I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Thừa phát lại: “Ế” vì bị “làm khó”. Bài báo phản ánh: Ngoài các khó khăn khi xác minh điều kiện thi hành án hay tống đạt, các văn phòng thừa phát lại còn đang đối mặt với thực tế là rất ít người dân nhờ thi hành án.
Chế định thừa phát lại ra đời với kỳ vọng sẽ giúp chia sẻ gánh nặng công việc với ngành thi hành án, tòa án. Nhưng hiện nay, các văn phòng thừa phát lại đang gặp rất nhiều khó khăn vì nhiều cơ quan chức năng không hợp tác...
Vừa qua, Văn phòng Thừa phát lại quận Tân Bình (TP.HCM) đi xác minh về chiếc xe của một người phải thi hành án tại Phòng CSGT đường bộ - đường sắt TP.HCM. Sau khi liên hệ, đề nghị và chờ, cuối cùng cái mà văn phòng này nhận được chỉ là một công văn từ chối hợp tác.
Theo đó, Phòng CSGT đường bộ - đường sắt TP.HCM đã viện dẫn Thông tư số 37/2010 của Bộ Công an rồi từ chối cung cấp thông tin vì cho rằng Văn phòng Thừa phát lại quận Tân Bình không cung cấp được… giấy giới thiệu của cơ quan thi hành án dân sự.
Theo Văn phòng Thừa phát lại quận Tân Bình, yêu cầu này của Phòng CSGT đường bộ - đường sắt TP.HCM là hoàn toàn không hợp lý vì bản thân văn phòng thừa phát lại có chức năng trực tiếp tổ chức thi hành các bản án, quyết định của tòa và xác minh điều kiện thi hành án theo Nghị định 61 ngày 24-7-2009 của Chính phủ. Ngoài ra, ngành thi hành án cũng không thể cấp giấy giới thiệu cho các văn phòng thừa phát lại bởi việc này không thuộc thẩm quyền của họ.
Tương tự, vụ khác, Văn phòng Thừa phát lại quận 8 liên hệ xác minh điều kiện thi hành án tại Phòng CSGT đường bộ - đường sắt TP.HCM thì cơ quan này yêu cầu phải cung cấp các văn bản của tòa cùng hợp đồng ủy quyền giữa văn phòng thừa phát lại với người được thi hành án. Yêu cầu này đã làm khó văn phòng thừa phát lại bởi theo bà Vũ Thị Trường Hạnh (Trưởng Văn phòng Thừa phát lại quận 8), về nguyên tắc, hợp đồng dịch vụ giữa đương sự và văn phòng thừa phát lại là bí mật và không thể cung cấp cho phía cơ quan công an.
Nếu như một số cơ quan chỉ gây khó dễ, yêu cầu này yêu cầu kia như trên thì ngành ngân hàng lại thẳng thừng từ chối khi các văn phòng thừa phát lại đề nghị phối hợp xác minh thông tin tài khoản của người phải thi hành án.
Trước đây, Văn phòng Thừa phát lại quận Tân Bình xác minh tài khoản của người phải thi hành án tại Ngân hàng Vietcombank Chi nhánh TP.HCM thì bị từ chối. Lý do là ngân hàng này căn cứ vào Công văn hướng dẫn số 7102 của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Theo đó, công văn của Ngân hàng Nhà nước cho rằng thừa phát lại là tổ chức hành nghề thừa phát lại chứ không phải là một cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật nên các ngân hàng không có nghĩa vụ phải hợp tác.
Ông Nguyễn Năng Quang (Trưởng Văn phòng Thừa phát lại quận Tân Bình) cho biết vừa rồi văn phòng của ông đã phải năn nỉ đương sự đến để thanh lý hợp đồng vì không thể xác minh cũng như không thể trực tiếp thi hành án được. “Người dân biết được cái khó của mình nên họ thông cảm. Nhưng chính họ cũng rất bức xúc. Họ còn muốn xin công văn từ chối cung cấp thông tin của những cơ quan này để khởi kiện ra tòa” - ông Năng nói.
