I- THÔNG TIN NỔI BẬT
Báo Nhân dân điện tử đưa tin Việt Nam khẳng định chủ quyền đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Tại họp báo thường kỳ của Bộ Ngoại giao ngày 10-1, trả lời câu hỏi của phóng viên đề nghị cho biết phản ứng của Việt Nam trước tin Ðài Loan tuyên bố tiến hành thăm dò dầu khí tại vùng biển chung quanh đảo Ba Bình thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lương Thanh Nghị khẳng định:
"Việt Nam có đầy đủ chứng cứ pháp lý và lịch sử khẳng định chủ quyền đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Việc phía Ðài Loan có kế hoạch tiến hành thăm dò dầu khí tại vùng biển chung quanh đảo Ba Bình là vi phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Trường Sa, gây căng thẳng và làm phức tạp tình hình ở Biển Ðông. Việt Nam kiên quyết phản đối và yêu cầu phía Ðài Loan hủy bỏ ngay kế hoạch phi pháp nêu trên".
Trả lời câu hỏi của phóng viên đề nghị cho biết bình luận của Việt Nam về việc phía Trung Quốc và Ðài Loan gần đây lên tiếng bày tỏ quan ngại cho rằng Luật Biển Việt Nam có hiệu lực sẽ ảnh hưởng đến quan hệ với các nước trong khu vực, Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Lương Thanh Nghị nói:
"Liên quan đến Luật Biển Việt Nam, chúng tôi đã nhiều lần bày tỏ quan điểm của Việt Nam. Việc Việt Nam thông qua Luật Biển là việc làm bình thường và cần thiết của một quốc gia ven biển có chủ quyền, thành viên của Công ước LHQ về Luật Biển (UNCLOS) 1982. Luật Biển Việt Nam khẳng định rõ chủ trương của Việt Nam giải quyết hòa bình các tranh chấp ở Biển Ðông trên cơ sở luật pháp quốc tế, nhất là Công ước LHQ về Luật Biển 1982 và các thỏa thuận, cơ chế liên quan, góp phần duy trì hòa bình, ổn định, an ninh và hợp tác ở khu vực Biển Ðông".
II- THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật Việt Nam có bài “Nghi án chống lưng” trong vụ “cướp” doanh nghiệp tại Hải Phòng. Bài báo phản ánh: Như PLVN đã đưa, ngày 17/12/2012, TAND TP Hải Phòng đã cho áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời, yêu cầu bà Nguyễn Thị Tuyết Len (HKTT tại 22 Lê Lợi, quận Ngô Quyền, TP Hải Phòng) phải bàn giao con dấu và giấy đăng ký kinh doanh của Cty CP Công nghệ phẩm Hải Phòng (địa chỉ tại 84 – 86 Điện Biên Phủ, quận Hồng Bàng, TP Hải Phòng) cho ông Ngô Văn Thẳng, đương nhiệm Chủ tịch HĐQT Cty.
Trong thông báo thi hành án tự nguyện, Cục THADS TP Hải Phòng khuyến cáo: “Nếu bà Nguyễn Thị Tuyết Len không tự nguyện bàn giao, sử dụng con dấu trong các hoạt động giao dịch liên quan là bất hợp pháp, bà Len phải hoàn toàn chịu trách nhiệm”.
Thế nhưng, chẳng những phớt lờ khuyến cáo từ cơ quan bảo vệ pháp luật, sau khi kháng nghị không thành quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời, ngày 03/01/2013 vừa qua, nhóm cổ đông do bà Len làm đại diện đã kéo đến TAND TP Hải Phòng để gây rối.
Mới đây, theo phản ánh của ông Ngô Văn Thẳng- Chủ tịch HĐQT, liên tiếp trong các ngày 24/12/2012, ngày 29/12/2012 và ngày 04/01/2013, sau khi có thông báo tự nguyện thi hành án, bà Len vẫn chỉ đạo một số cổ đông, hiện giữ các nhiệm vụ là trưởng phòng nghiệp vụ của Cty CP Công nghệ phẩm rút hơn 1,5 tỷ đồng ra khỏi tài khoản của DN…
Không chỉ cố tình không chấp hành pháp luật tại Cty CP Công nghệ phẩm, bà Len cùng anh trai là ông Nguyễn Văn Báu và một số cổ đông nắm giữa tổng số 21,23% cổ phần tại Cty CP cung ứng tàu biển Hải Phòng (địa chỉ tại 83 Trần Phú, quận Ngô Quyền, TP Hải Phòng) còn “cướp diễn đàn” đại hội đồng cổ đông để tự bầu ra HĐQT, chiếm giữ trụ sở DN này.
