I- THÔNG TIN VỀ NHỮNG SỰ KIỆN NỔI BẬT CỦA ĐẤT NƯỚC
1. Báo Điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam phản ánh: Ngày 21/3, tại TP.Vũng Tàu, Viện nghiên cứu lập pháp (Ủy ban Thường vụ Quốc hội) phối hợp với Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc tổ chức Hội thảo "Cơ chế kiểm tra, kiểm soát quyền lực giữa các cơ quan nhà nước tại Việt Nam".
Hội thảo là dịp để các đại biểu cùng nhau phân tích những bất cập, hạn chế và đề xuất ý kiến nhằm hoàn thiện những cơ chế kiểm tra, kiểm soát quyền lực giữa các cơ quan nhà nước tại Việt Nam. Tham dự có các đại biểu đến từ các Đoàn Đại biểu Quốc hội, HĐND các tỉnh phía Nam.
Tại hội thảo, các đại biểu được tìm hiểu và tập trung phân tích những bất cập, tồn tại trong sự phân công, phối hợp kiểm tra, kiểm soát giữa các cơ quan trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp; Vai trò của Quốc hội trong việc kiểm soát các cơ quan hành pháp và tư pháp; Vai trò của Chính phủ trong việc kiểm tra, thanh tra trong bộ máy hành pháp; kiểm tra hoạt động tư pháp ở Việt Nam. Cũng trong khuôn khổ hội thảo các đại biểu được tìm hiểu vai trò của cơ quan tài phán trong việc kiểm soát quyền lực nhà nước; mối quan hệ giữa kiểm soát quyền lực nhà nước ở Trung ương và địa phương...
Theo Tiến sĩ Tô Văn Hòa – Đại học Luật Hà Nội, chuyên gia chương trình đối tác tư pháp (JPP), hiện nay tại nước ta, hiến pháp đã có quy định về sự phân công, phối hợp giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp, song thiếu sự phân công rõ ràng dẫn tới tình trạng cơ quan hành pháp phải thực hiện cả quyền lập pháp... Bên cạnh đó, hiến pháp cũng chưa chính thức đặt vấn đề kiểm soát quyền lực nhà nước, thiếu các cơ chế kiểm soát dựa trên chế độ trách nhiệm đối với các cơ quan nhà nước và quan chức nhà nước. Ngoài ra, một số đại biểu cũng cho rằng, Quốc hội và các đại biểu Quốc hội vẫn chưa phát huy hết vai trò, chức năng giám sát đối với các hoạt động của cơ quan nhà nước, nhất là giám sát đối với hoạt động của Chính phủ...
2. Báo Vnexpress phản ánh: Sau khi thị sát hiện trường đập thủy điện Sông Tranh 2, chiều 21/3, đoàn công tác Cục giám định Nhà nước về chất lượng công trình xây dựng (Bộ Xây Dựng) khẳng định, rò rỉ nước ở con đập này là do lỗi thiết kế.
Chủ trì cuộc họp với đoàn công tác, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam Nguyễn Đức Hải nhấn mạnh, vấn đề quan trọng nhất hiện nay là an dân. Nếu để xảy ra sai sót, sự cố ở công trình thủy điện Sông Tranh 2 thì không chỉ là trách nhiệm của chủ đầu tư mà trách nhiệm của toàn Đảng bộ, chính quyền tỉnh Quảng Nam. Bí thư Hải đề nghị các bộ, ngành trung ương cần vào cuộc giải quyết rốt ráo vấn đề. Nều cần, có thể hạ bớt mực nước hồ chứa thủy điện Sông Tranh 2 để xử lý căn cơ vết nứt, bảo đảm an toàn tuyệt đối cho người dân vùng hạ du. Tỉnh Quảng Nam cũng đề xuất Cục giám định Nhà nước về chất lượng các công trình xây dựng cần sớm có văn bản kết luận để giải tỏa nỗi lo lắng cho người dân. Đoàn công tác Cục giám định Nhà nước về chất lượng các công trình xây dựng đã yêu cầu chủ đầu tư và nhà thầu xử lý dứt điểm các vị trí rò rỉ ở thân đập từ nay đến cuối mùa khô sắp tới.
