Chẳng phải nói đâu xa, cuộc sống thường ngày có vô vàn những tình huống, những sự kiện mà người ta muốn ghi nhận lại nhưng bế tắc vì không có một cơ quan chức năng nào làm công việc này. Đơn cử như người dân muốn xác nhận tình trạng tài sản, nhà đất, trước khi xây dựng, sau khi xây dựng, nhà đất trước, sau khi cho thuê; xác nhận việc chiếm giữ nhà, trụ sở, tài sản, con dấu, sổ tiết kiệm, thẻ tín dụng trái pháp pháp luật, xác nhận hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng; xác nhận các giao dịch mà theo quy định của pháp luật không thuộc thẩm quyền của các tổ chức hành nghề công chứng; những việc không thuộc thẩm quyền chứng thực của UBND các cấp… thì đều có thể tìm đến với Thừa phát lại. Vi bằng của Thừa phát lại là công cụ để người dân, doanh nghiệp tự bảo vệ mình trong quá trình đàm phán, ký kết, thực hiện các giao dịch dân sự, cũng như xác lập các chứng cứ để bảo vệ mình trong quá trình hòa giải, thương lượng hoặc xét xử
Hay như trong xác minh điều kiện thi hành án, theo quy định tại khoản 4 Điều 1 Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Thi hành án dân sự, người được thi hành án có quyền tự mình hoặc ủy quyền cho người khác xác minh, cung cấp thông tin về điều kiện thi hành án của người phải thi hành án. Thực tiễn công tác thi hành án dân sự cho thấy, với điều kiện kinh tế, xã hội, cơ chế quản lý, công khai tài sản chưa được hoàn thiện, minh bạch, sự hỗ trợ của cơ quan, tổ chức, cá nhân để người được thi hành án thực hiện nghĩa vụ này còn chưa hiệu quả khiến nghĩa vụ xác minh điều kiện thi hành án trở thành gánh nặng cho người được thi hành án và cả Chấp hành viên. Việc người được thi hành án gặp nhiều khó khăn, trở ngại trong việc xác minh điều kiện thi hành án, nhất là khi phải xác minh tại các cơ quan nhà nước, tổ chức tín dụng... cũng là một trong những nguyên nhân dẫn tới tình trạng tồn đọng án hiện nay. Với sự ra đời của các Văn phòng Thừa phát lại, trong đó có chức năng xác minh điều kiện thi hành án, bên cạnh lựa chọn Chấp hành viên, người dân có quyền tìm đến với TPL. Với sự ra đời của Thừa phát lại, người dân cũng có quyền lựa chọn dịch vụ thi hành án tốt nhất, đáp ứng nhu cầu của người dân trong việc thực thi bản án, quyết định của Tòa án một cách nhanh chóng, chính xác, kịp thời vì TPL còn có chức năng trực tiếp THA.
Đối với các cơ quan nhà nước, TPL còn góp phần giảm tải cho Tòa án và cơ quan thi hành án dân sự, tạo điều kiện để các cơ quan này tập trung thời gian, biên chế vào việc thực hiện một cách có hiệu quả chức năng, nhiệm vụ chính của mình. Mặc dù hiện nay, pháp luật chưa quy định các Văn phòng thừa phát lại được tống đạt văn bản của một số cơ quan tố tụng và cơ quan nhà nước khác nhưng ở Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội đã xuất hiện thêm nhu cầu từ phía người dân, doanh nghiệp và thậm chí từ các cơ quan hành chính trong việc tống đạt các văn bản, thông báo mang tính chất dân sự (thông báo đòi tiền, tài sản, thông báo đơn phương chấm dứt hợp đồng…) hoặc mang tính chất hành chính (thông báo của cơ quan nhà nước trong việc thu hồi đất, đền bù giải tỏa…); các tổ chức Trọng tài thương mại cũng có nhu cầu nhờ Thừa phát lại tống đạt các thông báo, quyết định của mình. Tuy nhiên, hiện nay các Văn phòng Thừa phát lại chưa có cơ sở pháp lý để triển khai thực hiện các yêu cầu này.
Với những tiện ích trong đời sống, TPL đang trở thành một địa chỉ đáng tin cậy để người dân tìm đến mỗi khi muốn tạo lập chứng cứ hoặc thi hành bản án, quyết định của tòa. Thêm quyền lựa chọn cho dân, TPL cũng đang ngày càng khẳng định vị trí của mình khi góp phần giảm tải công việc ở nhiều cơ quan nhà nước. Với những gì TPL đã làm được trong thời gian thí điểm, tin rằng đây sẽ là những tiền đề quan trọng để chế định này được triển khai chính thức trên phạm vi toàn quốc.
Thu Hằng