Ngày 10/5/2012, HĐXX sơ thẩm TAND TP Hải Phòng đã tuyên hủy đại hội cổ đông do nhóm cổ đông này tổ chức. Ngày 20/12/2012, HĐXX phúc thẩm của TAND Tối cao cũng đã tuyên bác yêu cầu kháng cáo của nhóm cổ đông này, tuyên y án sơ thẩm, trả lại quyền điều hành DN cho nhóm cổ đông nắm giữ cổ phần chi phối tại Cty CP cung ứng tàu biển.
Điều đáng nói, trong khi nhóm cổ đông của bà Len chiếm giữ trụ sở DN một cách trái luật thì không thấy ai đến xử lý, còn khi con dấu của DN do người đại diện trước pháp luật bảo quản chỉ bị hư hỏng vì sử dụng nhầm mực, ngay lập tức, cơ quan bảo vệ pháp luật trên địa bàn Hải Phòng đã vào cuộc, khởi tố vụ án.
Quyết định khởi tố vụ án bị “lọt” ra ngoài, và cũng ngay lập tức, ngày 16/8/2012, bà Đoàn Thị Mai Linh, Giám đốc ngân hàng bán lẻ, Phòng giao dịch Trần Phú – Chi nhánh VIB Hải Phòng liền đơn phương ký thông báo ngừng giao dịch với Cty.
Bản án có hiệu lực pháp luật của TAND tối cao đã chứng minh quyền điều hành DN thuộc quyền điều hành hợp pháp của nhóm cổ đông có cổ phần chi phối. Thời hạn xác minh vụ việc đã hết, vụ “hình sự hóa” nói trên cũng đã bị TP Hải Phòng nhiều lần ra văn bản, yêu cầu cơ quan bảo vệ pháp luật phải sớm kết luận để trả lại môi trường kinh doanh lành mạnh cho DN. Tuy nhiên, yêu cầu của TP Hải Phòng vẫn rơi vào im lặng.
Ông Ngô Văn Thẳng, Chủ tịch HĐQT Cty cổ phần Công nghệ phẩm Hải Phòng chua chát, phải chăng bà Len và nhóm cổ đông của mình được ai đó “chống lưng”, nên những hành vi vi phạm pháp luật, coi thường pháp luật mới được cơ quan bảo vệ pháp luật trên địa bàn Hải Phòng “dễ dàng” bỏ qua?!.
2. Báo Pháp luật và Xã hội có bài Nên lấy phiếu tín nhiệm các chức danh tư pháp. Bài báo phản ánh: Hoạt động bổ trợ tư pháp hiện nay gồm các hoạt động chủ yếu là luật sư, giám định tư pháp, công chứng, cảnh sát tư pháp, thừa phát lại. Đây là lĩnh vực không “thuần túy” do các cơ quan Nhà nước thực hiện, mà đang được xã hội hóa.
Những người giữ chức danh tư pháp, được pháp luật qui định, cơ quan Nhà nước có thẩm quyền công nhận đứng ra thực hiện (luật sư, công chứng viên, giám định viên…).
Mặc dù, họ không phải là viên chức Nhà nước nhưng họ mang quyền năng do pháp luật qui định, được hành động với sự đảm bảo của Nhà nước và pháp luật, do đó, hành vi của họ tạo ra những hậu quả pháp lý nhất định, có giá trị pháp lý với người khác, Nhà nước và xã hội. Nhưng, bổ trợ tư pháp thuộc vị trí nào trong hệ thống tổ chức tư pháp nói riêng và trong hệ thống Nhà nước nói chung?
