I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG VẤN ĐỀ NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Nhân dân điện tử đưa tin: Theo đặc phái viên TTXVN, sáng 30-7, tại Ðiện Crem-lin, trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức LB Nga, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đã tiếp Chủ tịch Ðảng Cộng sản LB Nga G.Diu-ga-nốp. Trong không khí thân tình gặp lại những người đồng chí, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang khẳng định, trong quá trình đổi mới và hội nhập quốc tế, Việt Nam luôn coi trọng củng cố và phát triển quan hệ hữu nghị, hợp tác nhiều mặt với các nước bạn bè truyền thống, với các đảng cộng sản, công nhân trên thế giới, trong đó ưu tiên tăng cường quan hệ truyền thống anh em tin cậy với Ðảng Cộng sản LB Nga.
Cuối ngày, Chủ tịch nước cùng Ðoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã rời Thủ đô Mát-xcơ-va lên đường về nước, kết thúc tốt đẹp chuyến thăm chính thức LB Nga.
2. Trang web vtv.vn đưa tin: Thủ tướng Chính phủ vừa phê duyệt Chiến lược nợ công và nợ nước ngoài của quốc gia giai đoạn 2011 – 2020 và tầm nhìn 2030. Chiến lược nêu rõ:
- Phấn đấu đến năm 2015 (tính cả trái phiếu Chính phủ) bội chi ngân sách dưới 4,5% GDP, giai đoạn 2016 - 2020 tương đương khoảng 4% GDP và giai đoạn sau năm 2020 bình quân khoảng 3% GDP.
- Cơ cấu dư nợ nước ngoài của Chính phủ giảm xuống dưới 50%, đảm bảo duy trì cơ cấu dư nợ cho vay ODA tối thiểu đạt khoảng 60% so với tổng dư nợ nước ngoài của Chính phủ vào năm 2020.
- Đồng thời, gắn với việc thực hiện đầy đủ nghĩa vụ trả nợ, không để xảy ra tình trạng nợ quá hạn, làm ảnh hưởng đến các cam kết quốc tế của Chính phủ.
- Duy trì các chỉ số nợ công, nợ Chính phủ và nợ nước ngoài của quốc gia ở mức an toàn được Quốc hội phê chuẩn trong từng giai đoạn và phù hợp với thông lệ quốc tế.
Cũng theo Chiến lược này, Việt Nam sẽ từng bước giảm dần nợ công, đến năm 2030 không quá 60% GDP, trong đó nợ Chính phủ không quá 50% GDP và nợ nước ngoài của quốc gia không quá 45% GDP.
II-THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP
1. Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh có bài Khó xử vì luật “hở ”. Bài báo phản ánh: Dù Bộ luật Hình sự và Bộ luật Tố tụng hình sự đã được sửa đổi, bổ sung nhiều lần nhưng vẫn còn một số quy định chưa phù hợp thực tế. Trong buổi làm việc với Đoàn giám sát Ủy ban Tư pháp Quốc hội khóa XIII mới đây, Thiếu tướng Phan Anh Minh, Phó Giám đốc, Thủ trưởng Cơ quan Cảnh sát điều tra - Công an TPHCM dẫn chứng về hành vi lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản: Nếu không xác định được người mượn nợ có dấu hiệu bỏ trốn nhằm mục đích chiếm đoạt số tiền đã vay mượn, cơ quan điều tra không thể khởi tố vụ án. Dù một người đã rời khỏi nơi cư trú nhưng do Luật Cư trú không yêu cầu phải đăng ký tạm vắng, trừ những trường hợp bị quản chế hay bị án treo, đồng thời tại nơi tạm trú mới người đó thực hiện đầy đủ quyền công dân thì khó xác định họ có dấu hiệu bỏ trốn hay không. Bên cạnh đó, việc xác định yếu tố bỏ trốn nhằm chiếm đoạt tài sản gặp khó khăn nếu người mượn nợ đã bỏ đi, không có nhân chứng, chỉ có lời khai của người cho mượn nợ. Khi đó, viện kiểm sát không phê chuẩn quyết định khởi tố bị can với lý do chứng cứ không đầy đủ. Do vậy cơ quan điều tra không thể ra quyết định truy nã mà chỉ ra quyết định truy tìm, dẫn đến việc nếu sau này tìm được đối tượng cũng đã hết thời hiệu xử lý.