Báo cũng phản ánh: Trong báo cáo bổ sung trình Thủ tướng về thu phí giao thông, Bộ trưởng Giao thông Vận tải Đinh La Thăng kiến nghị đổi tên phí lưu hành phương tiện cá nhân thành phí hạn chế phương tiện giao thông cá nhân đường bộ, còn phí ôtô đi vào trung tâm thành phố giờ cao điểm vẫn được giữ nguyên. Cơ quan này cũng đề xuất tăng phí hạn chế phương tiện giao thông cá nhân đường bộ 5% mỗi năm, và không thu phí xe biển xanh, biển đỏ và xe ngoại giao. Bộ trưởng Thăng đề xuất giao việc thu phí ôtô cho các trung tâm đăng kiểm xe cơ giới; còn phí với môtô sẽ lùi thời gian thực hiện 6 tháng so với ôtô, và việc thu phí sẽ được giao cho các địa phương.
Trước đó, Thủ tướng đã ký ban hành Nghị định về việc lập, quản lý và sử dụng Quỹ bảo trì đường bộ. Từ 1/6, các phương tiện cơ giới sẽ bị thu phí bảo trì đường bộ, mức cụ thể dự kiến công bố vào tháng 4 tới. Theo đề xuất của Bộ Giao thông, ôtô sẽ thu 180.000 - 1.440.000 đồng mỗi tháng tùy loại xe; môtô, xe máy thu 80.000 - 150.000 đồng mỗi năm. Tuy nhiên, cũng như phí lưu hành, phí bảo trì đường bộ cũng nhận được nhiều ý kiến trái chiều. Ngày 20/3, Đại diện Hiệp hội Vận tải Hà Nội cho biết, đã dự thảo văn bản gửi cơ quan chức năng, kiến nghị lùi thời hạn thu phí đến 1/1/2013 với mức thu bằng 60% mức đề xuất của Bộ Giao thông.
II- NHỮNG THÔNG TIN LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ PHÁP:
1. Báo Dân trí có bài TP Hồ Chí Minh: Chấp hành viên “làm ngơ” với chỉ đạo của cấp trên. Bài báo phản ánh: Không đồng ý với số tiền được nhận chỉ là 8.582.273.000 đồng (91,75% nợ vốn) theo danh sách chi bồi thường cho các chủ nợ của Cty TNHH TM & DV Mai Anh, Công ty Nam Hà đã làm đơn khiếu nại và nhận được nhiều ý kiến phản hồi của các cơ quan chức năng có thẩm quyền yêu cầu giải quyết dứt điểm vụ việc.
Ngày 16/10/2006, Tòa án nhân dân TPHCM đã ban hành công văn số 246/CV-TA để giải thích về bản án số 83/DSST ghi rõ: “…Kể từ ngày 25/12/2001 (ngày TA có Quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời số 742/KCTT-DS) tất cả các tài sản và quyền tài sản của Công ty TNHH TM-DV Mai Anh được nêu trong quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời số 742/KCTT-DS là các tài sản và quyền tài sản để đảm bảo THA bản án sơ thẩm số 83/DSST... Khi Công ty TNHH Mai Anh không tự nguyện thi hành bản án dân sự sơ thẩm số 83/DSST, thì các tài sản, quyền về tài sản trên sẽ được xử lý để thi hành toàn bộ Bản án sơ thẩm số 83/DSST… Mọi trường hợp hiểu khác với giải thích trên đây đều là không đúng với bản án”.
Tiếp theo, ngày 14/4/2009, tại Công văn số 320/TATP-THC, một lần nữa Tòa án nhân dân TPHCM khẳng định lại nội dung trên đây cho chính Cơ quan THA dân sự TPHCM: “Toàn bộ số vốn góp (của Công ty Mai Anh vào liên doanh Navarre Việt Nam - PV) sẽ được dùng để thi hành bản án dân sự sơ thẩm số 83/DSST ngày 16/01/2002 của TAND thành phố Hồ Chí Minh”.
Ngày 06/01/2003, VKSND Tối cao đã ra văn bản số 21/VKSTC-KSTHA đề nghị Cưỡng chế để bảo đảm thi hành bản án 63/DS- PT, trong đó nêu rõ: “Nếu công ty Mai Anh không chấp hành sẽ bị cưỡng chế kê biên phần vốn góp là tài sản đang liên doanh với Công ty TNHH LD Navarre Việt Nam “.