Theo bà Nguyễn Thị Hạnh (Văn phòng Thừa phát lại quận 1), không chỉ gặp khó trong việc xác minh điều kiện thi hành án, các văn phòng thừa phát lại còn gặp phải khó khăn khi đi tống đạt văn bản của tòa hay của cơ quan thi hành án. Nhiều trường hợp văn phòng thừa phát lại đi xuống các địa phương tống đạt giấy tờ thì cán bộ địa phương thể hiện rõ thái độ bất hợp tác. Các cán bộ này cho rằng văn phòng thừa phát lại không phải là cơ quan nhà nước có thẩm quyền nên họ không có nghĩa vụ phải phối hợp.
Ông Nguyễn Năng Quang kể: Có những vụ sau khi giúp văn phòng của ông tống đạt hay niêm yết giấy tờ, cảnh sát khu vực đã bị “cấp trên la cho một trận”. Từ đó, họ không dám hợp tác nữa.
Liên quan đến chuyện tống đạt này, theo chỉ đạo của TAND TP.HCM, từ ngày 1-7-2012, các tòa trên địa bàn TP không tiếp tục ký hợp đồng với các văn phòng thừa phát lại để tống đạt văn bản nữa. Vì vậy, hiện các văn phòng thừa phát lại chỉ còn tống đạt văn bản của ngành thi hành án. Thế nhưng hiện số lượng văn bản mà các cơ quan thi hành án dân sự chuyển qua cũng chẳng được bao nhiêu.
Bà Vũ Thị Trường Hạnh (Trưởng Văn phòng Thừa phát lại quận 8) cho biết văn phòng của bà ký hợp đồng tống đạt cho bốn Chi cục Thi hành án dân sự. Thế nhưng có những chi cục gần hai tháng trời không có văn bản, tài liệu nào chuyển qua để tống đạt.
Theo Nghị định 61, thừa phát lại được làm bốn loại việc sau: Thực hiện việc tống đạt theo yêu cầu của tòa hoặc cơ quan thi hành án dân sự; lập vi bằng theo yêu cầu của cá nhân, cơ quan, tổ chức; tham gia xác minh điều kiện thi hành án; trực tiếp tổ chức thi hành các bản án, quyết định của tòa theo yêu cầu của đương sự.
Tuy nhiên, hiện nay ngoài các khó khăn bộn bề trong khâu xác minh điều kiện thi hành án hay tống đạt giấy tờ, các văn phòng thừa phát lại còn đang đối mặt với một thực tế là rất ít người dân nhờ trực tiếp tổ chức thi hành án. Do đó, hoạt động của các văn phòng hầu như chỉ tập trung vào chuyện lập vi bằng. Hầu hết các trưởng văn phòng thừa phát lại đều cho biết việc ít nên buộc phải giảm số lượng nhân viên và cố gắng duy trì hoạt động. Thậm chí có văn phòng đã phải khất nợ lương nhân viên!
2. Báo Pháp luật Việt Nam có bài “Khóc dở, mếu dở” khi “con nợ” tẩu tán tài sản!. Bài báo phản ánh: Thi hành Quyết định của tòa, Chi cục THADS huyện Phú Lương yêu cầu bên vay nợ phải trả cho chủ nợ số tiền gốc và lãi hơn 3 tỷ đồng. Tuy nhiên, trong quá trình thi hành án, cơ quan có quyền cưỡng chế tài sản để đảm bảo việc thi hành án cũng phải “bó tay” khi “con nợ” đã “nhanh tay” chuyển dịch hợp pháp toàn bộ tài sản có giá trị trước ngày quyết định hòa giải thành...