Thượng tá Lâm Văn Minh nêu thêm một kẽ hở của luật: Điều 105 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003 quy định những trường hợp cố ý gây thương tích theo khoản 1 điều 104 Bộ luật Hình sự chỉ bị xử lý hình sự khi có yêu cầu của người bị hại. Trên thực tế, không ít vụ việc, đối tượng sau khi gây thương tích, làm tổn hại sức khỏe người khác đã dàn xếp bồi thường và cũng không loại trừ dùng vũ lực uy hiếp khiến người bị hại rút yêu cầu xử lý. Thượng tá Lâm Văn Minh đề nghị nên sửa đổi quy định này để đảm bảo những đối tượng có hành vi côn đồ phải bị xử lý nghiêm minh.
Thoát tội nhờ “định lượng” là thực tế được lãnh đạo một số địa phương, cơ quan tiến hành tố tụng tại TPHCM phản ánh trong những buổi làm việc với Đoàn giám sát Ủy ban Tư pháp Quốc hội khóa XIII. Đồng chí Văn Thị Bạch Tuyết, Chủ tịch UBND huyện Hóc Môn, cho biết: “Số vụ trộm cắp dây điện trên địa bàn huyện Hóc Môn cũng như các huyện ngoại thành khác khá lớn. Ngành điện hoặc địa phương phải bỏ ra chi phí lớn để lắp đặt dây điện mới. Trong hai năm qua, số tiền dùng để thay thế dây điện bị trộm cắp ở huyện Hóc Môn lên đến hơn 4 tỷ đồng. Thế nhưng việc định giá dây điện bị trộm lại tính theo giá trị sử dụng còn lại, thậm chí có những dây điện đã hết thời hạn khấu hao 5 năm nên giá trị tính như phế liệu. Vì vậy giá trị tài sản bị trộm không đến mức 2 triệu đồng để xử lý hình sự về tội “Trộm cắp tài sản”, từ đó không đủ sức răn đe, giáo dục phòng ngừa”.
Tương tự, theo Thiếu tướng Phan Anh Minh, để không bị khởi tố về hành vi vận chuyển hàng cấm là thuốc lá ngoại, các đối tượng vận chuyển “lách” luật bằng cách chỉ chở tối đa 1.490 gói (loại 20 điếu/gói) vì pháp luật quy định chỉ xử lý hình sự đối với hàng phạm pháp có số lượng từ 1.500 gói trở lên.
“Đinh tặc” là vấn nạn nhức nhối của xã hội nhưng cũng khó xử lý. Chỉ có thể khởi tố vụ án, khởi tố bị can về tội “Hủy hoại tài sản” khi giá trị tài sản bị thiệt hại từ 2 triệu đồng trở lên. Ông Bùi Xuân Tứ, Viện trưởng Viện KSND huyện Hóc Môn bức xúc nói: “Tuy ruột xe mới chỉ vài chục ngàn đồng nhưng hậu quả của việc xe bị cán đinh lại nghiêm trọng, vì có thể dẫn đến té xe, gây nguy hiểm đến tính mạng. Vậy nên chăng nghiên cứu bỏ định lượng đối với tội danh này?”.
Một khi những điều luật bất cập chưa được sửa đổi phù hợp thực tế, những khó khăn, vướng mắc nêu trên sẽ vẫn tồn tại, góp phần khiến hiệu quả hoạt động của các cơ quan tiến hành tố tụng bị hạn chế. Khi đó, niềm tin của người dân vào hệ thống pháp luật, vào tiến trình cải cách tư pháp sẽ bị sút giảm.
Báo cũng có bài Sẽ kê biên, phát mại nhà để thi hành án. Bài báo phản ánh: Báo Pháp Luật TP.HCM ngày 18-7 có phản ánh 31 hộ dân ở khu 2, thị trấn Cai Lậy, huyện Cai Lậy (Tiền Giang) chờ gần 10 năm vẫn không được thi hành một bản án đã có hiệu lực từ năm 2004.
Án này tuyên tiếp tục kê biên căn nhà của vợ chồng bị cáo Nguyễn Thị Quyến (phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản) để đảm bảo việc thi hành án. Tuy nhiên, viện lẽ hai người này tự khai “không có tài sản chung” và điều này được TAND huyện ghi nhận trong quyết định công nhận thuận tình ly hôn vào tháng 8-2011, Cục Thi hành án dân sự tỉnh đã giải tỏa lệnh kê biên nhà.
