I- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Người Lao động có bài Bán phương tiện gây án. Bài báo phản ánh: Vụ án đang trong quá trình tố tụng, cơ quan điều tra trả phương tiện gây án cho chủ sở hữu với lý do... không người trông coi, dẫn đến bản án có hiệu lực vẫn không thể thi hành vì không còn tài sản.
Theo kết luận điều tra của Công an huyện Châu Thành - Bến Tre, đêm 24-12-2009, sà lan của ông Trương Minh Sơn (ngụ xã Phú Đức, huyện Châu Thành - Bến Tre) chở thuê 209.000 kg gạo cho Công ty Lương thực Bạc Liêu, đang neo đậu bên bờ sông Tiền (đoạn gần bến đò Phú Ninh, xã Phú Đức, huyện Châu Thành), bất ngờ bị sà lan của ông Nguyễn Văn Hết (ngụ xã Phước Đông, huyện Cần Đước - Long An) đâm vào hông. Sà lan của ông Sơn cùng toàn bộ số gạo bị chìm.
Khám nghiệm hiện trường, công an ghi nhận sà lan của ông Sơn neo đậu đúng vị trí, thắp đèn cảnh báo đúng quy định, lỗi hoàn toàn thuộc về sà lan của ông Hết. Công an huyện Châu Thành quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với tài công về tội: “Vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường thủy”. Ngày 10-4-2012, TAND tỉnh Bến Tre xử hình sự phúc thẩm, tuyên phạt tài công cùng một thanh niên làm công (trực tiếp điều khiển sà lan thay tài công gây ra vụ tai nạn trên) mỗi người 6 năm tù giam; tuyên buộc ông Hết phải bồi thường thiệt hại cho vợ ông Sơn (ông Sơn đã mất - PV) gần 400 triệu đồng; bồi thường cho Công ty Lương thực Bạc Liêu trên 560 triệu đồng, Công ty Bảo Việt Bạc Liêu trên 787 triệu đồng. Tổng cộng, ông Hết phải bồi thường trên 1,75 tỉ đồng.
Vụ án đang trong giai đoạn tố tụng, ngày 10-2-2010, Công an huyện Châu Thành quyết định giao trả sà lan gây án cho ông Hết tạm quản lý. Biết được việc này, gia đình ông Sơn gửi đơn khiếu nại đến các cơ quan tố tụng. Trả lời khiếu nại, đại tá Nguyễn Thành Minh, Trưởng Công an huyện Châu Thành (thời điểm đó ông Minh còn là thượng tá), ký văn bản số 32/CAH (ngày 4-3-2010) cho biết: “Không có bến bãi, không người trông coi, nếu tiếp tục tạm giữ sà lan có thể xảy ra mất mát hoặc phương tiện khác va chạm gây tai nạn tiếp theo. Vì vậy, công an huyện tạm thời giao cho chủ sở hữu quản lý, tiếp tục tạm giữ các giấy tờ liên quan đến sà lan để phục vụ cho công tác điều tra…”.
Trả lời chúng tôi, đại tá Châu Thành Chiến, phó trưởng công an huyện, cho biết khi trả sà lan gây án cho chủ sở hữu, công an chỉ giữ một giấy chứng nhận đăng kiểm (đến thời điểm gây án giấy này đã hết hạn - PV), bằng lái của tài công, một bản photocopy có chứng thực giấy chứng nhận đăng ký phương tiện thủy nội địa. Ông Chiến nhìn nhận sai sót khi không giữ bản chính giấy chứng nhận đăng ký sử dụng phương tiện nhưng lý giải “vì ông Hết cung cấp giấy xác nhận đang cầm cố vay nợ Ngân hàng Công Thương Việt Nam Chi nhánh Long An, công an huyện không có thẩm quyền thu giữ”.
Ông Ngô Văn Hoàng, Chi cục trưởng Chi cục Thi hành án dân sự (THADS) huyện Cần Đước, khẳng định hiện không có cơ sở để cưỡng chế thi hành các nội dung bồi thường trong bản án hình sự phúc thẩm đã có hiệu lực do chiếc sà lan gây án đã được ông Hết sang tên chuyển nhượng cho người khác. Từ những cơ sở xác minh và dựa vào giấy cam kết của ông Hết, Chi cục Thi hành án dân sự huyện Cần Đước sẽ xin ý kiến VKSND huyện hướng xử lý vụ việc hoặc trả lại toàn bộ hồ sơ vụ án cho huyện Châu Thành để khắc phục hậu quả.