Theo Quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự số 02 ngày 28/1/2011, của TAND huyện Phú Lương thì ông Vũ Văn Chiến và vợ Trần Thị Huyền (Xóm 7, xã Sơn Cẩm, huyện Phú Lương) có trách nhiệm phải trả cho ông Nguyễn Văn Hiếu (trú tại tổ 3, Phan Đình Phùng, TP. Thái Nguyên) số tiền cả gốc và lãi 3,020 tỷ đồng. Thực hiện quyết định của tòa, ngày 29/1/2011, ông Hiếu có đơn yêu cầu THA và cung cấp các thông tin liên quan đến tài sản của ông Chiến, bà Huyền. Ngày 8/2/2011 Chi cục THADS huyện Phú Lương ra Quyết định THA để thực hiện theo yêu cầu của ông Hiếu.
Do tài sản nằm trên địa bàn thành phố nên Chi cục THADS huyện Phú Lương đã ủy thác về Chi cục THADS TP. Thái Nguyên thực hiện và ngày 27/7/2011, đơn vị này ra Quyết định THA để triển khai vụ việc nói trên. Khoảng 10 tháng sau, ngày 25/5/2012 thì Chi cục THADS TP. Thái Nguyên ra Quyết định số 65 trả lại đơn yêu cầu THA. Lý do trả đơn được Chi cục THADS TP. Thái Nguyên giải thích: “tại biên bản xác minh ngày 25/5/2012, ông Chiến, bà Huyền tại địa phương không có tài sản, không có điều kiện để thi hành án”.
Cho rằng “con nợ” rắp tâm chiếm đoạt tài sản, trốn trách trách nhiệm trả nợ bằng cách qua mặt cơ quan chức năng để tẩu tán tài sản, ông Hiếu làm đơn khiếu nại lên nhiều cơ quan như Thanh tra Bộ Tư pháp, Tổng cục THADS Bộ Tư pháp, Cục THADS tỉnh Thái Nguyên, và Báo PLVN để “kêu cứu”.
Trước khiếu nại của ông Hiếu, Cục THADS tỉnh Thái Nguyên cũng đã kiểm tra, xem xét lại toàn bộ quá trình giải quyết của cấp dưới liên quan tới sự việc này. Theo Cục THADS tỉnh Thái Nguyên, các tài sản mà ông Hiếu cung cấp và đề nghị cơ quan THA áp dụng biện pháp cưỡng chế tài sản của người phải thi hành gồm: Cổ phần tại phòng khám Đa khoa Minh Đức, 1 xe Camry BKS 20L-1475 mang tên Vũ Văn Chiến, Quyền sử dụng đất 100m2 tại phường Quang Vinh, và 68 m2 tại phường Quan Triều, TP. Thái Nguyên.
Trên cơ sở tài liệu có trong hồ sơ và Cục THADS tỉnh xác minh bổ sung thể hiện: Chủ đầu tư Phòng khám Đa khoa Minh Đức từ ngày 12/11/2007 đến ngày xác minh là bà Trần Thị Minh Thu, ông Chiến không có tiền, tài sản góp, đầu tư tại đây. Không có việc mua bán máy thiết bị y tế CTCANNER giữa Cty thiết bị y tế Hà Tuyên với ông Chiến như ông Hiếu cung cấp với cơ quan THA. Quyền sử dụng đất tại 2 thửa đất ở phường Quan Triều, phường Quang Vinh mà ông Hiếu cung cấp đều đã được chuyển nhượng hợp pháp cho người khác. Thậm chí chiếc xe ô tô Camry BKS 20L- 1475 Phòng cảnh sát giao thông Công an tỉnh Thái Nguyên xác nhận cũng đã được ông Chiến chuyển nhượng từ ngày 25/8/2009 cho Cty cổ phần TT Quảng cáo BT ở Hà Nội.