Ngày 28/10/2008, VKSND TP HCM ban hành văn bản số 1083/VKS-P10 kiến nghị Lãnh đạo THA Dân sự TPHCM tổ chức thi hành bản án 63/DSPT ngày 11/4/2002 với yêu cầu rất rõ ràng: “Chỉ đạo chấp hành viên tiến hành chi trả ngay số tiền được THA cho công ty CP SXKD XNK Nam Hà theo đúng quy định của pháp luật”.
Ngày 8/9/2009 tại công văn số 758/VKS-P10 VKSND thành phố HCM tiếp tục đề nghị Thi hành án dân sự thành phố HCM “thực hiện ngay việc chi trả tiền được thi hành án cho Công ty CP SXKD XNK Nam Hà theo nội dung bản án đã tuyên để tránh việc khiếu nại kéo dài, gây thiệt hại đến quyền và lợi ích của bên được THA”.
Trả lời khiếu nại của Công ty Nam Hà, ngày 28/9/2009, Trưởng cơ quan THADS TP HCM ra Quyết định số 2095/QD-THA khẳng định: “Chấp nhận nội dung khiếu nại của Cty CP sản xuất kinh doanh xuất nhập khẩu Nam Hà về việc Thi hành án dân sự thành phố HCM chậm thi hành khoản buộc Cty Mai Anh phải trả cho Cty Nam Hà số tiền 9.637.052.628 đồng (gồm nợ gốc 9.352.956.628 đồng và lãi chậm thanh toán đến ngày 15/01/2002 là 284.096.000 đồng) và tiền lãi phát sinh trên số nợ gốc chậm thanh toán từ ngày 16/01/2002 đến ngày thi hành xong”.
Ngày 16/12/2009, tại trụ sở Bộ Tư Pháp, Tổng cục THADS đã tổ chức cuộc họp liên ngành với sự tham dự của đại diện lãnh đạo các cơ quan: Viện KSND tối cao, VKSND TPHCM, Toà án nhân dân TPHCM, Cục THADS TP HCM để thống nhất phương án giải quyết dứt điểm các khiếu nại liên quan đến việc THA bản án số 63/DSPT và đã đưa ra các kết luận: “Về việc xác định thứ tự ưu tiên thanh toán của những người được thi hành án theo quy định. Liên nghành thấy rằng bản án dân sự phúc thẩm số 63/DSPT ngày 11/5/2002 của TANDTC đã tuyên kê biên phần vốn góp của Cty TNHH TM& DV Mai Anh trong liên doanh Navaree Việt Nam để đảm bảo thi hành nghĩa vụ cho Cty Nam Hà. Do đó, trong trường hợp này, căn cứ vào pháp luật về THADS thì Công ty cổ phần kinh doanh XNK Nam Hà là đơn vị được ưu tiên thanh toán sau khi thu được tiền từ xử lý tài sản của Công ty TNHH thương mại dịch vụ Mai Anh…
Qua báo cáo của Cục THADS TPHCM cho thấy việc đã chi trả tiền cho một số người được THA do chấp hành viên tiến hành chưa phù hợp với các quy định của pháp luật về thứ tự ưu tiên thanh toán…” Tất cả văn bản trên đều khẳng định: Công ty Nam Hà là đối tượng được ưu tiên thanh toán toàn bộ vốn và lãi phát sinh trong việc bán tài sản ( 66,67% cổ phần) của Công ty Mai Anh trong Công ty liên doanh Navaree Việt Nam. Lẽ ra, nếu thực hiện đúng yêu cầu của các Cơ quan chức năng, Công ty Nam Hà đã được nhận lại đủ số nợ gốc và lãi của mình theo bản án số 63/DSPT. Thế nhưng, không những “phớt lờ” đòi hỏi chính đáng của doanh nghiệp, chấp hành viên của Cơ quan THA còn “ngoảnh mặt làm ngơ” với ngay cả chỉ đạo của cấp trên.
2. Báo Quân đội nhân dân có bài Đã dứt điểm?. Bài báo phản ánh: Bà là Huỳnh Thị Nga ở thôn Thạch Bi, xã Phổ Thạnh, huyện Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi làm đơn xin được bồi thường thiệt hại trong 7 năm đi khiếu kiện do việc cưỡng chế kê biên trái pháp luật của Thi hành án (THA) huyện Đức Phổ.