Ngày 30-7, ông Nguyễn Văn Quyết, Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự tỉnh Tiền Giang, cho biết: Sau khi báo Pháp Luật TP.HCM thông tin, Ban Chỉ đạo thi hành án tỉnh Tiền Giang đã họp và quyết định cục phải tiếp tục thực hiện phán quyết của bản án hình sự phúc thẩm nêu trên. Theo đó, cục sẽ ra quyết định kê biên, phát mại căn nhà số 2, khu 6, thị trấn Cai Lậy của bà Quyến để thi hành án trả tiền cho 31 người bị hại.
2. Báo Tuổi trẻ Online có bai Luật đất đai vênh với nhiều luật khác. Bài báo phản ánh: “Do Luật đất đai 2003 “đá nhau” với Bộ luật dân sự, Luật nhà ở, Luật công chứng, Luật khiếu nại tố cáo (kể từ ngày 1-7-2012 trở về trước) nên công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo đối với các quyết định hành chính liên quan đến đất đai gặp khó khăn”. Thông tin này được đưa ra tại cuộc làm việc về giải quyết khiếu nại tố cáo liên quan đến đất đai giữa UBND TP Đà Nẵng với đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội do ông Nguyễn Văn Phúc - phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội khóa XIII - dẫn đầu mới đây tại Đà Nẵng.
Theo TP Đà Nẵng, có mâu thuẫn giữa khoản 2, điều 50 Luật đất đai với khoản 2, điều 689 Bộ luật dân sự, do đó cần sửa Luật đất đai theo hướng thống nhất các giao dịch đất đai phải được công chứng hoặc được UBND cấp có thẩm quyền chứng thực. Không công nhận tính hợp pháp của các giao dịch chưa hoàn thiện nhằm tránh tiêu cực trong việc ký xác nhận của chính quyền, gây thất thoát nguồn thu của Nhà nước.
Cũng từ sự mâu thuẫn giữa Luật đất đai với Luật khiếu nại tố cáo cho thấy cần phải sửa Luật đất đai theo hướng: người khiếu nại nếu không đồng ý với quyết định giải quyết tranh chấp đất đai lần thứ hai thì có quyền kiện ngay ra tòa án hành chính.
Ngoài ra cần phải sửa Luật đất đai thống nhất về quy định: Các giao dịch liên quan đến đất đai phải có chứng nhận của tổ chức hành nghề công chứng. Hệ thống pháp luật chưa quy định rõ thẩm quyền thụ lý giải quyết giữa các cơ quan hành chính với hệ thống tòa án nhân dân. Luật đất đai và Luật khiếu nại tố cáo chưa có sự thống nhất, đồng bộ trong quy định về trình tự giải quyết khiếu nại, tranh chấp. Việc quy định ủy quyền theo Luật khiếu nại tố cáo phạm vi quá rộng đã tạo điều kiện cho một số phần tử lợi dụng để kích động khiếu nại thuê.
III-CÁC THÔNG TIN KHÁC
1. Trang VietQ.vn có bài Đặc thù chứ không phải đặc quyền. Bài báo đưa tin: Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc - Trưởng ban Chỉ đạo Trung ương về xây dựng đề án xây dựng mô hình chính quyền đô thị, vừa có văn bản giao cho 8 tỉnh, thành phố thực hiện báo cáo chuyên đề nghiên cứu đề xuất mô hình tổ chức chính quyền đô thị. Các địa phương được chọn bao gồm Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Hải Phòng, Cần Thơ, Nghệ An, Bà Rịa - Vũng Tàu và Nam Định.
Văn bản nêu trên đã khẳng định yêu cầu cần thiết phải làm rõ sự khác biệt giữa đô thị và nông thôn, từ đó xác định mô hình tổ chức bộ máy, quy định chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền, trách nhiệm và cơ chế hoạt động phù hợp với chính quyền đô thị và chính quyền nông thôn nhằm bảo đảm tính thống nhất, thông suốt, hiệu lực, hiệu quả quản lý của mỗi cấp chính quyền.
Các báo cáo chuyên đề của địa phương cần đặt trọng tâm vào việc đề xuất mô hình tổ chức chính quyền đô thị; quy định nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể của chính quyền đô thị và chính quyền nông thôn trong chính quyền đô thị hoặc đề xuất mô hình tổ chức chính quyền đô thị; thực trạng phân cấp giữa chính quyền thành phố với quận, huyện, thị xã, xã, phường, thị trấn trên địa bàn cũng như các nội dung phân cấp cụ thể khi xây dựng chính quyền đô thị...