Phân tích vấn đề này, một thẩm phán TAND tỉnh Bến Tre nói: “Theo quy định, khi trả phương tiện gây án, cơ quan điều tra phải làm thủ tục kê biên tài sản, gửi thông báo về địa phương để bảo đảm cơ sở thi hành án về sau. Khi trả lại tài sản phải có quyết định xử lý vật chứng. Với việc giữ bản photocopy giấy chứng nhận đăng ký phương tiện như đã nói trên, công an đã sai”.
Còn theo một luật sư thuộc Đoàn Luật sư Bến Tre, từ những tắc trách dẫn đến hậu quả không thể thi hành án, gây thiệt hại, đương sự có thể khởi kiện cơ quan điều tra Công an huyện Châu Thành để đòi bồi thường thiệt hại…
2. Báo Lao động có bài Người lưỡng giới xin về Bình Phước. Bài báo phản ánh: Rất nhiều người đang xin được… chuyển hộ khẩu về huyện Chơn Thành, tỉnh Bình Phước sau khi anh Phạm Văn Hiệp được chấp nhận chuyển giới thành Phạm Lê Quỳnh Trâm.
Trao đổi với phóng viên Báo Lao Động chiều ngày 22.1, ông Võ Sá - Chủ tịch Uỷ ban Nhân dân huyện Chơn Thành - cho biết: “Những ngày gần đây, mỗi ngày tôi nhận vô số cuộc điện thoại từ khắp mọi miền đất nước gọi về. Phần lớn những người này thuộc giới pêđê, họ xin tư vấn cách nào chuyển hộ khẩu về huyện Chơn Thành, tỉnh Bình Phước để được công nhận chuyển đổi giới tính giống như cô Phạm Lê Quỳnh Trâm. Tôi rất mệt mỏi, không biết giải thích ra sao, vì vấn đề này quá nhạy cảm, việc công nhận cho cô Quỳnh Trâm hiện đang rối rắm. Vấn đề mọi người quan tâm càng khiến chúng tôi khó trả lời”.
Theo luật sư Hồ Nguyên Lễ - Đoàn luật sư TPHCM: “Rõ ràng, nhu cầu chuyển đổi giới tính là không phải nhỏ, khi có những con người vì lý do này khác mang khiếm khuyết trong cơ thể, cần phải điều chỉnh, xác định lại giới tính. Đó là quyền chính đáng của con người, không ảnh hưởng gì tới xã hội. Song tiếc rằng, luật pháp ở Việt Nam vẫn chưa thể đáp ứng nhu cầu chính đáng đó. Tôi nghĩ, đó chính là điểm lạc hậu của luật pháp Việt Nam, khi chưa theo kịp thực tế cuộc sống”.
Trong khi đó, phát biểu với báo chí ngày 22.1, cô Phạm Lê Quỳnh Trâm - hiện đang tạm trú tại TPHCM để dạy thêm, luyện thi cho học sinh - bức xúc: “Để có được sự công nhận của chính quyền địa phương, tôi đã vượt bao nhiêu khổ ải, thử thách về thể xác lẫn tinh thần. Tôi đã thực hiện đầy đủ các thủ tục xin chuyển đổi giới tính qua các cơ quan chức năng như luật định. Họ hướng dẫn tôi giám định y khoa tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bình Phước, tôi thực hiện đúng như hướng dẫn… Sau 3 năm ra quyết định công nhận, tôi ngỡ rằng mình đã hoàn thiện và từ nay có thể vui sống hạnh phúc… Đột ngột, Uỷ ban Nhân dân tỉnh Bình Phước thay đổi, cho rằng việc chuyển đổi giới tính của tôi là không đúng luật. Tôi vô cùng thất vọng”.
“Nếu có gì chưa đúng trình tự, thủ tục, họ có thể hướng dẫn tôi làm lại cho đúng. Tôi sẵn sàng giám định lại y khoa như Bộ Y tế chỉ dẫn, nhưng tôi sẽ không muốn UBND tỉnh Bình Phước thu hồi quyết định công nhận chuyển đổi giới tính cho tôi, vì tôi không làm điều gì sai. Tôi mong muốn được xã hội công nhận quyền là một người phụ nữ, như bản chất con người tôi. Tôi sẽ kiện quyết định thu hồi của UBND tỉnh Bình Phước” – cô Trâm nói thêm.