Trong hội thảo về quyền tư pháp mới đây, TS Lưu Bình Nhưỡng, Vụ trưởng, Trưởng Ban III, Văn phòng Ban chỉ đạo CCTPTW cho rằng bổ trợ tư pháp được đề cập đến như là một lĩnh vực hoạt động thuộc lĩnh vực tư pháp, đây là hoạt động “thứ cấp”, chứ không phải hoạt động “thứ yếu” của hoạt động tư pháp. Tuy nhiên, hiện nay, nhận thức về bổ trợ tư pháp chưa đầy đủ đã dẫn đến tư duy coi nhẹ hoặc chưa đặt bổ trợ tư pháp vào đúng vị trí cần thiết trong các hoạt động tư pháp. Biểu hiện rõ nhất là quan niệm việc điều tra, truy tố, xét xử tội phạm là việc riêng của Nhà nước, luật sư là người bào chữa cho thân chủ. Trong khi đó, nhiều nước qui định việc điều tra không chỉ là đặc quyền riêng của điều tra viên Nhà nước, mà còn là quyền pháp lý của thám tử tư. Việc tư tố của LS tồn tại song song với việc công tố của Nhà nước, LS tham gia tố tụng là người xét hỏi, thẩm vấn chính tại Tòa…
Theo Liên đoàn LS Việt Nam, tính đến cuối tháng 5-2012, cả nước có 7165 LS, trên 3500 người tập sự hành nghề LS và theo Qui hoạch phát triển nguồn nhân lực Việt Nam giai đoạn 2011-2020 thì đến năm 2020 cần đào tạo 1800 LS. Đánh giá chung, số lượng LS hiện nay thiếu nhiều, năng lực không đồng đều, thiếu LS giỏi, có năng lực hội nhập sâu vào hoạt động tư pháp quốc tế. Hiện tại Việt Nam không có cơ chế thám tử tư và dường như vấn đề này ít được quan tâm, việc xã hội hóa giám định vẫn là vừa làm vừa kiểm định, vẫn còn tranh cãi nên hay không…
TS Nhưỡng cho rằng, hoạt động giám sát của bổ trợ tư pháp với việc thực thi quyền tư pháp của Tòa án và các cơ quan VKS, điều tra, thi hành án còn thiếu cơ chế pháp lý, thiếu sự thừa nhận công cộng. Do đó, nếu đặt vấn đề LS, giám định viên thực hiện quyền giám sát Tòa án và các cơ quan là điều thiếu thực tế và rất khó khăn. LS có thể tự mình hoặc giúp thân chủ nêu quan điểm về việc làm chưa chuẩn của thẩm phán, hội thẩm nhân dân, hội đồng xét xử nhưng nói đó là thể hiện của sự giám sát Tòa án thì chưa thuyết phục. TS Nhưỡng cho rằng, đây là vấn đề cần nghiên cứu, bổ sung và hoàn thiện về thể chế, cơ chế.
3. Báo Người Lao động có bài “Tuýt còi” quy định tổ chức tang lễ cán bộ công chức. Bài báo phản ánh: Cục kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật - Bộ Tư pháp đã “tuýt còi” Nghị định về tổ chức tang lễ cán bộ, công chức, viên chức vì cho rằng có những điểm cần trao đổi, nghiên cứu thêm về phong tục, tâm linh cũng như thẩm quyền…
Chiều ngày 10-1, TS Lê Hồng Sơn - Cục trưởng Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (Bộ Tư pháp) - đã ký văn bản “tuýt còi” Nghị định 105/2012 về tổ chức tang lễ cán bộ, công chức, viên chức.
Theo ông Sơn, qua xem xét cục đã thấy một số nội dung trong nghị định cần được trao đổi, nghiên cứu tiếp. Đó là khoản 3, điều 4 nghị định quy định “linh cữu của người từ trần quàn tại nhà tang lễ hoặc tại gia đình không để ô cửa có lắp kính trên nắp quan tài”. “Thực tế hiện nay việc để ô cửa có nắp kính trên nắp quan tài được các gia đình, thân nhân của người quá cố sử dụng ngày càng nhiều”-ông Sơn nói.
Tại Hà Nội và một số thành phố lớn khác, việc thiết kế nắp quan tài có ô cửa lắp kính là phổ biến. Dư luận nói chung cho rằng việc để ô có lắp kính trên nắp quan tài là để tạo điều kiện cho người đến viếng được nhìn mặt lần cuối người đã khuất.
“Ở đây có yếu tố tâm linh và cũng như yếu tố tình cảm rất linh thiêng, rất đáng trân trọng. Nói rằng để bảo đảm vệ sinh, ngừa khả năng kính vỡ rơi vào mặt người quá cố hoặc một vài lý do khác mà đưa ra quy định đó theo chúng tôi là không có sức thuyết phục”- TS Sơn nói và cho rằng nghị định của Chính phủ không nên đi vào chi tiết, cực đoan như vậy.
