung - cầu trong việc tìm kiếm bạn đời của nam giới ở xã. Hiện, cứ 1 nam giới lấy vợ cùng xã thì có 2 nam giới lấy vợ ngoài xã. UBND xã rất đau đầu nhưng không có cách nào để níu kéo con gái làng ở lại được bởi hôn nhân là quyền tự do của mỗi người.
Tại Hải Phòng trước kia chỉ có xã Đại Hợp (huyện Kiến Thụy) và Lập Lễ (huyện Thủy Nguyên) có nhiều cô gái lấy chồng nước ngoài, thì hiện đã lan ra nhiều xã khác và trở thành phong trào ở các làng quê như ở xã Phục Lễ, Phả Lễ (Thủy Nguyên), xã Đoàn Xá, Tú Sơn (Kiến Thụy)… Người ta chỉ biết rằng con gái ở các vùng quê này đắt chồng đến nỗi vừa lớn lên, người làng chưa kịp nhìn kỹ nó xấu đẹp thế nào đã vội theo chồng về xứ người.
Bí thư Đoàn xã Lập Lễ, anh Vũ Hồng Hà cũng cho biết, 80% gái làng lấy chồng nước ngoài. Vì thế, làng chỉ còn lại toàn… đàn ông, trai làng chủ yếu lấy vợ ở các nơi khác, nhất là các tỉnh vùng cao. Ngay cả phong trào Đoàn, khi cần có con gái cũng phải sang xã bên mượn.
Thực tế tại các xã này, lãnh đạo xã cũng bất lực, bởi “không có luật nào cấm gái làng lấy chồng nước ngoài”. Hơn nữa, ngay cả con các vị lãnh đạo xã cũng lấy chồng nước ngoài như trường hợp con gái ông Chủ tịch UBND xã Lập Lễ. Người ta lo ngại, nếu tỷ lệ trai gái không cân bằng, sẽ có lúc xảy ra những vấn đề phức tạp hơn…