Văn bản số 235/UBND-NC- ngày 21.1.2013 do Phó Chủ tịch Uỷ ban Nhân dân tỉnh Bình Phước Nguyễn Văn Lợi ban hành, yêu cầu Sở Tư pháp tham mưu Uỷ ban Nhân dân tỉnh quyết định thu hồi và hủy bỏ 2 quyết định về việc xác định lại giới tính và việc thay đổi hộ tịch của đương sự Phạm Văn Hiệp (tức Phạm Lê Quỳnh Trâm). Đồng thời, Uỷ ban Nhân dân tỉnh Bình Phước cũng yêu cầu Uỷ ban Nhân dân huyện Chơn Thành “xem xét, xử lý… những cán bộ, công chức trực tiếp tham mưu và giải quyết việc xác định lại giới tính từ nam thành nữ và thay đổi tên từ Phạm Văn Hiệp thành Phạm Lê Quỳnh Trâm”.
Trong lúc đó, có rất nhiều ý kiến trái chiều cho rằng, việc UBND huyện Chơn Thành ban hành 2 quyết định số 5876/QĐ-UBND- ngày 5.11.2009 và số 5877/QĐ-UBND- ngày 6.11.2009 về việc xác định lại giới tính và việc thay đổi hộ tịch của anh Phạm Văn Hiệp là không sai. Nếu chưa đúng thì chỉ chưa đúng về trình tự, thủ tục ở khâu xác nhận chuyển đổi giới tính của Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bình Phước.
Thật vậy, Nghị định 88/2008/NĐ-CP- ngày 5.8.2008 của Chính phủ quy định rất rõ: Việc xác định lại giới tính được áp dụng cho người có khuyết tật bẩm sinh về giới tính hoặc giới tính chưa được định hình chính xác. Khuyết tật bẩm sinh về giới tính là những bất thường ở bộ phận sinh dục của một người ngay từ đầu khi mới sinh ra, biểu hiện ở một trong các dạng như nữ lưỡng giới giả nam hoặc nam lưỡng giới giả nữ, hoặc lưỡng giới thật…
Theo luật sư Nguyễn Đình Kim - Trưởng văn phòng luật sư Tuệ Chương (Đoàn luật sư TPHCM): “Với cô Quỳnh Trâm đã nhận ra bản năng thật của mình là con gái từ rất lâu trong cơ thể nam. Cô Trâm có tử cung, buồn trứng, hormone thiên về tính nữ, không có yết hầu… Như vậy, phải xem cô Trâm bị khuyết tật bẩm sinh về giới tính, nên thuộc điều chỉnh của Nghị định 88; cho nên UBND huyện Chơn Thành căn cứ Nghị định 88 xác định lại giới tính, thay đổi tên, hộ tịch cho Quỳnh Trâm là không sai”.
Cũng theo luật sư Kim, vấn đề ở đây, theo Sở Tư pháp tỉnh Bình Phước, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bình Phước không phải là đơn vị can thiệp y tế trong chuyển đổi giới tính, nên xác nhận của bệnh viện là không có giá trị pháp lý. Việc này không phải do lỗi của Quỳnh Trâm, mà do sự hướng dẫn chưa đúng thủ tục của cơ quan chức năng, hoàn toàn có thể điều chỉnh, thực hiện lại cho đúng thủ tục. Tốt nhất, nên thỉnh cầu Bộ Y tế, Sở Y tế tham gia như luật pháp quy định.
Trong khi đó, có rất nhiều người cho rằng, việc Uỷ ban Nhân dân huyện Chơn Thành công nhận xác định lại giới tính cho Phạm Văn Hiệp - Phạm Lê Quỳnh Trâm là một quyết định đúng, không chỉ là lần đầu tiên ở Việt Nam trong công nhận chuyển đổi giới tính, mà còn hết sức nhân văn, tôn trọng quyền con người, góp phần đột phá để thay đổi cách suy nghĩ cố hữu lâu nay, khi không chấp nhận chuyển đổi giới tính cho một bộ phận không nhỏ những người “lưỡng giới” trong xã hội.
Nếu Uỷ ban Nhân dân tỉnh Bình Phước thu hồi và hủy bỏ 2 quyết định trên, sẽ là một bước… lùi về luật. Nó sẽ vô tình cản trở rất nhiều người có nhu cầu muốn trở thành con người thật như Phạm Lê Quỳnh Trâm.
3. Báo Pháp luật và Xã hội có bài Năm 2012, cả nước có 29 luật sư bị xóa tên. Bài báo phản ánh: Theo Liên đoàn Luật sư (LS) Việt Nam, hiện cả nước có 62 Đoàn LS (tỉnh Lai Châu chưa có) với 7.476 LS; 3.467 người tập sự hành nghề LS; 2.817 tổ chức hành nghề LS.