“Tất cả thông tin về tài sản, tiền của vợ chồng ông Chiến do ông Hiếu cung cấp đều được chuyển chuyển dịch hợp pháp trước ngày quyết định hòa giải thành giữa ông Hiếu và vợ, chồng ông Chiến. Qua diễn biến quá trình THA đủ cơ sở để kết luận: Ông Vũ Văn Chiến không có tài sản để thi hành án, những tài sản do ông Hiếu cung cấp đề đề nghị cơ quan THA cưỡng chế để đảm bảo TA là không chính xác. Căn cứ khoản 1, Điều 51 Luật THADS Chi cục trưởng Chi Cục THADS TP. Thái Nguyên ra Quyết định trả đơn là có căn cứ, đúng pháp luật”- Cục THADS tỉnh Thái Nguyên khẳng định.
Việc chuyển chuyển dịch toàn bộ trước ngày quyết định hòa giải thành có phải là “kịch bản” được vợ, chồng ông Chiến dàn dựng từ trước để qua mặt chủ nợ và cơ quan chức năng? Có lẽ phải chờ Tổng Cục THADS Bộ Tư pháp xem xét vì hiện ông Hiếu đang tiếp tục thực hiện quyền khiếu nại của mình lên cơ quan này.
3. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Rắc rối do mượn khai sinh đi học. Bài báo phản ánh: Gia đình muốn điều chỉnh họ tên trong học bạ cho khớp với giấy khai sinh nhưng chưa được giải quyết.
Em Dương Thị Cẩm Loan đang là học sinh lớp 9 Trường THCS Xuân Trường, quận Thủ Đức (TP.HCM). Hiện em “chưa biết phải làm sao” khi họ tên của em trong học bạ khác với giấy khai sinh và hộ khẩu.
Năm 2004, do em chưa có giấy khai sinh nên cha em đã mượn giấy khai sinh của em NTMN để cho con gái mình đi học. Đến năm 2008, em được cấp giấy khai sinh và được nhập hộ khẩu.
Lo sợ con mình sẽ gặp rắc rối vì cái tên mượn này nên cha em đã xin nhà trường điều chỉnh tên trong học bạ của con nhưng trường từ chối vì không có thẩm quyền. Ông đến gõ cửa Phòng GD&ĐT quận Thủ Đức thì phòng này không giải quyết với lý do “chưa có quy định”. Ông tiếp tục đến Sở GD&ĐT nhưng cũng chỉ nhận được câu trả lời tương tự. Liên hệ với Phòng Tư pháp quận Thủ Đức, Sở Tư pháp thì hai nơi này chỉ ông quay lại Phòng GD&ĐT quận.
Theo ông Lê Minh Tuấn, Trưởng phòng GD&ĐT quận Thủ Đức, đơn vị có trách nhiệm giải quyết vụ việc của em Loan là Phòng Tư pháp quận. Phụ huynh của hai em Loan và N. cần làm bản tường trình nêu rõ lý do mượn giấy khai sinh để đi học. Kèm theo đó, họ phải có giấy tờ chứng minh việc này để Phòng Tư pháp quận xác minh. Sau khi Phòng Tư pháp cấp giấy xác nhận cho em Loan được thay đổi họ tên trong học bạ từ N. sang Loan thì nhà trường sẽ căn cứ vào đó làm thủ tục đổi tên trong học bạ của em Loan.
Tuy nhiên, bà Vũ Thị Kéo, Trưởng phòng Tư pháp quận Thủ Đức, lại cho rằng việc điều chỉnh họ tên trong học bạ thuộc thẩm quyền giải quyết của Phòng GD&ĐT quận. Cơ quan tư pháp chỉ chứng thực chữ ký trong bản tường trình của gia đình hai bên về việc mượn và cho mượn giấy khai sinh. Theo đó, cha em Loan có thể gửi đơn (kèm theo các giấy tờ, hình ảnh… để chứng minh việc mượn giấy khai sinh đi học của em) đến Phòng GD&ĐT quận. Trường hợp phòng từ chối thì phải có văn bản để người dân có cơ sở nộp đơn đề nghị UBND quận xem xét, giải quyết.