Chuyện là năm 1990, chồng bà-ông Võ Văn Học đem tàu cá trị giá 600 triệu đồng đi thế chấp vay Ngân hàng NN và PTNT chi nhánh huyện Đức Phổ 110 triệu đồng. Sau đó, chồng bà mua thêm chiếc thứ hai trị giá 365 triệu đồng và tiếp tục đem đi thế chấp vay Ngân hàng NN và PTNT chi nhánh Sa Huỳnh 70 triệu đồng. Cùng thời gian này, một số người dân đã khởi kiện chồng bà để đòi nợ. Tháng 6-2004, TAND huyện Đức Phổ tuyên ông phải trả nợ 8 lượng vàng. Sau đó, Thi hành án huyện Đức Phổ thụ lý, ra quyết định cưỡng chế, nhưng không phải 2 căn nhà, đất mà gia đình có theo luật định, mà kê biên chiếc tàu thứ nhất khi đang chuẩn bị ra khơi, bắt đem về cửa biển Sa Huỳnh trong tình huống gia đình không hề được thông báo trước. Cùng lúc này, Ngân hàng chi nhánh Sa Huỳnh yêu cầu ông bán con tàu thứ hai để trả món nợ 70 triệu đồng. Được sự đồng ý của ngân hàng, ông quyết định bán vỏ tàu được 80 triệu đồng nhưng giao dịch không thực hiện được vì Thi hành án huyện “tiện thể” tiếp tục kê biên nốt chiếc tàu thứ 2. Có trong tay 2 con tàu, nhưng Thi hành án huyện không bán đấu giá mà cứ để mặc nơi cửa biển, khiến phương tiện làm ăn duy nhất của cả gia đình đến nay bị gió bão và đạo chích làm cho hư hỏng, mất mát, trở thành đống gỗ mục, còn món nợ ngân hàng, cá nhân không trả được…
Sự việc đã qua nhiều cấp giải quyết mà chưa có hồi kết. Vừa qua, ngày 23-9-2011, Phó thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thay mặt Thủ tướng Chính phủ có Công văn số 6659 nêu rõ: “Bộ Tư pháp phải giải quyết dứt điểm khiếu nại, kiểm tra việc thực hiện bồi thường thiệt hại cho ông Võ Văn Học và bà Huỳnh Thị Nga, kiểm điểm và xử lý nghiêm chấp hành viên, công chức thi hành án dân sự có sai phạm”. Thế nhưng, ngày 21-2-2012, đại diện Tổ công tác Bộ Tư pháp trong cuộc họp với gia đình bà tại Cục Thi hành án dân sự tỉnh Quảng Ngãi đã đưa ra hướng giải quyết: Bồi thường 800 triệu đồng cho chiếc tàu thứ nhất và 50 triệu đồng chuyến đi biển do Thi hành án kê biên không thông báo; chiếc thứ hai không có trách nhiệm bồi thường vì thiệt hại của chiếc thứ hai là do ngân hàng sai phạm chứ không phải do Thi hành án sai phạm (!).
Nợ 8 lượng vàng nhưng lại bị kê biên cả hai chiếc tàu đánh cá trị giá hàng trăm lượng vàng dẫn đến 7 năm qua, gia đình bà Nga phải sống trong cảnh nghèo đói, thiếu hụt, không phương tiện sinh sống, con cái thất học, gia đình ly tán. Điều đó đáng lẽ không xảy ra nếu không có những cán bộ của Thi hành án huyện Đức Phổ. Vì thế, hướng giải quyết bồi thường “để lại một chiếc, hồi sau phân giải”, có được gọi là dứt điểm theo đúng tinh thần của Công văn 6659?
3. Báo Tuổi trẻ online có bài Thi hành án cãi nhau, dân thiệt. Bài báo phản ánh: Trong năm 2010, ông Ngô Đình Đạt và bà Trần Thị Tâm Hiền (ở P.8, TP Đà Lạt) bị buộc phải thi hành nhiều bản án của TAND TP Đà Lạt và tỉnh Lâm Đồng với tổng số tiền chi trả khoảng 6,4 tỉ đồng. Do ông Đạt và bà Hiền không tự giác thi hành án (THA) nên chấp hành viên Chi cục THA dân sự TP Đà Lạt ra quyết định kê biên toàn bộ căn nhà, đất tại số 20 Xô Viết Nghệ Tĩnh, P.8, TP Đà Lạt để bán đấu giá.