Ngoài ra, điều 4 Nghị định 105 quy định không rắc vàng mã trong quá trình đưa tang từ nhà tang lễ hoặc gia đình tới nơi an táng, không đốt vàng mã tại nơi an táng cũng thiếu tính khả thi và không tạo ra sự đồng thuận trong dư luận cũng như thân nhân người quá cố. Theo ông Sơn, trong điều kiện hiện nay nên chọn phương án đưa ra khuyến nghị, đảm bảo tiết kiệm cũng như tạo điều kiện cho gia đình người quá cố cân nhắc lựa chọn sẽ phù hợp và đảm bảo tính khả thi hơn.
Nghị định 105 cũng quy định về số lượng vòng hoa và luân chuyển vòng hoa trong lễ tang viếng cho những người đến viếng người quá cố tuy thể hiện tinh thần tiết kiệm, tránh phô trương nhưng lại rất khiên cưỡng. Nếu không cần vòng hoa khi viếng thì nên quy định rõ là khi đến viếng không mang theo vòng hoa.
Việc đặt một vòng hoa để luân chuyển ngay tại lễ viếng thì tâm lý người đến viếng cũng thấy lấn cấn. “Tôi đã nghe dư luận nói rằng điều này thể hiện sự thiếu tôn trọng người quá cố và bản thân người đến viếng cũng thấy không thành tâm”- ông Sơn bày tỏ.
Hơn nữa, kỹ thuật soạn thảo văn bản trong Nghị định 105 cũng được Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật đề nghị xem lại. Theo đó một số nội dung của nghị định được hiểu là giao thẩm quyền, trách nhiệm cho các cơ quan, tổ chức, cá nhân cấp cao của Đảng, Nhà nước như giao trách nhiệm cho Ban Chấp hành Trung ương, Quốc hội, Chủ tịch nước… thông báo về lễ quốc tang; quy định Bộ Chính trị quyết định thành lập ban tang lễ Nhà nước; quy định trưởng ban lễ tang Nhà nước là Tổng bí thư; quy định Ban tổ chức Trung ương, Ban Tuyên giáo Trung ương có trách nhiệm, thẩm quyền ban hành các văn bản về lễ quốc tang… cần phải xem xét lại.
Ông Sơn cho rằng thông thường một số văn bản nếu quy định về vấn đề này đều lựa chọn phương thức dẫn chiếu, dẫn chỉ hoặc có cách quy định mềm như “thực hiện theo quy định của Bộ Chính trị về thành lập Ban tang lễ Nhà nước”… mà không lựa chọn cách quy định giao thẩm quyền, trách nhiệm trực tiếp như trong Nghị định.
Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật kiến nghị Bộ trưởng Bộ Tư pháp chỉ đạo Vụ Pháp luật Hình sự-Hành chính, Vụ Các vấn đề chung về xây dựng pháp luật có báo cáo cụ thể về quá trình tham gia soạn thảo, thẩm định của những quan điểm của các đơn vị được giao trách nhiệm giúp Bộ trưởng, Chính phủ theo dõi thi hành pháp luật.
4. Báo Nông nghiệp Việt Nam có bài Những bông hồng ép nở. Bài báo phản ánh: Ngược miền tây Thanh Hoá, dọc đường đi người ta dễ dàng chứng kiến những thiếu nữ miền sơn cước ở tuổi 14-15 bồng con, đó là hậu quả của nạn tảo hôn vẫn còn phổ biến.
Huyện Mường Lát là nơi xa xôi nhất của tỉnh Thanh Hóa. Ở các xã như: Mường Lý, Mường Chanh, Pù Nhi… khi đường sá còn khó khăn, điện chưa về được tới bản thì nơi đây vẫn đang phổ biến nạn tảo hôn cùng với những câu chuyện cười ra nước mắt.
Từ trung tâm huyện Mường Lát, chúng tôi phải đi hơn 30 km cheo leo trên những cung đường đất. Chỉ ít hạt mưa phùn đường đã trơn trượt, lầy lội, xe máy phải lắp bánh xích mới có thể bò lên được.
Theo phong tục của người Mông vùng biên viễn, con trai, con gái chỉ ở độ tuổi 13-15 đã được dựng vợ gả chồng. Nhất là vào thời điểm sau mùa màng và tháng giáp tết được coi là mùa cưới của người Mông.
Phong tục của người Mông khi nào cũng ăn tết trước một tháng so với tết cổ truyền của người Kinh. Trong các ngày tết Mông có nhiều hoạt động văn hoá truyền thống như chơi cù, chơi khẳng, các lễ hội khác… nhưng không thể thiếu được tục bắt vợ. Chính vì vậy mà năm nào xã Mường Lý cũng có hàng chục đôi cưới xin theo hình thức tảo hôn.