4. Báo Lao động có bài Từ vụ "mang quan tài diễu phố: Tính độc lập của giám định tư pháp. Bài báo phản ánh: Trong vụ việc ở thành phố Vĩnh Yên vừa qua, giá như pháp y trung ương vào cuộc ngay từ đầu, giá như các cơ quan chức năng đã tạo được niềm tin cho những người liên quan rằng công lý được bảo vệ và không bị chà đạp, thì chắc đã không xảy ra sự phản đối có thể gây bùng nổ bất ổn xã hội như vậy.
Điểm lại vụ việc như sau: Nguyễn Tuấn Anh- 27 tuổi, được cho là mất tích từ 15.3.2013. Sáng 17.3, xác Nguyễn Tuấn Anh được phát hiện. Có thể do kết luận giám định pháp y đã không thuyết phục được gia đình nên chiều 17.3, gia đình đã mang quan tài đến nhiều cơ quan ở thành phố Vĩnh Yên đòi làm rõ nguyên nhân tử vong. Hàng ngàn người đã tham gia, gây ách tắc giao thông nhiều giờ đồng hồ và lan sang cả ngày 18.3. Chiều 17.3, cơ quan điều tra đã bắt 5 nghi phạm liên quan. Chiều 18.3, pháp y trung ương đã mổ tử thi và hình như kết quả là khác với kết luận của pháp y địa phương. Gia đình tạm yên tâm và đã mai táng nạn nhân vào chiều cùng ngày.
Nghiên cứu kỹ nguyên nhân chính cần phải xem xét chứ không nên vội đổ cho sự kích động của thế lực này, thế lực nọ. Việc bảo đảm tính độc lập của giám định tư pháp nói chung và y pháp nói riêng cần phải được nhấn mạnh.
Trong vụ ở thành phố Vĩnh Yên vừa qua, giá như pháp y trung ương vào cuộc ngay từ đầu, giá như các cơ quan chức năng đã tạo được niềm tin cho những người liên quan rằng công lý được bảo vệ và không bị chà đạp, thì chắc đã không xảy ra sự phản đối có thể gây bùng nổ bất ổn xã hội như vậy.
Nghề pháp y là một nghề cao quý, cung cấp dịch vụ hết sức thiết yếu cho xã hội, góp phần quan trọng vào bảo vệ công lý, xây dựng lòng tin của người dân vào hệ thống luật pháp và đáng được tôn vinh về mọi mặt, thế nhưng lại bị xã hội cho là nghề bạc bẽo. Chưa có quy định pháp lý tốt để tổ chức, quản lý, phát triển và nhất là bảo đảm tính độc lập khách quan của hoạt động giám định tư pháp nói chung và pháp y nói riêng. Đấy là những đòi hỏi cấp bách mà Nhà nước phải đáp ứng.
Nghị định 117-HĐBT ngày 21.7.1988 đã lạc hậu và được nâng cấp thành Pháp lệnh về Giám định tư pháp năm 2004. Các điều 7-12 của pháp lệnh quy định cụ thể riêng về các tổ chức pháp y như Viện Pháp y quốc gia, các trung tâm pháp y tỉnh, Viện Pháp y quân đội... (được gộp lại trong Điều 12 của Luật Giám định tư pháp). Pháp lệnh này hết hiệu lực từ ngày 1.1.2013 khi Luật Giám định tư pháp có hiệu lực. Thế nhưng, đến năm 2010 vẫn chưa có hướng dẫn cụ thể về pháp lệnh và những người được bổ nhiệm theo Nghị định 117-HĐBT vẫn tiếp tục làm giám định.
Điều 5 của Nghị định 117 quy định tiêu chuẩn về giám định viên như sau: “a) có phẩm chất chính trị tốt; b) có trình độ nghiệp vụ chuyên môn từ đại học trở lên; c) có thâm niên công tác về nghiệp vụ chuyên môn đó ít nhất là 5 năm”. Điều 7 của Luật Giám định tư pháp cũng đưa ra tiêu chuẩn: “a) có sức khỏe, phẩm chất đạo đức tốt; b) có trình độ đại học trở lên và đã qua thực tế hoạt động chuyên môn ở lĩnh vực được đào tạo từ đủ 5 năm trở lên”. Phẩm chất chính trị được thay bằng phẩm chất đạo đức.