Ngày 25-2-2011, Chi cục THA TP Đà Lạt đứng ra ký hợp đồng với Trung tâm dịch vụ bán đấu giá tài sản tỉnh Lâm Đồng tổ chức phiên đấu giá căn nhà, đất nói trên. Ông Nguyễn Đình Hiến là người đấu giá trúng và ngay sau đó đã thanh toán số tiền 4,6 tỉ đồng mua nhà, đất theo đúng thời gian quy định.
Theo ông Trần Hữu Phước - chi cục trưởng Chi cục THA TP Đà Lạt, khi đơn vị đang xúc tiến việc bàn giao tài sản cho người mua, Cục THA tỉnh Lâm Đồng đã ban hành liên tiếp hai văn bản đề nghị Chi cục THA TP Đà Lạt tạm ngưng việc THA, với lý do “Chi cục THA TP Đà Lạt phối hợp với Trung tâm dịch vụ bán đấu giá tài sản tỉnh Lâm Đồng tổ chức phiên đấu giá là không đúng quy định”. Đồng thời khẳng định “khối tài sản này phải do Cục THA tỉnh Lâm Đồng đứng ra tổ chức bán đấu giá thì mới đúng thẩm quyền”. “Do vậy vụ việc mới kéo dài, chậm THA là do vướng từ Cục THA dân sự tỉnh Lâm Đồng, chứ chúng tôi không làm sai điều gì cả” - ông Phước khẳng định.
Đại diện Trung tâm dịch vụ bán đấu giá tài sản tỉnh Lâm Đồng cũng khẳng định việc đấu giá này đã diễn ra công khai và đúng trình tự, thủ tục theo quy định, có sự chứng kiến của ông Đạt và bà Hiền cùng các bên có quyền lợi liên quan. Mặt khác, ông Nguyễn Đình Hiến tham gia đấu giá và mua trúng tài sản đã là lần thứ hai tổ chức bán đấu giá tài sản công khai (lần đầu không có người mua).
Do hai cơ quan THA TP Đà Lạt và tỉnh bất đồng kéo dài dẫn đến tình trạng khiếu kiện vượt cấp tiếp tục. Ngày 24-11-2011, Tổng cục THA dân sự Bộ Tư pháp đã ban hành văn bản số 4136, nêu rõ: “Chấp nhận kết quả tổ chức THA của Chi cục THA TP Đà Lạt”. Đồng thời, đề nghị Cục THA tỉnh Lâm Đồng chỉ đạo Chi cục THA TP Đà Lạt tiếp tục THA. Thế nhưng Cục THA tỉnh Lâm Đồng vẫn không chịu thực hiện. Vụ việc càng thêm căng thẳng. Ngày 5-3, chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng ban hành văn bản phê bình ông Nguyễn Văn Hiển, cục trưởng Cục THA tỉnh Lâm Đồng, vì chậm triển khai thực hiện chỉ đạo của Tổng cục THA và trưởng Ban chỉ đạo THA tỉnh, ảnh hưởng đến tình hình an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội tại địa phương. Lúc ấy, Cục THA tỉnh Lâm Đồng mới “nhúc nhích”. Cụ thể, ngay trong ngày 5-3, Cục THA tỉnh Lâm Đồng đã có công văn số 52 với nội dung yêu cầu Chi cục THA TP Đà Lạt tổ chức thực hiện việc THA theo chỉ đạo của cấp trên.
Chiều 20-3, Chủ tịch UBND TP Đà Lạt Võ Ngọc Hiệp đã chủ trì một cuộc họp khẩn với các cơ quan, đơn vị liên quan trên địa bàn TP nhằm tìm giải pháp thúc đẩy sớm giải quyết dứt điểm vụ việc này. Cuộc họp kéo dài đến gần 18g cùng ngày nhưng vẫn chưa thống nhất được quan điểm để giải quyết sự vụ. Như vậy, kế hoạch cưỡng chế giải tỏa mà Chi cục THA TP Đà Lạt đã trình vẫn chưa được Ban chỉ đạo THA TP Đà Lạt thông qua.