Ông Đinh Công Đại, Chủ tịch UBND xã Mường Lý, cho biết, theo phong tục của người dân tộc, bắt vợ và ngủ thăm ở đây vẫn còn rất phổ biến. Tuy nhiên, để đúng tuổi lấy vợ, lấy chồng thì rất hiếm. Hầu hết các đám cưới đều dưới 18 tuổi. Theo thống kê của ông Đại, hằng năm xã Mường Lý chiếm tới 30-40% các đôi tảo hôn chủ yếu tập trung ở các bản người Mông như: bản Muống 1, Xì Lồ, bản Ún, Trung Thắng, Sài Khao.
Ở trường THCS Mường Lý năm học nào cũng có vài trường hợp học sinh bỏ học về lấy vợ, lấy chồng. Thầy Mai Văn Dũng, Hiệu trưởng Trường THCS Mường Lý, cho biết, nhà trường có 308 học sinh từ lớp 6 đến lớp 9. Tính khoảng 5 năm trở lại đây cũng có tới 30-40 trường hợp nghỉ học giữa chừng, trong số này chiếm tới 80% là lấy vợ lấy chồng.
Thầy Dũng giải thích: Người Mông thời gian ăn tết dài là lúc các đôi trai gái vui chơi thoả thích trong men rượu và tục bắt vợ nên sau khi ra tết không tránh khỏi trường hợp học sinh bỏ học.
Nói về việc học sinh của mình lấy vợ lấy chồng sớm, thầy Dũng cho biết do phong tục tập quán của người dân tộc nên nhà trường không thể can thiệp được. Trong mỗi giờ sinh hoạt, các thầy cô giáo cũng tuyên truyền, giáo dục các em về hôn nhân gia đình nhưng dường như không thể thắng được tập tục.
III- THÔNG TIN KHÁC
Báo Điện tử Chính phủ có bài 9 nhóm giải pháp chủ yếu thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 2013. Bài báo đưa tin: Chính phủ vừa ban hành Nghị quyết 01/NQ-CP ngày 07/01/2012 về những giải pháp chủ yếu chỉ đạo điều hành thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2013.
Mục tiêu tổng quát của Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2013 đã được Quốc hội thông qua là: Tăng cường ổn định kinh tế vĩ mô; lạm phát thấp hơn, tăng trưởng cao hơn năm 2012. Đẩy mạnh thực hiện 3 đột phá chiến lược gắn với tái cơ cấu nền kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng. Bảo đảm an sinh xã hội và phúc lợi xã hội. Nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế. Tăng cường quốc phòng, an ninh và bảo đảm ổn định chính trị - xã hội. Tạo nền tảng phát triển vững chắc hơn cho những năm tiếp theo.
Các chỉ tiêu chủ yếu của năm 2013 như tổng sản phẩm trong nước (GDP) tăng khoảng 5,5%; kim ngạch xuất khẩu tăng khoảng 10%; tỷ lệ nhập siêu so với tổng kim ngạch xuất khẩu khoảng 8%; tốc độ tăng giá tiêu dùng (CPI) khoảng 6-6,5%; tỷ lệ hộ nghèo giảm 2%, riêng các huyện nghèo giảm 4%;...
Để thực hiện có kết quả các Nghị quyết của Quốc hội về kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2013, Chính phủ yêu cầu các Bộ, cơ quan Trung ương, UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tập trung chỉ đạo, điều hành, tổ chức thực hiện 9 nhóm giải pháp chủ yếu gồm:
Thứ nhất là tăng cường ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát.
Thứ hai là tập trung tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển sản xuất kinh doanh.
Thứ ba là đẩy mạnh thực hiện các đột phá chiến lược gắn với tái cơ cấu nền kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng.
Thứ tư là bảo đảm an sinh xã hội, phúc lợi xã hội và cải thiện đời sống nhân dân.
Thứ năm là phát triển giáo dục đào tạo, khoa học công nghệ và chăm sóc sức khỏe nhân dân.
Thứ sáu là tăng cường quản lý nhà nước về đất đai, tài nguyên, bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu.
Thứ bảy là tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, phòng chống tham nhũng, lãng phí, bảo đảm trật tự an toàn xã hội và xây dựng đời sống văn hóa.
Thứ tám là bảo đảm quốc phòng an ninh và ổn định chính trị, xã hôi; nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại.
Thứ chín là tăng cường công tác thông tin tuyên truyền, tạo đồng thuận xã hội.