Luật Giám định tư pháp số 13/2012/QH13 có hiệu lực từ 1.1.2013, nhưng thực sự vẫn chưa phát huy hiệu lực do thiếu các văn bản dưới luật. Tuy có nói đến sự độc lập của giám định viên, nhưng chưa thật được nhấn mạnh. Tính độc lập phải được nhấn mạnh hết sức, vì thiếu tính độc lập thì việc giám định có thể gây ra nhiều tai họa.
Tính độc lập của giám định tư pháp là quan trọng, nhưng bản thân ngành tư pháp không độc lập thì khó có thể nói đến tính độc lập của giám định tư pháp và như thế nguy cơ bị “chỉ đạo”, “bị lạm dụng” vẫn tồn tại và đấy là một “lỗi hệ thống” lớn cần được sửa trong dịp sửa đổi Hiến pháp lần này.
Phải tìm ra nguyên nhân chính. Và đó là sự độc lập của giám định pháp y, giám định tư pháp, tính độc lập của hoạt động tư pháp. Không giải quyết vấn đề cốt lõi này thì việc người dân cảm thấy công lý bị chà đạp và sự lạm dụng quyền lực vẫn sẽ tiếp diễn. Những vụ mang quan tài đi khiếu nại như đã diễn ra ở Bắc Giang, Hà Tĩnh và Vĩnh Phúc phải là những lời cảnh báo nghiêm túc để nhanh chóng xây dựng một ngành tư pháp độc lập nhằm hạn chế sự bất ổn xã hội.
5. Báo Công an nhân dân có bài UBND tỉnh Nghệ An chỉ đạo xử lý vấn đề Báo CAND phản ánh. Bài báo phản ánh: Tin từ văn phòng UBND tỉnh Nghệ An cho biết; UBND tỉnh đã có Công văn số 1519/UBND-VX giao Sở Lao động - Thương binh, Xã hội và UBND huyện Thanh Chương kiểm tra, xử lý những tiêu cực trong việc lập hồ sơ, chi trả tiền bảo trợ xã hội tại xã Thanh Chi, huyện Thanh Chương.
Trước đó, Báo CAND đã có bài viết "Cần xử lý nghiêm cán bộ xã "ăn tiền người chết, bớt tiền người sống" phản ánh việc: một số lãnh đạo chủ chốt của xã Thanh Chi đã móc ngoặc với nhau để sửa lại ngày tháng năm sinh trong sổ hộ khẩu, nâng thêm tuổi cho một số người để được hưởng trợ cấp người cao tuổi, đồng thời UBND xã này còn "mạnh dạn" khai tử một số người còn sống ở địa phương để hưởng tiền chế độ mai táng phí.
Điều đáng nói, với những trường hợp chết nhưng xã vẫn không "khai tử" nhiều người là bà con, anh em hoặc có mối quan hệ họ hàng với cán bộ xã Thanh Chi. Những việc làm sai trái của một số cán bộ xã Thanh Chi, huyện Thanh Chương đã được Ủy ban kiểm tra Huyện ủy Thanh Chương làm rõ, nhưng xử lý chưa nghiêm, khiến dư luận địa phương bức xúc.
Tại Công văn số 1519/UBND-VX, UBND tỉnh Nghệ An yêu cầu Sở Lao động - Thương binh, Xã hội và huyện Thanh Chương “kiểm tra, xử lý nghiêm khắc các đối tượng vi phạm”, báo cáo kết quả về UBND tỉnh trước ngày 14/4/2003.