Trong năm 2012, số lượng vụ việc và đơn thư khiếu nại, tố cáo đối với luật sư là 85. Các trường hợp khiếu nại gửi đến Liên đoàn LS Việt Nam chủ yếu là khách hàng khiếu nại về việc thực hiện hợp đồng dịch vụ pháp lý, một số trường hợp là khiếu nại đối với hoạt động quản lý của Ban chủ nhiệm Đoàn LS.
Năm 2012, cả nước có 29 LS bị kỷ luật xoá tên khỏi danh sách LS, trong đó Đoàn LS TP Hà Nội đã kỷ luật xóa tên 19 LS không nộp phí thành viên trong hơn 02 năm liên tục, còn lại là do LS vi phạm Quy tắc đạo đức và ứng xử nghề nghiệp LS hoặc các vi phạm khác.
4. Báo Pháp luật thành phồ Hồ Chí Minh có bài “Bốc hơi” 106 tấn titan tịch thu. Bài báo phản ánh: Chiều 23-1, ông Lê Công Tâm, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ bán đấu giá tài sản tỉnh Bình Định, xác nhận lô hàng 434 tấn titan do trung tâm này bán đấu giá từ tài sản tịch thu đã bị thiếu mất 106 tấn.
(Lô hàng trên do UBND tỉnh Bình Định ra quyết định tịch thu của Công ty CP An Trường An (Bình Định) và giao cho Chi cục Quản lý thị trường (QLTT) xử lý. Khi đưa ra bán đấu giá, Công ty TNHH MTV Dịch vụ Vận tải An Thy (TP.HCM) đã trúng thầu với giá hơn 527 triệu đồng. Tuy nhiên, sau khi công ty này chuyển trả đủ tiền, đến kho nhận hàng thì thiếu 106 tấn (tương đương gần 130 triệu đồng).
Cũng theo ông Lê Công Tâm, hiện Trung tâm Dịch vụ bán đấu giá tài sản tỉnh đang thương lượng để trả lại số tiền bị thiếu hàng cho Công ty An Thy. Cơ quan QLTT cũng đang làm rõ nguyên nhân. Trong khi đó, trao đổi với PV, một lãnh đạo Sở Công Thương tỉnh Bình Định nói hiện chưa nghe báo cáo sự việc trên. PV đã nhiều liên lạc với ông Nguyễn Văn Hóa, Chi cục trưởng Chi cục QLTT Bình Định, nhưng ông này không nghe máy.
5. Trang Afamily.com có bài Vỡ mộng… chồng ngoại. Bài báo phản ánh: T. T. H (sinh năm 1989, ngụ Q. Thanh Khê, TP. Đà Nẵng) xinh xắn, được không ít chàng trai theo đuổi nhưng cô lại phải lòng E., chàng trai người Canada cô quen qua mạng, chỉ vì lý do “thấy ảnh nói chuyện có duyên”. Bất ngờ H. quyết định kết hôn với E. dù chưa gặp mặt. Để rồi giờ đây, H. phải đệ đơn xin ly hôn vì lý do “không rõ tung tích chồng”.
Tháng 11-2011, H. và E. đăng ký kết hôn, về chung sống với nhau mà không tổ chức tiệc cưới tại Đà Nẵng sau khi E. hứa hẹn rằng qua Canada, anh ta sẽ tổ chức lễ cưới hoành tráng. 6 tuần sau khi đăng ký kết hôn, người chồng lấy lý do về nước chuẩn bị đám cưới rồi bặt vô âm tín. Nửa năm sau vẫn không thể liên lạc được với chồng, H. đành ngậm ngùi đơn phương ly hôn để mong tìm được hạnh phúc mới khi tuổi xuân còn thì.
Theo thống kê của Hội liên hiệp Phụ nữ tỉnh Hậu Giang, từ năm 2004 đến cuối tháng 9-2012, Hậu Giang có tới 10.000 cô gái Việt lấy chồng ngoại. Ngoài ra những thống kê khác cho thấy, chỉ trong vòng một năm (từ tháng 10-2011 đến 30-9-2012) tại Tòa án Nhân dân TP. HCM có hơn 300 vụ, tại TP. Đà Nẵng có hơn 50 vụ ly hôn chồng ngoại. Hầu hết trong các vụ án, những cô gái có tuổi đời trung bình từ 22 - 28, mối quan hệ vợ chồng thường kéo dài từ năm tháng đến một năm, dài thì hai năm.
II- THÔNG TIN KHÁC
Báo Đầu tư chứng khoán có bài Quản lý chung cư: Nhà nước “buông tay”, sợ dân chịu thiệt!. Bài báo phản ánh: Nhiều DN cho rằng, nên “thả nổi” phí quản lý chung cư, trong khi cơ quan quản lý khẳng định cần thiết phải quản lý giá.