Cho đến nay đã có 3 phương án xây dựng chính quyền đô thị với hàm lượng cải cách từ thấp đến cao như sau.
Phương án 1 là xây dựng mô hình tổ chức chính quyền đô thị theo 3 cấp hành chính như hiện nay, xác định rõ mô hình tổ chức, cơ chế hoạt động mới đối với chính quyền đô thị theo hướng phân biệt với chính quyền nông thôn.
Phương án 2, xây dựng mô hình tổ chức chính quyền đô thị theo 3 cấp hành chính như hiện nay, nhưng có sự đổi mới về mô hình tổ chức và cơ chế hoạt động phù hợp với xu hướng tổ chức chính quyền đô thị hiện đại của các nước trên thế giới.
Phương án 3, cải cách mạnh chính quyền địa phương, xây dựng mô hình chính quyền đô thị theo mô hình mới là chính quyền một cấp đại diện, hai cấp hành chính.
Dẫn chiếu những nghị quyết của Trung ương Đảng, Quốc hội và Chính phủ qua các thời kỳ, ông Đào Ngọc Nghiêm khẳng định, Đảng, Quốc hội và Nhà nước đã nhiều lần trao cho Hà Nội những quy định đặc thù. Luật Thủ đô tới đây nếu được Quốc hội thông qua sẽ là sự kế tục và nâng tầm của sự quan tâm đã có ấy. Tương tự, với những đặc điểm riêng có, TP.HCM và các đô thị khác cũng cần được quản lý điều hành bằng một thể chế thích hợp - ở một góc nhìn nào đó chính là “đặc thù” (chứ không phải “đặc quyền”) - thì mới đạt hiệu quả mong muốn.
2. Báo Đại đoàn kết có bài Chính sách pháp luật đối với TNXP: Còn nhiều bất hợp lý. Bài báo phản ánh: Kết quả giám sát việc thực hiện pháp luật, chính sách đối với thanh niên xung phong (TNXP) giai đoạn 2009-2011 của Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng (VHGDTNTN&NĐ) cho thấy, công tác giải quyết chế độ, chính sách cho cựu TNXP đã được các cấp, địa phương chú trọng hơn. Tuy nhiên, hiện vẫn còn nhiều văn bản pháp luật hướng dẫn tổ chức thực hiện chính sách với cựu TNXP còn bất cập, chưa sát với tình hình thực tế...
Trước thực tế này, Uỷ ban VHGDTNTN&NĐ kiến nghị, Chính phủ cần chỉ đạo các bộ, ngành sớm rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật và các văn bản hướng dẫn liên quan tới cựu TNXP; hệ thống hóa các quy định, chính sách đối với cựu TNXP bảo đảm tính ổn định, lâu dài; xem xét, để có quy định đặc cách thay giấy tờ gốc giải quyết chế độ chính sách cho TNXP. Bên cạnh đó cần nâng cao mức trợ cấp để TNXP có mức sống bằng với mức sống trung bình của xã hội.
Báo cũng có bài Phát triển không gian ngầm đô thị: Thiếu hành lang pháp lý. Bài báo phản ánh: Khai thác, sử dụng không gian ngầm tại các đô thị được xem là xu thế tất yếu và nhiều đô thị ngầm đã được xây dựng tại nhiều quốc gia trên thế giới. Tại Việt Nam khai thác không gian ngầm cũng chỉ mới dừng lại ở một số dự án giao thông ngầm, bãi giữ xe ngầm của một vài cao ốc. Việc triển khai xây dựng, khai thác các công trình ngầm còn rất nhiều bất cập nhất là về cơ chế, chính sách, đây là một trong những lý do chính khiến việc đầu tư xây dựng các công trình ngầm thiếu sức hút, chậm phát triển.