6. Báo Dân Việt có bài Nước mắt đắng cay của kiều nữ miền Tây ham chồng ngoại. Bài báo phản ánh: Theo thống kê chưa đầy đủ, tại đồng bằng sông Cửu Long có trên 100.000 cô gái lấy chồng nước ngoài, trong đó nhiều nhất là lấy người Đài Loan. Gần đây có sự chuyển hướng sang lấy chồng Trung Quốc. Địa phương có phụ nữ lấy chồng ngoại nhiều nhất là Cần Thơ, Bạc Liêu, Hậu Giang, Sóc Trăng…
Tại Hậu Giang, nơi có cô dâu Võ Thị Minh Phương vừa ôm hai con nhảy lầu tự tử, có đến 4.000 cô gái lấy chồng nước ngoài.
Tuy nhiên, con số báo cáo của Sở Tư pháp tỉnh này cho thấy, trong năm 2012 chỉ có trên 400 trường hợp đăng ký kết hôn với người nước ngoài. Tại Sóc Trăng, mới chỉ ở một thị xã đã có đến 201 người lấy chồng nước ngoài, nhưng theo con số báo cáo chính thức của Sở Tư pháp Sóc Trăng, toàn tỉnh chỉ có 210 trường hợp đăng ký kết hôn với người nước ngoài.
Bà Nguyễn Thị Thu Vân, Giám đốc Sở Tư pháp Sóc Trăng, ưu tư: “Con số đăng ký chính thức rất ít, điều này cho thấy hôn nhân bất hợp pháp có dấu hiệu gia tăng. Chúng tôi đã mở nhiều đợt tuyên truyền đến các huyện, thành phố, thị xã trong tỉnh để người dân hiểu và đăng ký kết hôn chính thức”.
Con đường “chính ngạch” đăng ký kết hôn với người nước ngoài xem ra còn quá xa lạ với những người dân vùng quê nghèo của đồng bằng sông Cửu Long. Ông Kim Sà Wach, Phó chủ tịch UBND xã Lai Hòa (thị xã Vĩnh Châu, Sóc Trăng), nơi mà trong năm 2012 có đến gần 70 cô gái lấy chồng Trung Quốc, ngậm ngùi: “Người dân đến đây xác nhận tình trạng hôn nhân, chúng tôi biết thế nào cũng lấy chồng nước ngoài.
Dù chúng tôi hết lời giải thích, nhưng họ không nghe. Đến khi con cái bị ngược đãi nơi xứ người, họ nhận ra thì đã quá muộn”.
Thừa nhận tình trạng hôn nhân với người nước ngoài diễn ra nhiều năm nay, bà Nguyễn Thu Hương - Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh Sóc Trăng - chia sẻ: “Chúng tôi rất thông cảm cho các em. Để ngăn chặn việc môi giới hôn nhân bất hợp pháp, chúng tôi đã tuyên truyền nhiều đợt, giúp các em nhận thức đúng đắn về quyết định của mình khi lấy chồng nước ngoài”.
Tuy nhiên, theo kinh nghiệm thực tế, chính các bậc làm cha, làm mẹ mới là những người quyết định chuyện lấy chồng của con cái họ. Bởi đến nay, quan niệm hôn nhân “cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy” vẫn còn ăn sâu tại nhiều vùng thôn quê, nên dù không muốn nhưng các thôn nữ vẫn chấp nhận lấy một người chồng bất đồng ngôn ngữ, khác xa tập quán và chẳng có tình yêu. Bởi không ít cô nghĩ rằng, lấy chồng nước ngoài là cách duy nhất để báo hiếu cha mẹ.
Bà Trần Hồng Chiến, Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh Bạc Liêu, cho rằng: “Hầu hết môi giới hôn nhân với người nước ngoài đều ở vùng nông thôn, nơi có cuộc sống kinh tế khó khăn, nhận thức của người dân còn hạn chế. Chúng tôi không có quyền cấm phụ nữ Việt Nam kết hôn với người nước ngoài. Khi gặp trường hợp như vậy, chúng tôi tư vấn, phân tích thiệt hơn để gia đình tự quyết định”.