Những ý kiến trái chiều tại Hội thảo về quản lý chung cư do Sở Xây dựng Hà Nội tổ chức mới đây cho thấy, việc đưa ra một cơ chế để giải quyết triệt để tranh chấp tại các chung cư là không hề dễ dàng.
Theo ông Nguyễn Văn Bách, Phó tổng giám đốc Tổng công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị (HUD), câu chuyện về phí dịch vụ quản lý chung cư là vấn đề khiến nhiều DN đau đầu, nhưng đến nay vẫn chưa tìm ra cách giải quyết hiệu quả. Ông Bách lấy ví dụ, hiện tại nhiều dự án, Ban quản lý vẫn thu dao động từ 6.000 - 18.000 đồng/m2/tháng. Trong khi tại nhiều tòa nhà của HUD, mặc dù phí chỉ được thu 1.500 đồng/m2, nhưng người dân vẫn chê đắt và tranh chấp diễn ra. Vì thế, nếu không có sự can thiệp của Nhà nước thì một mình chủ đầu tư sẽ không thể thỏa thuận mức phí với người dân.
Ông Michael Smith, Tổng giám đốc điều hành Khu đô thị Nam Thăng Long, một dự án cao cấp, song cũng có không ít “lùm xùm” liên quan đến phí dịch vụ, cho biết, chi phí quản lý tại Khu đô thị Nam Thăng Long thực tế lên đến 12.500 đồng/m2/tháng, song chủ đầu tư chịu thiệt, chỉ thu 7.500 - 8.500 đồng/m2 căn hộ và 4.500 - 5.000 đồng/m2 biệt thự, nhưng tranh chấp vẫn xảy ra. Vì thế, nếu cần thiết phải đưa ra mức trần phí quản lý, đơn vị này cho rằng, cần phải có các hướng dẫn cụ thể theo từng cấp độ để khách hàng biết họ phải trả các loại phí nào, trong khi đơn vị quản lý cũng căn cứ theo khung này để cung cấp dịch vụ cho khách hàng.
Tham dự hội thảo, đại diện Công ty Savills Việt Nam đưa ra quan điểm, Nhà nước không nên đưa ra mức giá trần. Bởi mức phí bao nhiêu sẽ do thị trường quyết định. Cũng theo đại diện của Savills, nếu Nhà nước đưa ra mức giá trần, sẽ càng dễ gây ra tranh chấp tại các khu chung cư.
Ông Đỗ Minh Sơn, một đại diện của Sở Tư pháp Hà Nội cũng đồng thuận với quan điểm Nhà nước không nên đưa ra mức trần phí quản lý chung cư. Bởi theo ông Sơn, không thể dùng mệnh lệnh hành chính để can thiệp vào thị trường. Vì thế, vấn đề hiện nay là phải đưa ra những tiêu chí làm cơ sở, chứ không nên đưa ra mức giá trần hay giá tối thiểu về phí quản lý chung cư.
Mặc dù nhiều ý kiến của DN kiến nghị Nhà nước nên cân nhắc việc áp giá trần, nhưng ông Đỗ Thế Lưu, Phó vụ trưởng Vụ Kinh tế Xây dựng (thuộc Bộ Xây dựng) khẳng định, việc quản lý chung cư là trách nhiệm của Nhà nước với người dân, vì vậy, việc quy định giá dịch vụ nhà chung cư vẫn phải làm. Bởi nếu chính quyền “buông tay”, người dân sẽ chịu nhiều thiệt thòi, một khi chủ đầu tư tự ý áp đặt mức phí riêng. Tuy nhiên, ông Lưu cũng lưu ý rằng, mức trần chỉ là cơ sở để người dân và đơn vị quản lý tính toán, thỏa thuận để thống nhất đưa ra mức phí hợp lý.
Trong khi đó, ông Đỗ Mạnh Khởi, Phó cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản cũng cho biết, quản lý chung cư là dịch vụ đặc biệt, nên Nhà nước phải tham gia quản lý và việc ban hành giá trần là cần thiết.
Mặc dù còn nhiều tranh luận xung quanh việc có nên ban hành mức trần phí hay để thị trường tự điều tiết, nhưng nhiều đại diện DN và đơn vị quản lý thừa nhận, nếu minh bạch được việc thu chi trong quản lý chung cư thì những tranh chấp sẽ giảm thiểu. Ngay cả khi có tranh chấp xảy ra cũng sẽ không quá căng thẳng như một số vụ tranh chấp đã diễn ra trong thời gian qua.