Theo ông Nguyễn Ngọc Đông, Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải, các luật ban hành gần đây đã có đề cập đến không gian ngầm đô thị nhưng chưa đủ, chưa thống nhất và chưa chi tiết. Khung pháp lý quan trọng nhất về đất đai nhất là Luật Đất đai lại chưa đề cập cụ thể đến quản lý, khai thác không gian ngầm. Phát triển giao thông ngầm của Việt Nam so với thế giới vẫn còn mới mẻ và gặp nhiều khó khăn trong vấn đề quản lý, quy hoạch và khai thác. Hệ thống hầm đi bộ qua đường ở Hà Nội đã triển khai tại 18 vị trí nhưng chỉ có 3 vị trí được sử dụng thường xuyên còn 15 vị trí ít người dùng, thậm chí phải đóng cửa. Các gara, bãi đỗ xe ngầm chỉ mới được xây dựng gắn liền với tầng hầm tòa nhà chứ chưa có công trình bãi dỗ xe ngầm công cộng riêng biệt. Các tuyến đường sắt đô thị có đoạn đi ngầm ở Hà Nội, TP.HCM mới được triển khai. Ngoài nguyên nhân khó khăn về vốn, nguyên nhân cơ bản là do thiếu khung pháp lý, thiếu cơ chế phối kết hợp và thiếu hụt nguồn nhân lực cần thiết. Sự chưa đầy đủ về khung pháp lý về quản lý khiến cho hệ thống công trình ngầm hiện nay được quản lý riêng theo từng ngành, chưa có sự kết hợp, chưa có một cơ sở dữ liệu chia sẻ về công trình ngầm và không gian ngầm đô thị. Vì những bất cập này nên ngay cả thủ đô Hà Nội và TP.HCM cũng chưa có được bản quy hoạch hệ thống công trình ngầm mà chỉ mới trong giai đoạn khởi động. Sự chưa đầy đủ khung pháp lý về đất đai, tài chính khiến cho việc thu hút đầu tư và triển khai xây dựng gặp nhiều khó khăn trong giao đất, thu phí hoàn vốn…
Sử dụng không gian ngầm hợp lý mang lại những lợi ích thiết thực: nâng cao hiệu quả sử dụng đất, mặc dù chi phí thi công cao hơn so với công trình trên mặt đất nhưng lại tiết kiệm mức đầu tư xây dựng do hạn chế việc bồi thường giải phóng mặt bằng và góp phần nâng cao cảnh quan và môi trường đô thị. Chia sẻ kinh nghiệm tại hội thảo Quy hoạch và phát triển không gian ngầm đô thị vừa được tổ chức ở TP.HCM, ông Olivier Vion, GĐ Điều hành Hội không gian ngầm và Hầm quốc tế cho rằng, Việt Nam cần có một quy hoạch tổng thể cho không gian ngầm, cần cung cấp một khung thể chế đảm bảo cho sự phát triển khi sử dụng nhiều không gian ngầm.
3. Báo Sài Gòn giải phóng Online có bài Phá vụ buôn lậu 2.000 tấn xăng dầu. Bài báo đưa tin: Thông tin từ Cục Điều tra chống buôn lậu, Tổng cục Hải quan, ngày 30-7, cho biết, cơ quan này đang tiến hành thẩm tra và xác minh các tổ chức, cá nhân buôn lậu 2.000 tấn xăng dầu bị bắt vào ngày 28-7 trước đó. Cơ quan này đang dự tính khởi tố vụ án hoặc chuyển sang cơ quan công an.
Trước đó tối 28-7, tại vùng biển giáp ranh giữa Thanh Hóa và Nam Định, Hải đội 2 đã phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ thuộc Tổng cục Hải quan phát hiện và bắt quả tang một tàu nước ngoài bán xăng trái phép.
Tàu nước ngoài có tên Giang Châu, quốc tịch Campuchia đã bị lực lượng Hải quan phát hiện bắt quả tang đang tổ chức bơm xăng trái phép sang cho 3 tàu: Hoàng Sơn 09, Hoàng Sơn 02 và Minh Châu 08 (đều của Công ty TNHH Hoàng Sơn, có trụ sở tại Thanh Hóa). Các đối tượng trên tàu khai nhận đã lợi dụng mua xăng tại Việt Nam dưới hình thức tạm nhập tái xuất nhưng không vận chuyển về Trung Quốc mà bán lại cho các đối tác Việt Nam để hưởng chênh lệch.
Vào thời điểm bị lực lượng hải quan bắt giữ, tàu Giang Châu đang chở khoảng 2.000 tấn xăng tương đương khoảng 40 tỷ đồng. Các đối tượng định bán xăng dầu về Việt Nam để trốn thuế khoảng 17 tỷ đồng. Cũng trong vụ bắt giữ này, lực lượng hải quan bắt giữ 23 đối tượng, trong đó có 9 đối tượng được xác định mang quốc tịch Trung Quốc và 14 đối tượng quốc tịch Việt Nam.